صدای رســای دوبلــه

زنده‌یاد ناصر احمدی که در 75 سالگی و به‌دنبال چند سال بیماری به دیار باقی هجرت کرد، مانند اکثریت قریب به اتفاق دیگر پیشکسوتان هنر دوبله، نه با تصویر که با صدای خاص و منحصر به‌فردش به‌جاآورده می‌شد، هر چند در سال‌های پایانی دهه 60 برای مدتی نه چندان طولانی به عنوان گوینده اصلی (Mater) در خبر شبانگاهی آن سال‌های شبکه اول سیما حاضر می‌شد و سرتیتر و مشروح مهم‌ترین اخبار سیاسی داخلی را می‌خواند، اما این حضور مقابل دوربین آن قدرها طول نکشید که تصویر مرحوم احمدی همچون گویندگانی نظیر جلال مقامی (مجری برنامه دیدنیها) ، زنده‌یاد منوچهر نوذری (مجری مسابقه هفته و جُنگ طنز جدی نگیرید و...)، زنده‌یاد حسین عرفانی (مجری مسابقه تلاش) و تورج نصر (بازیگر میان پرده‌ها و سریال‌های تلویزیونی) برای مخاطبان آشنا باشد.
آن‌گونه که از منابع مکتوب بر می‌آید، زنده‌یاد ناصر احمدی از سال 1344، حضور در هنر دوبله را به عنوان کارآموز شروع کرد وآن را تا مدت کوتاهی پیش از هجرت همیشگی، یعنی تا اوایل سال جاری برای زمانی متجاوز از 50 سال ادامه داد، هر چند در طول سه دهه گذشته توامان در عرصه گویندگی بخش‌های خبری رادیو نیز فعال بود.
نام ناصر احمدی نه‌تنها در میان گویندگانی که در اصطلاح رُل‌گویی نقش‌های اول فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی را برای دهه‌های متمادی به عهده داشته‌اند جای نمی‌گیرد، بلکه جنس صدای خاص او و توانایی‌های ویژه‌اش در ادای سریع واژه‌ها به گونه‌ای که با کمترین فاصله زمانی ممکن و بدون نفسگیری برای مدت زمان قابل توجهی ادا می‌شدند، او را به گوینده‌ای منحصر به‌فرد بدل کرده بود که مدیران دوبلاژ را به انتظار برای در اختیار داشتنش در روزهای رونق دوبله و سرشلوغی گویندگان، مجاب می‌کرد. صدایی سرد، صاف و بدون خش و بسیار رَسا که در میان گویندگان تاریخ هفتادواندی‌ساله دوبله ایران، کمتر نمونه‌ای را می‌توان یافت که به جنس صدای او نزدیک بوده و به شکلی قانع‌کننده قابلیت جایگزینی با صدای مرحوم احمدی را داشته باشد. همین رَسایی و شاخص بودن صدای او حتی در میان همهمه‌های صحنه‌های شلوغ و پر از شخصیت/ گوینده بود که سبب می‌شد ماموریت خواندن نریشن (روایت متن)‌های جدی یا خواندن اخبار سیاسی در بسیاری از آثار سینمایی و تلویزیونی به‌ویژه سریال‌های تاریخی را به‌‌عهده بگیرد، ماموریتی خاص و البته مهم در القای فضای خاص تاریخی مورد نظر که به‌جز مرحوم احمدی، زنده‌یاد ناصر خویشتندار و خسروشمشیرگران هم در اجرای آن، تسلط غیر قابل انکاری داشتند.
با تعمقی در آثاری که طی پنج دهه اخیر دوبله شده اند بدون تردید می‌توان صدها فیلم سینمایی و ده‌ها سریال تلویزیونی را ردیابی کرد که زنده یاد احمدی در تیم گویندگان آنها ایفای نقش کرده است، آثاری که بسیاری از آنها به جهت فقر منابع آرشیوی موجود و ضعف ساختار اداری نهادهای مربوطه در ثبت و ضبط اطلاعات دقیق‌شان، آن‌گونه که باید و شاید بایگانی نشده‌اند و نتیجه این می‌شود در این مطلب که به مناسبت درگذشت این هنرمند فقید به رشته تحریر در آمده فقط بتوان به تعداد محدود و انگشت‌شماری از آثار او اشاره کرد و ارزیابی دقیق‌تر کارنامه کاری او را آن‌گونه که در شأن زحمات 50 ساله‌اش باشد به فرصتی دیگر موکول کرد، اما در بخش دیگری از همین گزارش با ارجحیت مجموعه‌های تلویزیونی به تعدادی از نقش‌گویی‌های زنده‌یاد ناصر احمدی نگاهی می‌اندازیم.

مازیار معاونی
روزنامه‌نگار