از ثبت ملی 42 نان مختلف در مهدی شهر سمنان تا لرزانک دامغانی

به گزارش جام جم آنلاین سمنان،  سمنان یکی از استان های شاخص کشور به لحاظ آداب، سنن و فرهنگ جوامع بومی و محلی است.

یکی از شاخصه های استان سمنان زبان، گویش و غذاهای محلی است که تا کنون 3 زبان و 1 گویش از این استان ثبت ملی شده است.

حمیدرضا حسنی پژوهشگر مردم شناسی در استان سمنان می گوید: آثار ثبت شده باید دارای قابلیت های متفاوتی باشند و در برش های شهرستانی اولویت به غذاهایی داده می شود که مهمتر است. مجموعه ای از غذاها و نان های محلی در استان سمنان وجود دارد که تاکنون 28 اثر ثبت ملی شده است و غذاهایی مانند ته چین گرمساری، سبزی پلو سمنانی،فسنجان پسته و نان دادچه دامغان و دیگی از جمله آن هاست.

 

هانی رستگاران مسئول ثبت آثار و حرائم میراث ملی استان سمنان می گوید: در نواحی مختلف استان پهناور سمنان خرده فرهنگ هایی پیدا می شود که گاهی اوقات حتی با روستای همجوار خود متفاوت است و این به نوعی جذابیت های این استان را چند برابر می کند.

 

رستگار افزود: عمده مراسم هایی که در استان سمنان به لحاظ صبغه منطقه ای و جغرافیایی وجود دارد بیشتر در حوزه مراسم های دینی، مناسک مذهبی و غذاها از جمله نان می باشد که بسیار شاخص است.

مسئول ثبت آثار و حرائم میراث ملی استان سمنان ادامه داد: در استان سمنان در تمام مناطق مختلف نان های متفاوتی وجود دارد از جمله در منطقه مهدیشهر 42 مدل نان شناسایی شده که 13 نمونه آن ثبت ملی شده است.

رستگار با اشاره به جغرافیای متفاوت استان گفت: در حوزه غذا بسته به بوم و جغرافیای منطقه که در چه شرایطی هست غذاهای متنوع و مختلفی وجود دارد. به طور مثال در شهرستان مهدیشهر بخاطر آنکه سابقه اشتغال آن ها در حوزه عشایری بوده است و باید غذاهایی مصرف می کردند که توان و انرژی لازم را برای انجام کارهایشان و رفتن به کوه و دشت و دمن تا انتهای شب داشته باشند، بنابراین مصرف غذاهای متنوع و مقوی تر مرسوم است. در شهرستان دامغان نیز به عنوان یکی از شهرستانهایی که بیشترین تعداد روستا را در استان دارد عالوه بر خرده فرهنگ ها، غذاهای متنوعی که  وجود دارد تعداد زیادی از آنها هنوز شناسایی نشده اند.

وی در خصوص قدمت غذاهای ثبت شده می گوید: از سال 1391 که جمهوری اسالمی ایران به کنوانسیون میراث ناملموس جهانی پیوسته تا کنون 28 اثر در حوزه غذا و نان از استان سمنان با قدمت های متغیر ثبت شده است و معمولا موردی حائز قدمت قرار می گیرد که از 60 سال پیش به قبل بوده باشد.

 

مسئول ثبت آثار و حرائم میراث ملی استان سمنان در خصوص نوعی غذا به نام"لرزان" یا لرزانک درشهرستان دامغان استان سمنان می گوید: با اینکه بخشی از فرایند این دسر سنتی است و صبغه تاریخی هم دارد اما به لحاظ اینکه گستره آن منطقه ای است و در جاهای دیگر هم انجام می شود به عنوان یک اثر شاخص و منحصر به فرد در فهرست میراث ناملموس پذیرفته نشده است.

کاویانی یکی از بانوان خوش ذوق دامغانی در خصوص تهیه "لرزانک" می گوید:برای تهیه این دسر 3 قاشق غذاخوری نشاسته را در یک استکان آب سرد حل می کنیم تاصاف و یکدست شود یک دوم پیمانه شکر را هم در یک پیمانه آب حل می کنیمو سپس نشاسته حل شده را با مخلوط آب و شکر در ظرفی ریخته و روی حرارت مالیم قرار داده به آرامی هم می زنیم تا ته نگیرد وقتی جوش آمد شعله را کم کرده یک قاشق غذاخوری زعفران دم کرده مقداری پودر هل و یک چهارم پیمانه گالب را به آن اضافه نموده و باز هم می زنیم تا به غلظت دلخواه برسد. بعد در ظرف مناسب سرو ریخته و به دلخواه تزئین می کنیم.

 

جندقی دیگر بانوی سمنانی در خصوص این دسر می گوید: لرزانک از قدیم الایام در دامغان مرسوم بوده و مادر بزرگ های ما طرز تهیه آن را از مادرانشان آموخته و به نسل های بعدی انتقال داده اند . این دسر بیشتر در ایام ماه مبارک رمضان برای سفره های افطار تهیه می شود و دامغانی ها بخاطر طبع گرم و شیرین آن اعتقاد دارند که لرزان را در مواقع افطار و زمانی که قند خون فرد بعد از چند ساعت روزه داری پایین افتاده حتی الامکان سر سفره مهیا کنند. این دسر علاوه بر ماه مبارک رمضان برای اعیاد و یا سفره های مذهبی هم تهیه می شود با این تفاوت که برای مصرف سفره های افطار به صورت شُل تر و برای مناسبت ها به صورت سفت تر تهیه و بعد از آن به صورت لوزی برش می دهند و روی آنرا به دلخواه با پودر نارگیل یا پسته تزئین می کنند. این دسربدون زعفران هم تهیه می شود ولی زعفران به آن رنگ و طعم خاصی می دهد و دامغانیها ازخالل پسته هم داخل آن استفاده می کنند.