اصحاب ایرانی امام رضا ـ علیه السلام ـ

به گزارش جام جم آنلاین، ایرانیان از صدر اسلام تاکنون در خدمت خاندان رسالت ـ علیهم صلوات الله ـ بوده اند و در جنبه های متعددی تاثیر گذار و دارای نقش اساسی بوده اند. 

ابراهیم بن سلام نیشابوری
وی از راویان حدیث شیعه و از اصحاب امام رضا ـ علیه السلام ـ است. شیخ طوسی او را « وکیل » توصیف کرده است و چون وکالت را از سوی امام معصوم ـ علیه السلام ـ می دانند، او را معتبر دانسته و بر او اعتماد کرده اند.
ابراهیم بن محمد همدانی
وی در همدان ایران متولد شد . نسبت او به شهرهمدان در ایران است؛ نه همدان که نام قبیله ای در یممن است.
ابراهیم از وکلای ناحیه مقدسه و از خواص ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ و به نقل از شیخ طوسی از اصحاب امام رضا ـ علیه السلام ـ ، امام جواد و امام هادی ـ علیهم السلام ـ است. او از محضر امام رضا ـ علیه السلام ـ بهره گرفته و از اصحاب آن جناب به شمار آمده است. علامه حلی او را از وکلا بر می شمرد و می نویسد :« او بیش از چهل بار حج به جا آورده است.

ابوخالد سجستانی
او پس از شهادت امام کاظم ـ علیه السلام ـ به تصور اینکه امام کاظم ـ علیه السلام ـ زنده و از نظرها غایب شده است بر امامت آن حضرت متوقف ماند؛ ولی از طریق نجوم یقین کرد که امام رحلت کرده است . در نتیجه از واقفیان جدا شد و به امامیه پیوست.

عبد السلام بن صالح ( ابوالصّلت هروی )
وی از محدثان مشهور و از اصحاب امام رضا ـ علیه السلام ـ است. او اصالتا هروی ( هراتی) و خراسانی نسب است . اجداد او توسط سپاهیان اسلام اسیر و به مدینه برده شدند و جزء غلامان و موالیان عبدالرحمان بن سمره محسوب شدند.
ابوصلت به روایتی در مدینه متولد شد و در نیشابور اقامت گزید . او به حجاز ، عراق و یمن سفر کرد و از دانشمندان و محدثان عصر خود دانش آموخت. وی در زمان مامون ، خلیفه عباسی به قصد جهاد به مرو آمد و چون مامون ، دانش و فهم او را دید دلباخته اش شد و او را از خواص خویش ساخت . در محضر مامون بارها با بشر مریسی در رد مرجئه ، زنادقه ، قدریه به مناظره پرداخت.
بسیاری از رجال شیعه او را توثیق و روایات او را صحیح دانسته اند. ابوصلت ، مدتی در محضر امام رضا ـ علیه السلام ـ بود و از آن حضرت روایت کرده است. او در نیشابور و سرخس در خدمت امام بوده و حدیث سلسله الذهب را در نیشابور از امام رضا ـ علیه السلام ـ نقل کرده است . د رسناباد ( مشهد ) و مرو در مجالس امام رضا ـ علیه السلام ـ حاضر می شد و از خواص امام به شمار می رفت.
ابوصلت پس از شهادت امام رضا ـ علیه السلام ـ از خراسان به سو ی عراق سفر کرد و در بغداد ساکن شد. چون با نظر خلق قرآن که مورد تایید مامون بود به مخالفت برخاست ، ناچار شد به نیشابور سفر کند و در این شهر اقامت گزید.
کتاب وفات امام رضا ـ علیه السلام ـاز جمله تالیفات ارزشمند ایشان است.
ابوصلت در سال 232 یا 236 ه . ق در خراسان وفات کرد. آرامگاهی در سمت شرقی بیرون شهر مقدس وجود دارد که منسوب به او است . در قم و سمنان نیز مزارهایی منسوب به وی وجود دارد.
احمد بن محمد بزنطی
وی از موالیان ساکن کوفه است. پدرانش در کوفه زندگی می کردند. خاندان او به آل مهران معروف بود و از موالی به شمار می رفت. او از جمله یاران امام کاظم امام رضا و امام جواد ـ علیهم السلام ـ است. شیخ طوسی ، احمد بن محمد را ثقه و از اصحاب امام رضا ـ علیه السلام ـ می داند که نزد امام ، جلیل القدر و قابل احترام بود. او ابتدا واقفی مذهب بود ، امام پس از آنکه از جانب امام رضا ـ علیه السلام ـ معجزاتی دال بر صحت امامت آن بزرگوار مشاهده کرد، به مذهب حقه شیعه رجوع کرد؛ از آن پس به امامت آن حضرت و فرزند او قائل شد.
احمد بن محمد نزد امامان عصر خود منزلت خاصی داشت ؛ به طوری که شبی در خدمت امام رضا ـ علیه السلام ـ بود. چون خواست برود، حضرت او را نگاه داشت و و به کنیزک خود دستور داد تا رختخواب مخصوص آن حضر ت را برای احمد بگستراند . وقتی احمد در بستر قرار گرفت، به خود بالید و با خود گفت :« کسی در مرتبه من نیست چون در بیت ولی الله و در بستر او قرار دارم.» همان دم حضرت او را صدا کرد و فرمود ای احمد ! امیر مومنان علی ـ علیه السلام ـ از صعصعه عیادت کرد. آنگاه به او فرمود :« عیادت مرا مایه افتخار بر قوم قرار مده و برای خدا تواضع کن که خداوند مقام و منزلت تو را بلند خواهد کرد. » احمد بن محمد کتاب های متعددی تالیف کرده است ؛ مانند : الجامع ، النوادر ، المسایل و روایات امام رضا ـ علیه السلام ـ.
وفات احمد در سال 221 ق اتفاق افتاد.
از دیگر اصحاب امام رضا ـ علیه السلام ـ می توان به : احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی ، اسحاق بن راهویه، اسماعیل بن مهران، حسن بن سعید اهوازی ، حسین بن سعید اهوزی ، خاندان اشعری زکریا بن آدم قمی ، شاذان بن جلیل نیشابوری، فضل بن شاذان ، علی بن عبدالله خوافی ، محمد بن جریر بن رستم سَرَوی و... اشاره نمود.

نگارنده :ز. فیاضی