مردم کجای سالن نشسته‌اند؟

از میان موبایل فروشی‌ها و فروشگاه‌های لوازم جانبی موبایل «چارسو» بالا می‌آیم تا به پردیس سینمایی، محل برگزاری جشنواره سینما حقیقت برسم. غم انگیزترین صحنه‌ای که در یک رویداد فرهنگی و هنری می‌توان دید این است که همه حاضرین رویداد اهالی همان هنر باشند. غم انگیز است که در مراسم رونمایی یک کتاب شعر بفهمی همه حاضرین جلسه شاعرند! دلسرد کننده است این که ببینی همه مخاطبین جشنواره مستند، یا مستندسازند یا دانشجوی رشته‌ای مرتبط. این که فیلم مستند جایگاهی بین خواص پیدا کند و نتواند در سینماهایی که عوام مردم در صف گیشه‌اش می‌ایستند روی پرده برود، ناراحت کننده است. این که بیشترین گیشه در یک سال اخیر سینمای مستند تعلق دارد به فیلم «میدان جوانان سابق» با کمتر از ۴‌میلیون تومان فروش بلیت! اما این که در جشنواره حقیقت، فیلم مستند را از پستوی خواص بیرون می‌آورند و جایی نمایش می‌دهند که پاخور خرید و وقت‌گذرانی کف جامعه است، جای خوشحالی دارد. استقبال از جشنواره چشمگیر است. حتی امسال که برخلاف سال‌های قبل سئانس‌های اکران برای مردم عادی بلیتی است و باید بهای بلیت فیلم را بپردازند. این که مردم یک جامعه حاضرند کنار خرج سیب‌زمینی سرخ کرده چهارراه حافظ، برای یک اثر سینمای مستند پول بپردازند، اتفاق خوشحال کننده‌ای است.
اما این هراس غم‌انگیز که در هر رویداد فرهنگی و هنری سراغم می‌آید، اینجا هم با من است. مثلا در سالن اکران فیلم «قصری با دیوارهای قرمز»، حین نمایش فیلم، وقتی شخصیت داستان که خودش کارگردانی قدیمی است به تصویربردار می‌گوید: «به دانشجوهایم گفته بودم خط فرضی پلاستیکی آمده که نمی‌شکند!» و ناگهان همه سالن می‌زنند زیر خنده، آن هراس غم‌انگیز یقه‌ام می‌کند. یعنی همه اینها می‌دانند شکست خط فرضی چیست؟ یعنی همه اینها به طور حرفه‌ای از سینما سر در می‌آورند؟ یعنی همه اینها یا مستندسازند یا دانشجوی رشته‌ای مرتبط؟ یعنی آنهایی که پای این فیلم پول داده‌اند مردمی عادی که در چهارراه حافظ سیب‌زمینی سرخ کرده می‌خورند نیستند؟
اما من هنوز فکر می‌کنم روزی که سینمای مستند مثل تئاتر خیابانی میان عوام مردم گسترش پیدا کند، روزی که وقتی به یک راننده تاکسی می‌گویی «مستند»، فقط ذهنش به مستندهای حیات وحش تلویزیون نرود، حتما اتفاق بزرگی در جامعه افتاده است. اینجا در ستون «در حقیقت» روی صندلی‌های جشنواره حقیقت می‌نشینیم و عوامانه از مستند و از رابطه مردم با جشنواره حرف می‌زنیم.