عراق .. همگرایی داخلی برای ثبات منطقه ای

گرچه هرگز نمی توان پیشرفت و توسعه حاصل در شرایط و وضعیت این کشور را در تمامی ابعاد و سطوح نسبت به سالهای قبل تر از آن نادیده گرفت، اما خطرات و چالش هایی هم وجود دارند که نمی توان از کنار آنها به آسانی گذشت.

به اعتقاد کارشناسان ، گرچه عراق طی سال 1397 موفق به برگزاری انتخابات و با کمی اغماض موفق به تشکیل کابینه و دولت جدید خود شد اما با این حال در دوره ای که به پوست اندازی و خیز برداشتن چهره ها و شخصیت های جوان برای حضور در راس قدرت این کشور قابل توصیف است، هرگز نباید چالش های پیش روی این کشور را نادیده گرفت.

چالش هایی که به طور حتم باید مد نظر رهبران این کشور قرار گرفته و راهکارهایی برای مقابله با آن دیده شود.

شاید یکی از مهمترین چالش های پیش روی عراق چالش های سیاسی این کشور باشد که به طور حتم طی سال 1398 هم گریبان ملت و دولت عراق را خواهد گرفت.

چالش سیاسی را باید یکی از پر دغدغه ترین چالش های عراق دانست، برای مردمی که 16 سال را در جنگ های مختلف با نیروهای اشغالگر گرفته تا تروریسم و جنگ های مذهبی سپری کرده اند، مدتهاست که اختلافات خارج از قاعده و چارچوب معمول سیاستمداران و جریان های عراقی برایشان عذاب آور شده است.

شاید همین امر هم باعث شد تا در انتخابات اخیر به سوی انتخاب چهره های معتدل جدید و جوان گرایش پیدا کرده و بسیاری از نام های بزرگ را در زمره شکست خوردگان بزرگ انتخابات قرار دهد.

به گفته کارشناسان گرچه اختلافات در زیر سقف پارلمان همچنان بیانگر ریشه دار بودن تضادهای سیاسی احزاب و تشکل های عراقی است اما با این حال مردم عراق اولین گام را در سال 1397 در این رابطه برداشتند و همین را هم باید در سایه شرایط بسیار پیچیده سیاسی در این کشور به فال نیک گرفت.

به اعتقاد این کارشناسان، با دگردیسی قابل توجهی که در ساختار اعضای پارلمان عراق به وجود آمده و تغییر در معادلات قدرت با توجه به خروج پارلمان از دسته بندی های سنتی که از زمان تشکیل اولین دوره مجلس عراق شاهد آن بودیم، می توان امیدوار بود شخصیت های جوان تر که به شکل پر رنگی به دنبال خروج از زیر سایه شخصیت های سنت گرای این کشور را داشته و به دنبال نقش آفرینی پر رنگ در صحنه سیاسی هستند، بتوانند عراق را به سوی یک دموکراسی واقعی در چارچوب ساختارهای فرهنگی، مذهبی وملی اعتدال گرا پیش ببرند.

باید اعتراف کرد ملموس ترین چالش برای مردم عراق عملکرد عادل عبدالمهدی طی ماه های اول (اگر نگوییم طی اولین روزهای) سال جدید است، زیرا نخست وزیر عراق این روزها خود را بیش از هر زمان دیگری مجبور به پر کردن کرسی های خالی مانده کابینه می بیند.

به بیانی واضحتر امروز بزرگترین چالش فوری سیاسی در عراق انتخاب وزرای کشور، دفاع و دادگستری است.

برای کشوری که از ناامنی ضرباتی سختی خورده است، سالهاست که پایانی برای جنگ های مختلف و متعدد خود نیافته و خود را در مرحله پایانی یک جنگ و آغاز جنگ دیگری می بیند، و در شرایطی که برای محاکمه هزاران نفر از جنگجویان داعش بعد از شکست این گروه تروریسیتی در عراق و سوریه آماده می کند، خالی بودن این 3 پست کلیدی چیزی فراتر از یک فاجعه محسوب می شود.

یکی دیگر از چالش های سیاسی عراق در سال 1398 تعامل دقیق و حساب شده با مختصات مختلف بین المللی است که خوشبختانه و یا بدبختانه همگی در عراق یکدیگر را قطع کرده اند.

قرار گرفتن در همسایگی کشورهای ایران، سوریه، ترکیه و عربستان عراق را به صحنه تقابل قدرت های منطقه ای و به تبع آن رقابت قدرت های جهانی مبدل کرده است که پیش بینی می شود این امر در سال جدید شدت بیشتری به خود خواهد گرفت.

اینکه بغداد که طی چند ماه اخیر شاهد ترافیکی از حضور سیاستمداران در رده وسطوح مختلف بوده بتواند مسئله همکاری با ایران در سایه تحریم های اعمال شده آمریکا علیه این کشور، تعامل با مسئله سوریه در دوره پسا داعش، برخورد با ترکیه و اقداماتش در شمال عراق و همکاری با عربستان که علنا از تمایل شدید خود برای حضور و فعالیت در عراق سخن می گوید، در کنار تعامل اعتدال آمیز با خواسته های آمریکا جهت ادامه حضور در عراق در مقابل اعتراضات داخلی و خارجی نسبت به این اقدام، توازن ایجاد کردن به خودی خود اقدامی پیچیده است که دشواری آن شاید از تلاش های صورت گرفته برای پایان دادن به دوره بایکوت کشور هم بیشتر باشد.

در رابطه با اهمیت جایگاه منطقه ای عراق همین بس که دولت ایالات متحده مجددا خود را مجبور به تمدید 90 روزه مستثنی بودنش از تحریم ها دید.

سیاستمداران عراقی برای رسیدن به این مهم، نیازمند به کارگیری تمامی ابزارها هستند، ابزارهایی که بیشتر باید آن را در داخل کشور جستجو کنند.

شنیدن صدای برخی از شخصیت های اعتدال گرا با ایده ها و افکاری نو از جمله سید عمار حکیم که برای ایجاد بستر آشتی ملی تلاش می کند، توجه به تلاش های جریان های جدید برای پایان دادن به اختلافات سیاسی بر سر انتخاب شخصیت های تشکیل دهنده تیم وزارتی کابینه عادل عبدالمهدی در کنار اقدامات مشابه دیگر در این چارچوب می توانند به عراق برای عبور از گرداب بزرگی که حضور همزمان جریان های قدرت بزرگ منطقه ای و بین المللی در صحنه سیاسی اش به وجود آورده، کمک شایانی بکند.

نویسنده: عمار خلخالی