همه با ما نامهربانند!

شما دو سال پیش هم با فیلم کوتاه «کلاس» در جشنواره کودک اصفهان حضور داشتید و می‌توان گفت علاقه‌مند به فعالیت در حوزه کودک و نوجوان هستید. البته خیلی از همکاران شما هم هستند که به کار در این ژانر علاقه‌مندند، اما به دلیل مشکلات این حوزه به قول معروف عطای فیلم ساختن برای کودکان و نوجوانان را به لقایش بخشیدند و رفتند. چه عاملی شما را همچنان به کار کردن برای کودک و نوجوان مشتاق نگه می‌دارد؟
کسی که وارد این عرصه می‌شود تمام سعی‌اش را می‌گذارد برای این‌که کارش دیده شود، اما آثار کودک و نوجوان در سینمای ایران معمولا محلی از اعراب ندارند و اصلا دیده نمی‌شوند. به طور خاص اگر بخواهم مثال بزنم، همین فیلم خودمان. فیلم ما با این‌که در جشنواره جهانی فجر دیده شد، اما وقتی قرار بود تبلیغش را برای جشنواره کودک اصفهان در صفحات مجازی برویم، مدیران صفحات مجازی سینمایی از قبول آن سرباز زدند، تنها به این توضیح که ما تبلیغ فیلم کودک و نوجوان نمی‌رویم! خب در چنین شرایطی یک کارگردان و تهیه کننده با خودش می‌گوید چرا باید چند سال از عمر و سرمایه ام را در این راه بگذارم؟ و طبیعتا کنار می‌کشد.
در بخش تبلیغات فیلم که ذکر کردید، زمان اکران آن در جشنواره جهانی فیلم فجر این مشکلات کمتر بود؟
در جشنواره جهانی فجر که از همان ابتدا با فیلم ما مخالف بودند. می‌گفتند شما جشنواره کودک اصفهان را دارید، بروید آنجا فیلم‌تان را اکران‌ کنید و این در حالی بود که فیلم ما ظرفیت و درونمایه اکران در جشنواره جهانی فجر را داشت. نمی‌دانم چرا در سینمای ایران باب شده جز یکی دو گونه، باقی گونه‌ها نادیده گرفته می‌شوند! و این قضیه از تولید گرفته می‌شود و تا اکران هم ادامه دارد.
استقبال از فیلم «منطقه پرواز ممنوع» در جشنواره جهانی فجر چطور بود؟
فیلم ما در بخش بازار جشنواره جهانی فیلم فجر اکران شد، اما همان تعداد منتقدانی که آن را دیدند تحسین‌اش کردند و برای من باعث خوشحالی و به نوعی افزایش اعتماد به نفس بود. اکران در جشنواره جهانی فجر مرا به این باور رساند که می‌توانم بدون نگرانی فیلمم را در جاهای مختلف اکران کنم.
شرایط نامناسب اکران فیلم‌های سینمای کودک و نوجوان که به آن اشاره کردید چقدر در فاصله گرفتن کارگردان‌ها از این‌گونه نقش دارد؟
اکران مساله بسیار مهمی است. همان‌طور که گفتم یک فیلم برای این ساخته می‌شود که مردم آن را ببینند. اگر در ایران هم مثل کشورهای صاحب سینما کمپانی‌های به خصوصی برای تولید آثار کودک و نوجوان بوجود می‌آمد متعاقب آن وضعیت اکران این‌گونه سینمایی هم ارتقا می‌یافت. الان شرایط به گونه‌ای شده که خیلی از فیلم‌های کودک و نوجوان با این‌که در جشنواره کودک و نوجوان به اکران می‌رسند، اما از اکران عمومی باز می‌مانند و همین چرخه ناقص تولید تا اکران باعث می‌شود خیلی از فیلمسازان و سرمایه‌گذاران از کار در این حوزه دلسرد شوند.
فیلمنامه «منطقه پرواز ممنوع» را بر چه اساس نوشتید؟
سال 94 یک فیلم نیمه بلند به نام «هنگامه» با موضوع مدافعان حرم ساختم و در پژوهش‌هایی که برای این فیلم داشتم به رابطه پدری که مدافع حرم بود با پسرش برخوردم. این رابطه پدر و پسری برایم جالب بود و خوب است بدانید این پدر یک ماه بعد از همان پژوهش‌ها و ملاقاتی که با هم داشتیم در سوریه به شهادت رسید. دیدن این رابطه پدر و پسری در ذهنم جرقه‌ای شد که چنین روابطی را در فضای دیگری به تصویر بکشم. پدری که نیست و پسری که هست و بالاخره نتیجه اش شد «منطقه پرواز ممنوع.»
پس به نوعی می‌توان گفت فیلم‌تان براساس یک داستان واقعی است؟
اصلا. «منطقه پرواز ممنوع» برگرفته از زندگی شخصیت‌های واقعی است نه داستان واقعی. این فیلم روایتگر زندگی سه نوجوان در یکی از شهرهای کوچک ایران است که تحت تاثیر اتفاقاتی که در شهرشان می‌افتد، می‌خواهند یک هواپیما برای مسابقات هوا فضا بسازند.
از چه لحاظ گفتند ساخت این فیلم سخت است؟
یک بخش این سختی برمی‌گردد به همان مباحث اکران که خودتان گفتید و دیگر تم نسبتا جنگی که فیلمنامه من داشت.
خودتان فکر می‌کنید به لحاظ ویژگی‌های ساختاری و محتوایی چه تفاوت‌هایی با فیلم‌های دیگری که برای کودکان ساختید، دارد؟
خب بعضی از سینماگران زدن بعضی حرف‌ها را برای نوجوان مناسب نمی‌بینند اما ما مناسب می‌بینیم. درست است که مباحث تربیتی مثل گوش دادن به حرف بزرگ‌تر و... برای یک نوجوان لازم است، اما به اعتقاد ما آشنایی نوجوانان با مفهوم مقاومت هیچ اشکالی ندارد؛ ضمن این‌که آرمان‌خواهی و رویاپردازی (نه‌ فانتزی) از اهداف ما برای فیلمسازی در حوزه کودک و نوجوان است. من در «منطقه پرواز ممنوع» برای کودک و نوجوان فیلم ساختم، نه در مورد آنها و به شدت سعی کردم ماجراجویی را در جزئیات آن لحاظ کنم.
شما دو سال گذشته هم فیلم کوتاه «کلاس» را در جشنواره فیلم کودک اصفهان داشتید و امسال هم با «منطقه پرواز ممنوع» در این رویداد حضور دارید،. تا اینجای جشنواره استقبال مردم از فیلم‌تان را چطور دیدید؟
بالاخره هر کاری ایراداتی دارد و نمی‌شود همه مخاطبان فیلمی را بپسندند اما ما از زمان نگارش فیلمنامه روی مخاطب نوجوان 16 -15 سال به پایین متمرکز شدیم و اطمینان دارم این گروه سنی را فیلم ما راضی نگه می‌دارد، اما در مورد کارشناسان و داوری هیچ پیش‌بینی‌ای نمی‌توانم داشته باشم. امیدوارم که آنها هم از فیلم ما لذت ببرند.
به نظر شما سینمای ایران از جشنواره فیلم کودک و نوجوان به‌خوبی بهره‌برداری می‌کند؟
جشنواره کودک اصفهان خیلی بی‌سروصداست و اخبارش بازتاب وسیعی ندارد. این در حالی است که این جشنواره بین مردم اصفهان بسیار مورد توجه است و مردم سالن‌ها را پر می‌کنند. امیدوارم سینما بتواند از بستری که پس از سال‌ها برگزاری جشنواره کودک در اصفهان مهیا شده به نحو مطلوب بهره‌برداری کرده و به این وسیله در کل سینمای ایران جریان‌سازی کند.
چه برنامه‌ای برای اکران عمومی فیلم‌تان دارید؟
به امید خدا صددرصد اکران عمومی داریم.

بازی هادی حجازی‌فر در یک فیلم کودک و نوجوان

من جزو کسانی هستم که دوست دارم با بازیگران جدید و افرادی که با هم در کارهای کوتاه همکاری داشتیم کار کنم. بازیگران نوجوان فیلم هم همگی جدید هستند و این فیلم اولین تجربه بازیگری‌شان محسوب می‌شود. آقای حجازی‌فر هم اولین گزینه من برای ایفای نقش‌شان بودند و خوشبختانه هیچ گاردی در مقابل ما نداشتند. خاطرم هست وقتی فیلمنامه را خواندند به من گفتند، ساخت چنین فیلمی در سینمای ایران سخت است که سخت هم بود، اما بالاخره شد.

ساناز قنبری

سینما