اما بایدن گفته است: می‌رویم!

قریب ۱۰ میلیون نفر آواره شدند و با این‌همه، تباهی اصلی افغانستان پس از خروج آنها آغاز شد. البته اشغالگران هم از عوارض این جنگ هولناک بی‌بهره نماندند.

بسیاری فروپاشی شوروی را با حضور آنها در افغانستان مرتبط می‌دانند. پس از آنها آمریکایی‌ها بخت‌شان را در این جغرافیا آزمودند.

آنها ۱۵ مهر ۱۳۸۰ به این کشور یورش بردند و ۲۰ شهریور ۱۴۰۰ بنا دارند از آنجا خارج شوند. میراث آنها هم کم از روس‌ها نیست.

اکنون پرسش جهان این است؛ آیا تاریخ تکرار خواهد شد؟ آیا با خروج نیروهای خارجی یک دوره تباهی دیگر در انتظار این سرزمین است؟ وقتی روس‌ها رفتند، دکتر نجیب‌ا... رئیس‌جمهور بود. او با اطمینان از ارتشی گفت که بدون حمایت خارجی‌ هم تاب مقاومت مقابل مخالفان را دارد. اما تصورش نادرست بود. کمتر از پنج سال بعد کابل سقوط کرد و کشور به هرج و مرج کامل کشیده شد.

او قصد فرار داشت، اما فرودگاه در اختیار نیروهای وفادارترین ژنرالش، یعنی ژنرال دوستم بود. دوستم مانع فرار وی شد.

دکتر نجیب به دفتر سازمان ملل پناه برد. ششم مهرماه ۱۳۷۵ طالبان کابل را از چنگ احزاب جهادی درآوردند.

آنها که هم‌تباران دکتر نجیب بودند او و برادرش ژنرال احمدزی را از دفتر سازمان ملل بیرون کشیده، پس از شکنجه بسیار در یک ایستگاه اتوبوس به دار آویختند.

حالا در آستانه خروج نیروهای خارجی حامی دولت افغانستان، آقای اشرف غنی گفته است: «روایت سقوط دولت افغانستان نادرست است. ما ۴۰ هزار نیروی خوب کماندوی خاص و هوایی داریم که در منطقه بی‌نظیرند.»

مردم افغانستان اما خوب می‌دانند آقای رئیس‌جمهور باوری به آنچه گفته است، ندارد. ۴۰ هزار نیروی خاص آقای غنی بیش از شش ماه است که علی‌رغم قول‌های رئیس‌جمهوری و معاونانش و لیست بلندی از مقامات دیگر، هنوز نتوانسته‌اند یک کودک ۹ ساله به نام «عبدالرئوف» را از چنگ مشتی دزد و آدم‌ربا در مزارشریف نجات دهند

درباره طالبان و راه‌اندازی رادیو و گریز از مذاکرات و آمادگی آنها برای هجوم گسترده در آستانه تابستان، دیگر حرفی نمی‌زنم ... آیا تاریخ تکرار خواهد شد؟ آنچه مسلم است، جهان آرزو دارد چنین نشود.

برخلاف واقعه خروج روس‌ها، این بار هیچ‌کدام از قدرت‌های جهانی و همسایگان افغانستان نمی‌خواهد رئیس‌جمهوری دیگر را در یک ایستگاه اتوبوس، آویزان از طناب دار ببیند.

این بار آقای غنی تنها نیست. اذهان عمومی خاطرات خوشایندی از سال‌های حکومت طالبان ندارد. این بار همه تلاش می‌کنند یک سناریوی میانه رقم بخورد. آیا موفق خواهند شد؟ اوضاع در افغانستان بسیار آشفته و پیچیده شده است.

قدرت‌های متعددی در این میدان، بازی می‌کنند. قدرت‌هایی که در این بازی مرگ لزوما خواسته‌های‌شان شفاف نیست. همه مبهم حرف می‌زنند و عمل می‌کنند. همین اوضاع را ترسناک می‌کند. این موجب می‌شود کسی نتواند پیش‌بینی دقیقی ارائه دهد.

دنیا شاهد است هزاران نیروی آمریکایی و ناتو که برای نابودی طالبان به افغانستان هجوم بردند، پس از صرف قریب به یک تریلیون دلار هزینه و انبوه تلفات انسانی، ضمن صلح با طالبان و مشروعیت بخشیدن به آنها، اکنون در راه خانه‌اند.

این تصمیم، ژنرال‌های آمریکایی و بسیاری از مقامات ارشد در این کشور را دیوانه کرده است. این همه هزینه و البته جنازه برای هیچ! چند روز پیش میچ مک‌کانل، رئیس سابق سنا از تصمیم بایدن به‌شدت انتقاد کرد.

هفته قبل از آن هم نوام چامسکی گفت: ما باید در افغانستان بمانیم و به مسوولیت‌مان عمل کنیم. وقتی می‌گویم اوضاع به نحو بهت‌آوری پیچیده است، یعنی همین. واینک آخرالزمان؛ مک‌کانل و چامسکی در موضوعی نظری واحد دارند! آنها که مسائل آمریکا را دنبال می‌کنند، میزان عجیب‌بودن این اتفاق را می‌‌فهمند. اما آقای رئیس، آقای بایدن گفته است: می‌رویم!

محمدحسین جعفریان - کارشناس ارشد مسائل افغانستان / روزنامه جام جم