گزارش تصویری و توصیفی جام جم از دشت لاله های واژگون کوهرنگ

به گزارش جام جم آنلاین – چهار محال و بختیاری ؛ دشت لاله‌های کوهرنگ یکی از معروف‌ترین دشت‌های لاله واژگون ایران است که در شهرستان کوهرنگ استان چهار محال و بختیاری و در 80 کیلومتری شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری و 15 کیلومتری شهر چلگرد قرار دارد.

دشت لاله های واژگون منظره ای زیبا و چشم نواز 
گل لاله واژگون یکی از نادرترین گونه‌های گیاهی است؛ به همین منظور بخش‌هایی از این دشت به‌منظور حفظ این گل، به‌عنوان اثر طبیعی تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار دارد.

دشت لاله های واژگون شهرستان کوهرنگ معروف‌ترین دشت لاله واژگون کشور است 

گل لاله‌ واژگون در استان چهارمحال و بختیاری در نقاط مختلف پراکنده است که مهم‌ترین آن‌ها دشت کوهرنگ محسوب می‌شود. این دشت معروف‌ترین دشت لاله واژگون کشور است که سه هزار و ۶۰۰ هکتار وسعت دارد و به‌عنوان یکی از رویشگاه‌های اصلی این‌گونه گیاهی شناخته می‌شود. بخش‌هایی از دشت لاله‌ های واژگون کوهرنگ در منطقه دوآب صمصامی، در سال ۱۳۷۵ با هدف حفاظت از این گل ارزشمند به‌عنوان اثر طبیعی تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست ایران قرار گرفت.

خاستگاه اصلی لاله واژگون و رویش آن ایران است و ۱۵ گونه از این گل در کشور شناسایی شده است

لاله واژگون یکی از از نادرترین و با ارزش‌ترین گل‌های جهان به شمار می‌رود که خاستگاه اصلی رویش آن ایران است و ۱۵ گونه از این گل در کشور شناسایی شده است. این گل در دو نوع قرمز و زرد می‌روید که به گونه زرد آن، لاله نرگسی نیز گفته می‌شود. لاله واژگون با دامنه‌های سنگلاخی و صخره‌ای سازگاری بالایی دارد و ارتفاع آن به ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر می‌رسد.

با فرا رسیدن بهارکوهرنگ آماده میزبانی از هزاران هزار لاله قرمز رنگ و زیبا می‌شود

با فرا رسیدن فصل سرسبزی و بهار طبیعت، کوهرنگ آماده میزبانی از هزاران هزار لاله قرمز رنگ و زیبا می‌شود. جشن لاله‌های واژگون دشت کوهرنگ تقریبا از اواسط فرودین آغاز و تا اواخر اردیبهشت‌ماه ادامه پیدا می‌کند. در این هنگام، لاله‌های سربه زیر می‌شکفند و سراسر این دشت مخملی را غرق در شگفتی می‌سازنند.

دشت لاله های واژگون شهرستان کوهرنگ یکی از دیدنی ترین جاذبه های گردشگری ایران است

دشت لاله های واژگون شهرستان کوهرنگ یکی از دیدنی ترین جاذبه های گردشگری ایران است که در فاصله  12 کیلومتری شهر چلگرد و 100 کیلومتری شهرکرد واقع شده که رویشگاه اصلی گونه گیاهی لاله واژگون (اشک مریم یا لاله سرنگون) می باشد. لاله واژگون از منحصر به فردترین گل ها و گیاهان بومی و وحشی در مناطق کوهستانی ایران است که از طریق بذر و پیازچه تکثیر می گردند، لاله های واژگون اواخر فروردین به گل می نشیند و تا اواخر اردیبهشت گل¬های خود را حفظ می کنند. دشت لاله های واژگون 3600 هکتار مساحت داشت که در اثر تخریب حدود 200 هکتار از آن باقی مانده است و در دامنه کوه های آبکاسه خوربه، گرگانک، مله زرده و  بنواستکی واقع شده است و به دلیل وسعت زیاد و همچنین نزدیکی به دیگر جاذبه های سیاحتی کوهرنگ، به تفرجگاه بسیار مناسبی برای مردم و گردشگران تبدیل شده است.

حضور گردشگران متعدد و پرشمار نه تنها سودی برای این منطقه به لحاظ رونق اقتصادی و کسب درآمد گردشگری ندارد بلکه باعث نابودی و از بین رفتن لاله های سر به زیر است

با وجود اینکه این دشت هر ساله پذیرای چندین هزار گردشگر می باشد ولی متاسفانه این جمعیت نه تنها سودی برای این منطقه به لحاظ رونق اقتصادی و کسب درآمد گردشگری ندارد بلکه با چیدن و لگدمال کردن لاله های واژگون عملاً موجب تخریب و نابودی این دشت شده اند.

عدم وجود زیرساخت های لازم برای میزبانی از گردشگران و ورود گردشگران با خودروی شخصی به دشت لاله یکی دیگر از مصیبت های پر شمار این دشت زیبا

از دیگر عوامل تخریب می توان به عدم وجود زیرساختهای لازم برای میزبانی از گردشگران و ورود گردشگران با خودروی شخصی به دشت لاله، عدم وجود اعتبار مالی لازم برای حفاظت از منطقه، طغیان آفات و بیماری ها که ناشی از ضعف بیولوژیکی لاله ها بوده و علت آن همان عوامل انسانی، فشار دام و عدم مدیریت صحیح بر این جاذبه طبیعی است، چرای دام عشایر در دشت، تخریب زیستگاه برای ایجاد کشاورزی، عدم وجود زیر ساخت های قانونی و حقوقی در این زمینه و در نهایت نبود متولی خاص برای نگهداری از این میراث طبیعی اشاره کرد.

کم کاری و کوتاهی سازمان میراث فرهنگی استان در عدم ثبت به عنوان آثار ملی

با توجه به اینکه دشت لاله های واژگون جزء اراضی پلاک های آبکاسه خوربه ،مله زرده و بنواستکی می باشد و از دید منابع طبیعی حکم مراتعی را دارد که به تغذیه دام کمک می کند در حالیکه میراث فرهنگی به این دشت به عنوان یک جاذبه طبیعی می نگرد و اقدامی جهت ثبت به عنوان آثار ملی انجام نداده است.

به نظر میرسد از دلایل اصلی تخریب این جاذبه گردشگری، تخریب توسط گردشگران با چیدن و ریشه کنی قبل از بذردهی و لگدمال کردن خاک مرطوب و بالطبع نابودی پیازچه گیاه  و طغیان بیماری ها و آفات گیاهی  واژگون خشک شده و بذردهی کرده اند و دامها تنها باعث فشرده شدن خاک که رطوبت کمی دارد، می شود، همچنین دام ها کمتر از لاله واژگون به دلیل خوشخوراکی پایین چرا می کنند و از گیاهان دیگر مثل ترشک که در حال غلبه بر لاله های واژگون میباشد بیشتر استفاده می کنند.

تهدیدات زیست محیطی دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ

دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ به مانند سایر دشت‌های لاله واژگون در معرض خطر قرار دارد و حتی از وسعت آن کاسته شده است. عوامل متعدد تهدیدکننده لاله‌های واژگون این دشت از این قرار است:

حضور بیش از اندازه گردشگران بومی و غیربومی

چیده شدن گل‌ها و خارج کردن غده و پیاز لاله‌ها از داخل خاک

شکستن ساقه گل‌ها در اثر پهن کردن زیرانداز

لگدمال کردن لاله‌ها در اثر ترددهای غیر اصولی و غیرضروری بازدیدکنندگان در دشت و عدم کنترل فرزندان و جلوگیری از آسیب‌رساندن آن‌ها به گل‌ها

ورود دام به دشت به‌ویژه در اواخر اردیبهشت‌ماه و خردادماه و در در مرحله بذردهی گل‌ها

آفات و بیماری ناشی از ضعف بیولوژیکی لاله‌ها به‌ دلیل عوامل انسانی، فشار دام و سوءمدیریت

تغییرات اقلیمی و خشكسالی

راهکارهای حفظ و احیاء دشت لاله

-        اقدام در جهت ثبت دشت لاله به عنوان اثر طبیعی ملی

-        واگذاری مدیریت حفظ و احیاء دشت لاله به یک ارگان به عنوان متولی

-        ایجاد زیرساخت هایی نظیر پارکینگ، سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی

-        رفع مشکل چرای دام در قالب واگذاری امور خدماتی دشت لاله به بهره برداران و مالکین عرفی

-        اشتغال زایی برای مالکین و بهره برداران با ایجاد بازارچه هایی در جهت ارائه تولیدات بومی و محلی

-        محدود کردن دشت لاله جهت ممانعت از ورود گردشگران به عرصه های رویش لاله های واژگون با ایجاد مکان هایی جهت اتراق گردشگران از قبیل آلاچیق و سکوهای سنگی سیمانی

          ساماندهی و اجرای طرح خروج دام از مراتعی که دشت لاله در آن ها واقع شده است.

          حفظ پیازچه های این گیاه با ارزشمند و استفاده به منظور واکاری عرصه هایی که از بین رفته اند.

شایان ذکر است حدود 2 سال است که دشت لاله های واژگون با تصمیم شورای عالی اداری استان و با همت اداره کل منابع طبیعی استان قرق گردیده و اجازه ورود به گردشگران  را نمی دهند حتی اهالی استان چهار محال و بختیاری .

گفتنی است بیشترین خسارات و تلفات را به دشت لاله های واژگون گردشگران استان همجوار(اصفهان) به این دشت زیبا ،بکر و با صفا وارد نموده که بحمد الله با اقدام مثبت و عاقلانه استاندار وقت جناب آقای اقبال عباسی و مدیران خدوم و زحمتکش منابع طبیعی از حضور پرتعداد و پرشمار گردشگران اصفهانی ممانعت بعمل آمد.

لاله‌های واژگون از اواسط فروردین‌ماه‌ تا آخر اردیبهشت‌ماه گل می‌دهد و منظره‌ای دل‌انگیز و چشم‌نواز ایجاد می‌کند، بنابراین بهترین زمان سفر به دشت لاله‌های واژگون چهارمحال، فصل بهار است.

دشت لاله‌های کوهرنگ یکی از معروف‌ترین دشت‌های لاله واژگون ایران است که در شهرستان کوهرنگ استان چهار محال و بختیاری و در 80 کیلومتری شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری و 15 کیلومتری شهر چلگرد قرار دارد.

گل لاله واژگون یکی از نادرترین گونه‌های گیاهی است؛ به همین منظور بخش‌هایی از این دشت به‌منظور حفظ این گل، به‌عنوان اثر طبیعی تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار دارد.

گل لاله‌ واژگون در استان چهارمحال و بختیاری در نقاط مختلف پراکنده است که مهم‌ترین آن‌ها دشت کوهرنگ محسوب می‌شود. این دشت معروف‌ترین دشت لاله واژگون کشور است که سه هزار و ۶۰۰ هکتار وسعت دارد و به‌عنوان یکی از رویشگاه‌های اصلی این‌گونه گیاهی شناخته می‌شود. بخش‌هایی از دشت لاله‌ های واژگون کوهرنگ در منطقه دوآب صمصامی، در سال ۱۳۷۵ با هدف حفاظت از این گل ارزشمند به‌عنوان اثر طبیعی تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست ایران قرار گرفت.

در خاتمه از همکاری مهندس اصغر احمدی هفشجانی مدیر کل منابع طبیعی استان، مهندس عزت الله سلیمانی معاون مراتع اداره کل منابع طبیعی و سرکار خانم مریم راهنورد مدیریت روابط عمومی این اداره کل که در تهیه این گزارش و همچنین گزارش تصویری نهایت لطف و محبت را داشتند تقدیر می شود.

گزارش محمد حسن بیاتی

عکس : بهرام شمسی پور دهکردی