شلیک قرق شکن

فیلم شکار بلافاصله بعد از انتشار دست به دست بین حامیان حقوق حیوانات در شبکه‌های اجتماعی چرخید و بحث‌های مختلفی درباره آن شکل گرفت. یکی از این بحث‌ها هم مربوط به محل وقوع این شکار بود؛ قرق اختصاصی علی‌آباد چهل‌گزی، یکی از شکارگاه‌های خصوصی استان یزد که از سه سال پیش با پیگیری معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست و یک انجمن قرق‌بانی خصوصی در عرصه‌ای ملی به راه افتاده است. قرقی که در کنار دو قرق اختصاصی دیگر در همان استان، یک قرق اختصاصی در استان کرمان و قرقی دیگر در استان سمنان، پنج قرق اختصاصی فعال در کشور را تشکیل می‌دهند. شکارگاه‌هایی که در دو سال اخیر، مدیران آن با مجوز سازمان محیط‌زیست برای شکار چهارپایانی چون کل و قوچ پروانه صادر می‌کنند. پروانه‌هایی که به نظر می‌رسد دو عدد از آنها نیز به دست مردی که اخیرا فیلم شکار خود را در فضای مجازی منتشر کرده، رسیده و او نیز با همین مجوزها به این شکار دست زده است.
بنابراین شکاری که فیلم آن در روزهای اخیر در فضای مجازی انتشار یافته، از نظر سازمان محیط‌زیست قانونی بوده است. این را معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز دو روز پیش در گفت‌وگو با شبکه خبر تایید کرد و گفت: شکارچی مجوز لازم از شورای عالی محیط‌زیست را داشته است، ضمن این که او مجوز حمل سلاح نیز داشته و همراه با یک محیط‌بان به شکار رفته و تمام ضوابط قانونی را رعایت کرده است.
کلانتری البته در آن مصاحبه، انتشار این فیلم از سوی شکارچی را امری غیراخلاقی و موجب ناراحتی عموم مردم دانست و تاکید کرد که از این پس به مدیران قرق‌های اختصاصی و شکارچیان تذکر داده می‌شود از انتشار این‌گونه تصاویر و فیلم‌ها خودداری کنند. اما آیا مشکل قرق‌های اختصاصی با جلوگیری از انتشار تصاویر شکارهای مربوط به آنها حل می‌شود؟
اهداف قرق
داستان قرق‌های اختصاصی مربوط به امروز و دیروز نیست. این قرق‌ها از سه سال پیش، بعد از ده سال تلاش گروه‌هایی که بیشتر آنها را شکارچیانی قدیمی تشکیل می‌دهند، در مناطقی نزدیک به مناطق حفاظت‌شده محیط‌زیست در عرصه‌های طبیعی ملی به راه افتاده‌اند. مدیران قرق‌های اختصاصی هدف از برپایی این قرق‌ها را حفاظت از حیات وحش با همکاری جوامع بومی و ایجاد منافع اقتصادی برای مردم محلی اعلام کرده‌اند. هدفی که از نظر مسؤولان سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز کم و بیش به تحقق پیوسته است. نشان به آن نشان که حمید ظهرابی زمانی که هنوز بر صدر معاونت محیط طبیعی این سازمان تکیه زده بود، در گفت‌وگویی اختصاصی با ما از احتمال تعیین 26 محدوده جدید به عنوان قرق اختصاصی خبر داد و کیومرث کلانتری نیز از زمانی که به این سمت رسیده، با قدرت برنامه‌های ظهرابی را در حمایت از صدور پروانه‌های شکار و قرق‌های اختصاصی ادامه می‌دهد. اما در مقابل این مدیران، کارشناسانی قرار گرفته‌اند که معتقدند نه‌تنها قرق‌های اختصاصی به اهداف تعیین‌شده خود نرسیده‌اند، بلکه این شکارگاه‌های خصوصی به محلی برای کسب سودهای بادآورده میلیاردی قشری خاص نیز تبدیل شده‌ است. این افراد تاکید دارند که ایده تعامل با جوامع بومی برای مدیریت شکار در راستای حفاظت فقط زمانی مورد تایید اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار می‌گیرد که مدیریت صحیح و نظارت کافی بر نحوه اجرای پروانه‌های شکار از سوی سازمان‌های متولی وجود داشته باشد. این در حالی است که مسؤولان یگان حفاظت محیط‌زیست بارها از کمبود تعداد نیروهای محیط‌بان در سطح کشور گلایه داشته و تعداد پاسگاه‌های محیط‌بانی کشور را یک‌ششم استانداردهای جهانی دانسته‌اند. حال آیا با وجود این سیستم نظارتی، آن هم در مناطق حفاظت‌شده محیط‌زیست، چقدر می‌توان به تشکیل سیستمی قدرتمند خارج از این مناطق از سوی انجمن‌های قرق‌بانی خصوصی دل بست؟
این کارشناسان از سویی دیگر تاکید دارند برپایی قرق‌های اختصاصی و صدور پروانه‌های شکار در این مناطق، بیشتر از این که باعث تعامل با جوامع محلی برای مدیریت شکار شده باشد، درآمدهای هنگفتی را برای قرق‌داران از طریق فروش پروانه‌ها به شکارچیان خارجی در بر داشته است. چراکه اکنون فقط 30 درصد از پروانه‌های شکار صادرشده در قرق‌های اختصاصی به شکارچیان بومی اختصاص پیدا می‌کند و قرق‌داران بخش عمده 70 درصد دیگر را با قیمت‌های بسیار بالا به شکارچیان خارجی می‌فروشند. این یعنی کسب درآمد هنگفت از سوی گروه‌هایی خصوصی، آن هم بر مبنای مدیریت انفال عمومی در عرصه‌های طبیعی.
البته مدیران قرق‌های اختصاصی می‌گویند که هیچ‌کدام از این درآمدها به جیب خودشان نمی‌رود و همه آن فقط صرف پرداخت هزینه‌های لازم برای مدیریت قرق‌های اختصاصی و ایجاد زیرساخت‌هایی برای اشتغالزایی برای جوامع محلی می‌شود. اما آنها تا کنون توضیح نداده‌اند در سه سالی که از فعالیت این قرق‌ها می‌گذرد، چه زیرساخت‌هایی دراین زمینه ایجاد شده است و جزو عکس‌هایی که گاه به گاه از شکار در این قرق‌ها به بیرون درز پیدا می‌کند، قرق‌های اختصاصی چه نفعی برای مردم داشته‌است؟

محمدحسین خودکار
جامعه