لحظات خاص و معنوی که شاید کمتر نصیب کسی در طول سال شود. حتی در روایات مذهبی هم بزرگان بسیاری به این موضوع اشاره کردهاند.
به همین خاطر تلویزیون بهعنوان مهمترین رسانه در کنار ویژهبرنامه های افطار، توجه ویژهای هم به باکس سحری شبکههای مختلف سیما دارد.
یکی از همین برنامههای پرطرفدار، برنامه «ماه من» شبکه سه است. برنامهای که امسال بهدلیل دکور جذاب و متفاوتی که به نسبت سایر برنامهها دارد، توانسته نظر خیلیها را به خود جلب کند.
نجمالدین شریعتی که بیشتر با اجرای برنامه «سمت خدا» میشناسیم، در این برنامه معنویت و آرامش خاصی در اجرا دارد که بسیار متناسب با حال و هوای برنامه سحر است و بهراحتی میتواند فضای معنوی این ساعت از روز را به مخاطبان برنامه منتقل کند.
در کنار ویژگی اجرای او دکور دیدنی که محصول خلاقیت و کار جمعی است و متفاوت برنامه هم مورد توجه قرار گرفتهاست. تا جایی که خیلیها سؤال میکنند زیر پای مجری مجازی است یا حقیقی.
از اینرو جامجم نیمههای شب یکی از شبهای ماه خدا به پشت صحنه این برنامه رفته و گزارشی از روند تولید آن داشته و با مجری و تهیهکننده آن گفتوگو کردهاست.
پس اگر مشتاقید بدانید ماجرای دکور برنامه چیست یا این برنامه شامل چه آیتمهایی است، میتوانید با ما در این گزارش همراه شوید.
برنامه ماه من هر روز ساعت 3 صبح روی آنتن شبکه سه میرود. اما طبق هماهنگیهای انجام شده حدود ساعت 2 و 30 دقیقه به لوکیشن برنامه میرسیم. پارکینگ چهلسرای مصلای تهران واقع در خیابان بهشتی از ابتدای ماه رمضان میزبان گروه سازنده این برنامه بودهاست.
با این تفاوت که از نیمه های شب، گروه وارد این لوکیشن شده و بعد از اذان صبح از آنجا خارج میشوند. به همین دلیل پس از هماهنگی با سرباز جوانی که مقابل در یک اتاقک آهنی ایستاده و وظیفه مراقبت از آنجا را به عهده دارد، وارد میشویم و با راهنمایی او سولهای را که دکور برنامه در آن زده شده پیدا میکنیم.
نسیم خنکی میوزد اما سکوت همه جا را فرا گرفته که همین سکوت و آرامش شرایط مناسبی را برای یک برنامه زنده تلویزیونی مهیا کردهاست. به دلیل رفتوآمد عوامل و همچنین کرونا در سوله نیمهباز است. کنار در ورودی یک خودرو پارک شده که واحد سیار برنامه است و یکی دو نفر در حال رفتوآمد به آن هستند.
در گوشهای دیگر میزی برای پذیرایی قرار دارد که روی آن ظرف خرما، سینی چای و شربت آبلیمو هم هست که مابین آیتمها عوامل از خودشان پذیرایی میکنند.
مقابل دکور برنامه یک میز قرار دارد که پشت آن مسؤول والالایدی نشسته و با جدیت خاصی در حال کار است. یک نمایشگر هم مقابل دکور هست که عوامل از طریق آن برنامه را میبینند.
چادر سیاهی دور دکور برنامه را احاطه کردهاست و دور تا دور آن والالایدی قرار دارد که مسؤول آن مدام تصاویر مختلفی را روی آن به نمایش درمیآورد.
از جمله تصاویر کهکشان و تصاویری از اماکن متبرکه. استخر پر آب و جزیره میان آن که جایگاه مجری و مهمانهاست، نظرمان را جلب میکند.
کنار دکور، پل متحرک چرخداری قرار دارد که مربوط به رفتوآمد مجری و مهمانهای برنامه است. مقابل دکور هم سکوی بلندی هست که کرین روی آن قرار دارد.
مسؤول کرین در حال بررسی دوربین است. همه به نوعی در تکاپو هستند تا کار به موقع روی آنتن برود. تصویربردارها هم از راه رسیده و پشت دوربینهایشان قرار گرفته و مشغول بررسی آن هستند. مجری هم با رویی گشاده و لبخند وارد استودیو شده و به همه سلام کرده و گریم شدهاست.
یکی از عوامل میکروفن او را وصل کرده و آن را چک میکند. تهیهکننده و مسؤول ویدئو وال در حال صحبت با هم هستند و چند تصویر را با هم چک میکنند و تصمیم نهایی برای استفاده از تصویر مورد نظر گرفته میشود. با مناجات و فرازی از دعای جوشن کبیر برنامه آغاز میشود.
مجری از روی پل متحرک عبور کرده و در جایگاه میایستد. پل کنار میرود تا در قاب تصویر دیده نشود. مدیر صحنه از همه میخواهد که گوشیها را خاموش یا بیصدا کنند.
همزمان که موسیقی آرامی متناسب با فضای برنامه پخش میشود، مجری متن ادبی را با همان آرامشی که از او در اجرا سراغ داریم، میخواند.
به محض اینکه چراغ یکی از دوربینها روشن میشود، مدیرصحنه با اشاره دست به مجری نگاه او را به آن دوربین معطوف میکند. از اینرو مجری در عین اینکه روی متنی که میخواند تمرکز دارد، باید حواسش به پشت صحنه هم باشد.
بعد از پلاتوی ابتدایی مجری، تیتراژ میرود و مجری دعای سحر میخواند. پس از آن نوبت به پخش دعای ابوحمزه ثمالی از جوار حرم امامرضا(ع) در مشهد میشود و در این بین بچههای صحنه پل متحرك را برای مجری میگذارند تا از روی آن عبور كند.
ویدئو وال تصاویری از حرم امامرضا(ع) را به نمایش میگذارد و حالوهوای عجیبی را در همه عوامل پشت دوربین ایجاد میكند.
مجری گوشهای ایستاده و چای مینوشد كه مدیر صحنه اعلام میكند 15 ثانیه دیگر روی آنتن هستند. بنابراین باز هم مجری از روی پل عبور كرده و در جایگاهش میایستد. با اینكه ساعات سحر است اما همه عوامل، از مجری گرفته تا بچههای پشت دوربین همگی پرانرژی هستند.
جالبتر اینكه با وجود زنده بودن برنامه، هیچگونه استرس و نگرانی بین اعضای این تیم وجود ندارد. نوبت به پلاتوی مجری و مهمان كه میرسد، ولهای پخش میشود و در این فاصله دو مبل برای مجری و مهمان در مركز دكور و با فاصله از هم میگذارند.
حاجحسین یكتا اولین مهمان برنامه است كه در آیتم روایتگری شهدا حضور پیدا كرده و از خاطرات جبهه و دفاعمقدس میگوید. تصویری از مهمان با لباس رزم در جبهه در ویدئو وال به نمایش درمیآید و او نیز راجع به این تصویر نكاتی را بیان میكند.
در این فاصله به همراه تعدادی از عوامل به سمت سالن غذاخوری رفته و به اتفاق سحری میخوریم. آنهایی هم كه ماندهاند با دقت در حال گوش كردن خاطرات مهمان از دوران دفاعمقدس هستند. به این خاطر كه مهمان خاطرات جبهه و دفاعمقدس را به شیرینی بیان میكند و از این رو نظر همه را جلب كردهاست.
مهمان دوم حجتالاسلام حامد كاشانی است كه تازه از راه رسیده و در حال نوشیدن چای در پشت صحنه است و همزمان نوشتههایش را مرور میكند.
همچنان به خاطرات حاجحسین یكتا گوش میكنیم. از جایی كه ما نشستهایم، زیر صدای موسیقی برنامه، صدای آب كه دورتادور دكور برنامه هست شنیده میشود و حسوحال خوب و آرامش خاصی را به ما منتقل میكند كه یكباره صدای یك گربه از كنار استودیو شنیده میشود.
دو نفر از بچههای صحنه بهسرعت خود را به بیرون از سوله میرسانند تا منبع صدا را پیدا كرده و او را ساكت كنند كه از قضا موفق هم میشوند و با دادن غذا او را به سكوت دعوت میكنند تا مزاحمتی برای برنامه ایجاد نكند. این هم از آن مصائب برنامههای زنده است كه كوچكترین صدا باعث اخلال در كار میشود.
آیتم سه چهار دقیقهای «روایت فتح» با صدای شهید آوینی پخش میشود و مهمان و مجری از روی پل عبور كرده و مهمان از همه خداحافظی میكند. باز هم نوبت به پلاتوی مجری میرسد و او با اشاره مدیرصحنه نگاهش را به همان دوربینی كه او اشاره كرده معطوف میكند.
اینبار چراغ كرین روشن میشود و مجری نگاهش به كرین است. او بخشی از پیامهای مردم را میخواند كه در آن خواستههایشان را مطرح كردهبودند و از این طریق از مردم خواستهبودند برایشان دعا كنند. بعد از پیامها تصاویری از مشهد مقدس پخش میشود و سپس تصاویری از كربلای معلی و نیایشهایی با صدای محمدحسین پویانفر.
در این فاصله بچههای صحنه دو مبل و یك میز را در جزیره قرار میدهند و مجری و مهمانش در جای خود نشسته و مهمان كتابهایی را كه به آنها استناد میكند روی میز شیشهای قرار میدهد. مدیر صحنه با شمارش ثانیهها زمان روی آنتن را گوشزد میكند و گفتوگو آغاز میشود.
در این بین صدای كلاغهای تازه از خواب بیدار شده هم شنیده میشود كه لابهلای درختان در حال سروصدا هستند. با نزدیك شدن به پخش دعای سحر، مدیر صحنه به مجری و كارشناس اشاره میكند كه یك دقیقه بیشتر فرصت ندارند بنابراین كارشناس صحبتهایش را جمعبندی كرده و آیتم او به پایان میرسد.
دعای سحر كه پخش میشود، آنهایی كه هنوز سحری نخوردهاند بهسرعت به سمت سالن غذاخوری میروند و بقیه هم كنار میز ایستاده و چای و خرما و شربت میخورند. دعای سحر به پایان میرسد و مجری در جای خود قرار گرفته و پلاتوی پایانیاش را میگوید.
صدای اذان طنینانداز میشود و همه وسایلشان را جمع كرده و از همدیگر خداحافظی میكنند. گرچه چند نفر از آنها به سمت دفتر كارشان میروند و خود را برای سحر دیگری آماده میكنند.
یوسف منصوری تهیهکننده این برنامه درباره ویژگیهای آن و کلیت برنامه نکاتی را به جامجم گفت.
با توجه به اینکه دومین سالی است که تهیهکنندگی این برنامه را بهعهده دارید، مهمترین ویژگی و تفاوت آن به نسبت سال گذشته در چیست؟ بههرحال برای جذب مخاطب بیشتر که نمیتوان در جا زد.
یک برنامه بعضیاوقات با مخاطبش ارتباطی میگیرد که به همین دلیل باید تلاش کند به نکات مثبتی که داشته پروبال بدهد و اگر هم کم و کاستی داشته، اشکالاتش را رفع کند. ما سال گذشته که ماه من را داشتیم با بازخورد خوبی روبهرو شدیم و فهمیدیم بخشهایی از برنامه بیشتر با مخاطب ارتباط برقرار کردهاست.
منظورتان کدام بخشهاست؟
بهعنوانمثال، بخشی که مربوط به آقای کاشانی و بحثهای مربوط به امیرالمؤمنین است. همچنین بخش راویان دفاع مقدس که سعی کردیم امسال به این بخش اهتمام ویژهای داشتهباشیم.
یعنی چه تمهیدی اندیشیدهاید؟
ما این بخش را به سه تا 10 شب تقسیم کردیم تا از حضور سه نفر از عزیزان دعوت کنیم. یعنی 10 شب در خدمت آقای یکتا ، 10 شب بعدی در خدمت آقای احمدیان و 10 شب آخر هم در خدمت آقای تاجیک هستیم.
در این سه بخش به چه موضوعاتی میپردازید؟
شبهایی که در خدمت آقای یکتا بودیم درباره فرازهایی از دعای ابوحمزه کار کرده و مصداق آن در دفاع مقدس نمود پیدا کرد. یکی از کارهایی که سعی کردیم روی محتوا انجام بدهیم این بود که مصداق افرادی را که این دعا در زندگیشان نمود داشت، پیدا کنیم و به آنها بپردازیم. بخش دیگری که امسال بیشتر به آن پرداختهایم، بحث روایت فتح شهید آوینی است. البته شاید به این مجموعه زیاد پرداختهشدهباشد اما کاری که کردیم این بود که از کل مجموعه متناسب با موضوع برنامه بخشهای سه چهاردقیقهای را درآورده و پخش میکنیم. البته هر بار این بخش را با ادای دین به حاج قاسم شروع میکنیم.
در دکور برنامه هم تغییراتی ایجاد کردید و سعی کردید دکور خاص و متفاوتی از برنامههای سحر شبکههای دیگر و حتی با برنامه سال گذشته خودتان داشتهباشید؟
دکور برنامه سحر علاوه بر اینکه باید به بیننده به لحاظ بصری احترام بگذارد، ملزومات دیگری هم دارد که باید رعایت شود. اینکه فضای روحانی وقت سحر را حفظ کند. ضمن اینکه نکته زائد نداشته و در خدمت بحث باشد. در کنار دکور، فضای گرافیکی برنامه هم باید متناسب با محتوا باشد. به عنوان مثال ما به جای موسیقی از مناجاتها، دعاها، نواها و صداهای مداحان استفاده کنیم. به عنوان مثال در بخش امیرالمومنین از مناجات خود امیرالمومنین استفاده میکنیم. برای ویدئو وال برنامه هم نمیتوانیم از هر عکسی استفاده کنیم. البته دوستانی داریم که از عتبات برای ما عکاسی میکنند و میفرستند.
آبی که برای دکور استفاده کردید چه معنا و مفهومی در برنامه تان دارد؟
خیلی وقتها در طراحی دکور به بک فکر میکنیم. اما ما میخواستیم سطح کارمان بالاتر برود. به همین دلیل میخواستیم از انعکاس برای کف دکور استفاده کنیم. بنابراین از نماد آب استفاده کردیم. ضمن اینکه معنویت خاصی ایجاد میکند. برای شبهای قدر و نیمه رمضان هم برنامههایی در دکور داریم.
از تاثیرات کرونا هم در برنامه بگویید.
از آنجا که کرونا اجازه سفر به عتبات را به ما نمیدهد، در برنامه بخش ثابت کربلایی داریم که آقای پویانفر اجرا میکنند و با تصاویری که از عتبات روی ویدئو وال میرویم، دستهجمعی امامحسین (ع) را زیارت کرده و سلام و عرض ادبی به آقا میکنیم. چهارشنبهها هم به امام رضا(ع) عرض ارادت میکنیم.
بخش تعاملی هم با مخاطب دارید که دعاها و خواستههایشان را بیان میکنند.
بله این بخش را امسال به برنامه اضافه کردیم. از آنجا که دعا برای دیگران بارها سفارش شدهاست، در این بخش مردم خواسته هایشان را به برنامه پیامک میکنند و آقای شریعتی خواستهها را به اسم مطرح کرده و از همه میخواهد که نزدیک اذان برای آن دوست عزیز دعا کنند. از آنجا هم که هیاتها کمتر برگزار میشود، ما با بینندههایمان یک قرار گذاشتیم که از شب اول تا پایان ماه مبارک به صورت دستهجمعی یک دور دعای مجیر، ابوحمزه، افتتاح و همه ادعیه ماه رمضان را بخوانیم. همچنین برای نیمه ماه رمضان، شبهای قدر و شب عید فطر هم مداحی در برنامه خواهیم داشت.
با همه توضیحاتی که ارائه دادید، فکر میکنید نیاز و خواسته مخاطبان از یک برنامه سحری چیست؟
ما در این برنامه سعی کردهایم سلیقه اغلب مخاطبان را مدنظر داشتهباشیم. به همین خاطر بخشهای مختلفی در برنامه داریم که هر کدام مخاطبان خاص خودش را دارد. به عنوان مثال موسیقی نواحی مختلف شهرستانها را داریم که به هر حال این بخش مخاطبان خاص خود را دارد. از لحاظ تصویری هم سعی مان بر این بود که به خواسته و نظر مخاطبان احترام بگذاریم. به لحاظ شنوایی هم به تعبیری تلاشمان بر این بود که مدح و دعاها به درستی بیان شود. جالب است بدانید برای دعای سحر ما پنجدعا از پنج مداح در نظر گرفتیم تا به خواسته مخاطبانمان احترام گذاشته و سلیقه همه را مدنظر داشتهباشیم.
چطور شد اجرای برنامه را به آقای شریعتی سپردید؟
به نظر من آقای شریعتی بهترین انتخاب برای اجرای برنامههای سحرگاهی است. چون بسیار آدم سلیمی است و آرامش ذاتی و انرژی مثبتش را به مخاطب منتقل میکند. باور و اعتقاد خودش درباره مباحثی که مطرح میکند بسیار روی باورپذیری مخاطب تاثیرگذار است. چون در زندگی شخصیاش هم
به شدت آدم معتقد و آرام و مثبتی است. نکته مهم دیگر اینکه جزو مجریان اهل مطالعه و اهل دغدغه است و متنهایش را هم خودش مینویسد. بنابراین بهترین گزینه برای اجرای این برنامه آقای شریعتی بود.
فکر میکنید این برنامه قابلیت ادامه در سالهای آینده را هم داشته باشد؟
تداوم یک برنامه دو بعد دارد؛ هم نوآوری، هم حفظ سطح کیفیت برای ادامه ارتباط با مخاطب. حفظ کیفیت در طول زمان سختتر از یکبار برنامه خوب ساختن است. ما بهجز آوردههای جدید از قبیل قرارهای ثابت، پلیبکهای مداحی، تقویت روایتها که موضوعاتش را با مضامین دینی گره زدیم، در بخش دکور و فضای گرافیک سعی کردیم بالاتر بیاییم. شرط تداوم، داشتن هر دوی اینهاست.
نجمالدین شریعتی در گفتوگو با جامجم درباره اجرای «ماه من» نكاتی را بیان میكند:
از تجربه حضورتان در حالوهوای خاص برنامه سحری بگویید و اینكه باز هم این فرصت پیش آمد در چنین ساعات خوبی با مردم همراه و همدل شوید.
برای من و همه بچههایی كه برای این برنامه زحمت میكشند، خیلی اتفاق مباركی است. چون ساخت و اجرای برنامه سحر كار بسیار سختی است. ولی لذتی دارد كه حاضر نیستید آن را با هیچ چیزی عوض كنید. اگرچه در طول ماه مبارك ممكن است خسته شوی و یك جایی هم كمبیاوری اما به محض اینكه روز آخر از راه میرسد دلتنگ همین سحرها میشوی. انگار هوای همین سحرها با گوشت و پوست و خونت آمیخته شدهاست. لطف مردم هم كه چاشنیاش میشود، خستگی از تنمان در میرود. بنابراین اتفاق بسیار مبارك و همكاری با این دوستان تجربه بسیار خوبی برای من است. چون الحمدلله تیم خوبی این برنامه دارد و مردم هم از آن استقبال كردهاند.
از تجربه اجرا در فضای جدید و متفاوت و میان آبهای مواج بگویید؟
اتفاقا برای خیلیها سؤال پیشآمده که وسط آب چه میکنی و چطور میروی و میآیی (میخندد). گفتیم برایشان کمی غافلگیری باشد و یکشب از دکور و پشتصحنه رونمایی میکنیم تا به سؤالات بینندهها پاسخ دادهباشیم. من وقتی طرح دکور را دیدم و بعد اجرا شد، احساس کردم چقدر این طرح بدیع، نو و ناب است و مخاطبان هم پسندیدهاند و موردتوجهشان قرار گرفته است.
از حس خودتان نسبت به فضا و دکور برنامه نگفتید!
به نظرم هم دلشوره دارد و هم آرامش خاصی که توأم باهم تلفیقشدهاند. دلشوره ازاینجهت که یکباره ممکن است در آب بیفتم. گرچه همین موج به نظر من خیلی مفهومی و اتفاق خوبی است. برای همه ما هم کار در این فضا تجربه خوبی بود.
با توجه به اینکه شما اجرای برنامه اذان گاهی را هم بهعهده دارید، سعی کردید چه تفاوتی در شیوه اجرایتان ایجاد کنید؟
به نظرم فضای هر دو برنامه اقتضائات خودش را دارد. ضمن اینکه در «سمت خدا» در قالب یک مخاطب مستمع هستم و گاهی هم به مباحث ورود میکنم. اجرای آن برنامه برای من بیشتر یک کلاس درس است و از مباحث کارشناسان استفاده میکنم و میآموزم اما در این برنامه بحث اجرا پررنگتر است و بار سنگینتری روی دوش مجری است. البته شخصیت من همان است و تغییری نکرده اما در اینجا بهصورت مستقیم بیشتر با مخاطبم صحبت میکنم.
چطور سعی میکنید در این وقت صبح پرانرژی و با لبخند و آرامش همیشگیتان مقابل دوربین بروید و آن را به مخاطب منتقل کنید؟
خیلی سخت است اما واقعا خدا کمک میکند و انرژی بچهها و لطف مردم باعث میشود برای اجرای این برنامه در این وقت صبح انگیزه داشتهباشم.
با توجه به بازخوردهایی که از مخاطبان برنامه در این دو سال گرفتهاید، کدام بخش بیشتر موردتوجه قرارگرفتهاست؟
در بخش آقای کاشانی. به دلیل اینکه درباره فضائل حضرت علی (ع) است، ملاحت و دلنشینی دارد و همچنین نماآهنگهایی که دوستان از ادعیه کارکردند و موسیقی نواحی و مداحی و مناجاتهایی که پخش میشوند، هرکدام بهنوعی موردتوجهشان قرارگرفته. درواقع همه بخشها در کنار هم موردتوجه مردم قرارگرفتهاست. منتها بخش فضائل امیرالمؤمنین را بیشتر دوست داشتند و از آن بخش استقبال کردهاند.
با وجود بخشهای مختلفی که این برنامه دارد، فکر میکنید در مقایسه با شبکههای دیگر ویژگی «ماه من» در چیست؟
احساس میکنم «ماه من» بهعنوان یک ویژهبرنامه سحر همهچیز دارد. بهخصوص اینکه به نظر من مخاطب این برنامه جوانها هستند و ازاینرو این جوانگرایی در بخشهای مختلف و آیتمها و در اجرای من و حتی فضاهایی که ایجاد کردهایم کاملا محسوس است و همین جزو شاخصههای برنامه است.
گویا برخی از متنها هم به قلم خودتان است.
بله بخش عمده کار را خودم مینویسم و این کار هم در کنار اجرا برایم لذتبخش است.
زینب علیپور طهرانی - رسانه / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد