حرم رضوی، محور وحدت دینی و انسانی

امام‌رضا (ع) به روایت متقن تاریخی طلایه‌دار روش گفت‌وگوی بین ادیان بوده است. اینک پس از گذشت قرن‌ها از دوران طلایی امام هشتم (ع) بارگاه منور رضوی در همان جایگاه قرار گرفته و در اتحاد پیروان ادیان، نقش‌آفرین است.

حرم امام‌رضا (ع) به‌عنوان یک زیارتگاه مقدس، مورد توجه همه انسان‌های مشتاق حقیقت است، چون زیارت اولیای الهی یک امر فطری و عقلی است که هر انسانی با قطع نظر از اعتقادات خود به آن نیاز دارد. به همین دلیل سلام بر خوبان در هر مکتب و دینی وجود دارد، بنابراین سلام و زیارت مختص اسلام نیست و در همه ادیان مورد پذیرش است. در قرآن، سلام بر همه اولیای الهی به‌کار رفته، زیرا یک شیوه دینی در همه ادیان توحیدی است. از همین رو، زیارت بارگاه منور رضوی در طول تاریخ محور وحدت بوده است وعلاوه بر شیعیان و مسلمانان، پیروان سایر ادیان نیز به آن توجه داشته و در ردیف ارادتمندان آن حضرت بوده‌اند و زیارت حرم امام‌رضا (ع) همواره به‌عنوان محور وحدت تلقی شده است؛ وحدتی که در حرم امام هشتم (ع) حاصل می‌شود، نتیجه نیاز فطری و روحی انسان به خلوت با خدای خود است و حرم، یکی از بهترین اماکنی است که می‌توان حضور خدا را در آن احساس کرد. برخی از مسیحیانی که به‌تازگی به دین اسلام مشرف شده‌اند، می‌گویند حرم امام‌رضا (ع) با کلیسا تفاوت اساسی دارد و مهم‌ترین تفاوت را در همگانی بودن آن می‌دانند. کلیسا برنامه‌های خاص و زمان حضور مشخصی دارد، اما در حرم امام‌رضا (ع) همیشه روی همه باز است. بارگاه رضوی و حضور در آن علاوه بر ایجاد وحدت موجب تقویت باور‌های توحیدی می‌شود.

 

این دیدگاه همه باورمندان ادیان الهی است و فقط برخی ماجراجویان و وهابیون منکر آن می‌شوند. روایت یک خاخام یهودی از احساس آرامش در حرم‌رضوی و حال خوبی که در آن مکان مقدس یافته‌است، حکایت از این مسأله مشترک دارد که همه ادیان به آن باور دارند. زیارت انبیا و اولیای الهی در همه ادیان وجود دارد و این احساس در بارگاه آنان نیز به انسان دست می‌دهد. زیارت، تکریم و بزرگداشت انسان‌های فرهنگ‌ساز، نقش‌آفرین و متحول کننده تاریخ است. زیارت، لازمه محبت، عشق و اراده انسان‌ها به نیکی‌ها و کمالات است و ریشه در فطرت و سرشت آدمی دارد. هر کسی که به مشهد امام‌رضا (ع) مشرف شده، وجه مشترکی با عاشقان امام رضا (ع) و موحدان عالم احساس می‌کند که هدف زیارت همین است.

 

هدف از زیارت فقط بزرگداشت و سلام دادن نیست، اعلام وفاداری صادقانه به خوبان عالم و اطاعت از بزرگان عالم است. زیارت، عرضه کردن خویشتن بر معیار‌های درست انسانی است. به همین دلیل زیارت امام‌رضا (ع) موجب وحدت دینی و انسانی می‌شود، زیرا مبتنی بر فطرت، عقل و توحید است. حرم‌امام، مرکز تجمع پیروان توحیدی و وحدت ادیان است و به نظر می‌رسد برای معرفی بهتر جایگاه حرم‌رضوی در این حوزه باید اندیشمندان ادیان به نگارش مقاله، کتاب و تحقیق درباره حقیقت حرم‌رضوی و نقش‌آفرینی آن در وحدت بین‌الادیانی دست بزنند. در این صورت بهتر می‌توان از شخصیت وحدت آفرین آن امام همام در طول قرن‌ها سخن گفت.