تازیانه‌های سهمگین کرونا بر پیکر نیمه جان صنایع دستی کرمانشاه / هنرمندانی که دستفروش شده‌اند

به گزارش جام جم آنلاین کرمانشاه؛ به نقل ازایسنا، بسیاری از فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این مدت به رکود بزرگی رفتند و سختی ها و گرفتاری های زیادی را برای کسانی که در این حوزه ها فعال هستند، به بار آورد.

یکی از مشاغلی هم که فعالان آن در این مدت زندگی‌شان به شدت از شیوع بیماری کرونا متاثر شد، هنرمندان صنایع دستی بودند. هنرمندانی که تعداد زیادی از آنها تنها منبع درآمدشان جادویی است که از هنر دستانشان فرو می ریزد و آن را به گردشگران عرضه می کنند.

اما در این یکی دو سال دیگر چندان خبری از گردشگری نیست که با دیدن هنر انگشتان یک استادکار سر ذوق بیاید و آن را به عنوان یادگاری برای خودش یا یکی از عزیزانش به شهر خود ببرد و تا سالها با دیدنش خاطره یک سفر دل انگیز برایش تداعی شود.

 این روزها شلاق سهمگین کرونا بر پیکره نحیف و نیمه جان صنایع دستی کرمانشاه همچنان فرو می آید و هنرمندان صنعتگر این استان همچنان زیر بار مشکلات کمرشان هر روز خم تر می شود. تعدادی از این هنرمدان یا خانه نشین شده اند و یا به اجبار سراغ مشاغل دیگر رفته اند.

فرقی نمی کند گیوه بافی، گلیم بافی، چاقو سازی باشد یا ساخت زیورآلات سنتی، مینای روی سفال و ... همه گرفتار دردسرهای کرونا شده اند، طعم تلخ کرونا را با تمام  وجود چشیده اند و غبار رکود روی سر همه آنها نشسته است.

تعطیلی های مکرر و طولانی مدت، رکود گردشگری، بودجود آمدن پیک های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم کرونا، مشکلات اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، گرانی مواد اولیه و هزار مشکل دیگر روزهای سخت و طاقت فرسایی را برای هنرمندان صنایع دستی کرمانشاه رقم زده است.

هنرمندانی که وقتی پای درد و دل آنها می نشینی، از روزگار کرونایی به عنوان یکی از بدترین و تلخ ترین دوران حرفه ای خود یاد می کنند.

هنرمندانی که دستفروش شده‌اند

 آنطور که رئیس مجمع هنرمندان وصنعتگران استان کرمانشاه  می گوید، از زمانی که کرونا شیوع پیدا کرده، میزان تولیدات هنرمندان صنعگر کرمانشاهی به شدت کاهش پیدا کرده است.

فیروز ناصری در این خصوص بیشتر توضیح می دهد و ادامه می دهد: صنایع دستی وابسته به گردشگری است. وقتی حوزه گردشگری دچار رکود شده طبیعتا صنایع دستی هم به این معضل گرفتار می شود،  اما در این مدت علاوه بر شیوع بیماری کرونا، گرانی مواد اولیه نیز باعث شد تا هنرمندان صنعتگر دیگر کمتر سراغ تولید بروند، چون دیگر برایشان به صرفه نبود.

تعطیلی و نیمه تعطیل شدن بسیاری از کارگاه های صنایع دستی تعداد زیادی از هنرمندان صنایع دستی را به سمت مشاغل دیگر سوق داده، به گونه ای که رئیس مجمع هنرمندان و صنعتگران کرمانشاه در باره آن می گوید: برخی از هنرمندان صنایع دستی برای گذران معیشت و امرار معاش خود به دستفروشی رو آورده اند و این مسئله زمینه نابودی برخی رشته های صنایع دستی را نیز ایجاد کرده که تعداد هنرمندان کمی در آنها فعالیت می کردند و اکنون دیگر کسی نیست که در آن رشته ها تولید کند.

شاید اگر حمایت های مسئولین از صنایع دستی بیشتر بود، این روزها شاهد وضع نابسامان بخش مهمی از فرهنگ و آینه تمام نمای هویت استانمان نبودیم، موضوعی که این پیشکسوت  فعال در حوزه صنایع دستی به آن می پردازد و می گوید: شیوع بیماری کرونا در دوره مدیریت قبلی میراث فرهنگی استان رقم خورد، دوره ای که مدیرکل میراث فرهنگی به علت عدم اطلاع از حوزه صنایع دستی این حوزه را به نابودی بیشتر کشاند و با آمدن کرونا و بدتر شدن اوضاع، صنایع دستی کرمانشاه به  ویرانه ای تبدیل شد و حالا با آمدن مدیری جدید در راس مجموعه میراث استان به امید تحولات نشسته ایم، چراکه هنوز صنایع دستی این دیار دلسوزانی دارد که اگر شرایط بهتر شود دوباره پای کار می آیند و به فعالیت خود برمی گردند.

هرچند تعطیلی نمایشگاه ها و عدم حضور گردشگران، حوزه صنایع دستی را به رکود برده، اما برخی از هنرمندان هم هستند که از فرصت فضای مجازی برای معرفی و فروش هنر خود استفاده کردند، با این حال این کار هم مشکلات خود را دارد، بطوریکه این هنرمند رشته گلیم می گوید: با وجود اینکه فرصت فضای مجازی برای فروش تولیدات هنرمندان صنایع دستی وجود دارد، اما واقعیت این است که بسیاری از مردم به خرید در این بستر اعتماد ندارند و برای برخی از رشته های صنایع دستی که گران تر هستند، از طریق فضای مجازی خرید نمی کنند.

فراموش شده‌ایم

یدالله محمدی یکی دیگر از هنرمندان صنایع دستی کرمانشاه است که سالهاست در رشته ساخت زیورآلات سنتی فعالیت می کند و حالا این روزها از روزگار سختی که کرونا برای خودش و هم رشته ای هایش رقم زده حرف می زند می گوید: کرونا خیلی از هنرمندان صنایع دستی را بیمار کرد و سلامت برخی دیگر از آنها را به خطر انداخت. درکنار مسئله سلامت، با کسادی بازار فروش صنایع  دستی، از نظر معیشت هم در تنگنا قرار گرفته ایم.

کرونا در این یکی دوسال باعث شده تا این هنرمند پیشکسوت حدود 70 درصد کاهش تولید و فروش داشته باشد، طوری که می گوید: کرونا و مشکلات اقتصادی قدرت خرید مردم را کاهش داده، مردم بیشتر به دنبال این هستند که کالاهای اساسی زندگیشان را تامین کنند، نه اینکه به سراغ کالاهای ثانویه زندگی خود بروند. ما هم چون به مانند سابق مشتری نداریم و مواد اولیه هم باتوجه به اینکه برای رشته ما وارداتی است گران شده، دیگر تولیدات چندانی نداریم.

مشکلاتی که در این روزهای سخت برای هنرمندان رشته زیورآلات بوجود آورده، باعث شده تا بسیاری از آنها این حرفه را رها کنند، موضوعی که این هنرمند هم به آن اشاره می کند و می گوید: حدود 60 درصد از هنرمندان این رشته این حرفه را رها کرده اند و به مشاغل دیگری همچون دستفروشی، مسافرکشی، شاگردی در مغازه ها و... روی آورده اند.

اینکه کسی نبوده که این هنرمندان صنایع دستی را حمایت کند و دست یاری به سویشان دراز کند، موضوع دیگری است که محمدی به آن اشاره می کند و می گوید: در این مدت حمایتی از کسی ندیده ایم، گفته اند تسهیلاتی می دهند، اما برای همین تسهیلات ناچیز شش میلیون تومانی باید شش ماه دوندگی کرد و ضامن پیدا کرد و عملا شان هنرمندان صنایع دستی را پائین آورده اند.

این هنرمند پیشکسوت حرف هایش را اینطور به پایان می رساند که وضعیت صنایع  دستی کرمانشاه فاجعه بار است و آن را به حال خود رها کرده اند و کسانی هم که اکنون دوام آورده اند، به خاطر عشق و علاقه است، وگرنه دیگر فعالیت در این حوزه توجیه اقتصادی ندارد.

لطمه زیادی از کرونا خوردیم

 هرچند که شیوع کرونا درهای زیادی را بر روی هنرمندان صنایع دستی بست، اما برخی از هنرمندان تلاش کردند و با خلاقیت درهای دیگری را برای خودشان بازگشایی کردند. فرشته حسینی کارآفرین و تولید کننده گیوه یکی از این هنرمندان تلاشگر پاوه ای است که از لطماتی که کرونا به حوزه اش وارد کرده می گوید و ادامه می دهد: با آمدن کرونا لطمه زیادی خوردیم، نمایشگاه ها تعطیل شد، گردشگران نبودند، مراسم شادی متوقف شد و دیگر فروشی برایمان باقی نماند.

او که اکنون کمی از بهبود شرایطش راضی شده، در ادامه می گوید: تلاش زیادی کردم برای نجات کارم از فضای مجازی استفاده کنم، برای همین از طریق بستر شبکه های اجتماعی مجازی معرفی گیوه و عرضه آن را آغاز کردم که خوشبختانه تلاش هایم به  نتیجه رسید و پس از ماه ها اکنون کمی شرایطم بهتر شده است. در کنار آن همچنان صادرات چمدانی را در دستورکار گذاشته ایم.

یک تلنگر به خودمان بزنیم

برخلاف نظر بسیاری از هنرمندان صنایع دستی کرمانشاه، در این میان یک هنرمند هست که نظری متفاوت دارد و معقتد است، اگر هنرمندان کرمانشاهی شان کار خود را حفظ کنند، شاید بحران کرونا هم در کارشان چندان اثر نداشته باشد.

پیمان محمدی از هنرمندان برجسته و مطرح  کرمانشاهی که سالهاست در رشته گره چینی در ایران نام آور شده دراین باره می گوید: یک هنرمند صنعتگر در صورتی در کارش موفق است که کارش را قوی کند. یعنی وقتی می گوئیم صنایع دستی، یعنی کاملا محصول دست خودش باشد، صفر تا صد کار را خودش انجام دهند و کاری کاملا با کیفیت تحویل دهد و آن زمان به اندازه شان و ارزش کارش آن را قیمت گذاری کند. حتی اگر اثرش هم گران باشد باز خریداران خود را دارد. 

اینکه یک هنرمند صنایع دستی تولیدات زیادی با کیفیت پایین داشته باشد و با قیمت پایین هم آن را به بازار عرضه کند، گلایه ای است که این هنرمند کنگاوری از هم صنفی هایش دارد و ادامه می دهد: به جای اینکه 100 مشتری داشته باشیم برای 100 اثر، می توانیم دو اثر با کیفیت برای دو مشتری تولید کنیم و همان اندازه دستمزد کارمان را بگیریم و اینگونه شان و جایگاه کارمان را هم حفظ می کنیم.

این هنرمند گره چینی به مدیریت هایی که تاکنون بر میراث فرهنگی کرمانشاه بوده که نتوانسته اند جایگاه هنرمندان صنایع دستی را درک کنند نیز انتقاد دارد و می گوید: به نظرم کسی که مسئولیت حوزه صنایع دستی را در میراث فرهنگی برعهده می گیرد باید از جنس خود همین هنرمندان باشد تا جایگاه آن را بداند. یک هنرمند یک متکدی نیست که برای گرفتن یک وام شش میلیون تومانی از او چند ضامن بخواهند و مدام در حال رفت و آمد باشد، بلکه جایگاه هنرمند جایی است که مسئولین خودشان به سراغ آنها بیایند.

اینکه هنرمندان صنایع دستی باید در این شرایط کرونایی خودشان گلیم خودشان را از آب بکشند بیرون و منتظر حمایت کسی نباشند، آخرین صحبت های این هنرمند صنایع دستی در این گفت و گو بود.