سفر موج ساز «پدر ارّه ها»

قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار ناراضی سعودی در دوم اکتبر (10 مهر) در کنسولگری عربستان در استانبول همچنان مانند زخمی تازه در شبکه‌های خبری جهان دست به دست می‌شود. قتلی که به گفته منابع ترکیه عامل اصلی آن شاهزاده محمد بن‌سلمان بود. موضوعی که حتی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نیز آن را تایید کرد و گفت به نظرش بن‌سلمان شخصا دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است. این جنایت هرچند مورد محکومیت کل جهان قرار گرفت اما دولت دونالد ترامپ به دلیل داشتن ارتباطات مالی شخصی با دولت سعودی بویژه ولیعهد تلاش وافری صورت داد تا شاید بتواند این ماجرا را لاپوشانی کرده و دست‌های جنایتکار بن‌سلمان را تبرئه کند. حال در چنین فضایی محمد بن‌سلمان تصمیم گرفته است با انجام یک سفر دوره‌ای چهره خود را بازسازی کند. سفری که بشدت مورد تنفر و انزجار توده‌های مردم و بخصوص فعالان سیاسی و رسانه‌ای قرار گرفته است.
خوش نیامدید
کاربران کشورهای عربی با انتقاد از اقدامات ولیعهد سعودی از جمله تداوم جنگ یمن، حمله ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان به غیرنظامیان یمنی و تحریم مردم آن، قتل خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد خاندان سعودی و تلاش برای عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائیل، در شبکه‌های اجتماعی تبلیغات گسترده‌ای را علیه سفر بن‌سلمان به راه انداختند. معترضان در فضای مجازی از بن‌سلمان به عنوان «صاحب اره» یاد کردند و هشتگ‌هایی همانند #لا_اهلا_ولا_سهلا ( خوش نیامدید ) و #زیاره_المنشار_عار # (دیدار اره ننگ است) را به راه انداختند. یکی از کاربران در توییتر نوشت: از الجزایر به بن‌سلمان: اره را در ریاض بگذار! کاربر دیگری از تونس نیز در توییتی نوشت: این برای تونس ننگ است که بخواهد قاتل کودکان یمنی را رو‌سفید کند. عماد الدائمی، از اعضای جنبش اراده تونس در مجلس با نصب پلاکاردی که روی آن نوشته شده بود «لا اهلا و لا سهلا بالقاتل بن‌سلمان» به تصمیم ولیعهد سعودی برای سفر به این کشور اعتراض و اعلام کرد که بن‌سلمان قاتل، جایی در کشور ما ندارد، به او نه سلام و نه خوشامد می‌گوییم. بشیر الرویسی، دبیر‌کل حزب الوحده تونس هم با اشاره به این مطلب که همه جنایت‌های آل‌سعود برای مردم دنیا آشکار شده است، گفت: چهره نظام سعودی به خاطر جنایت‌های فراوانش مخدوش شده است. اتحادیه روزنامه‌نگاران تونس هم جمعه گذشته در نامه‌ای سرگشاده برای الباجی قاید السبسی، رئیس‌جمهور این کشور، بن‌سلمان را دشمن آزادی بیان و خطری برای صلح و امنیت در منطقه و جهان دانست و موافقت با دیدار او از تونس را شدیدا محکوم کرد. دولت الجزایر نیز در یک اقدام معنی‌دار پیش از ورود بن‌سلمان به این کشور برای نخستین بار با صدور بیانیه‌ای قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی را محکوم کرد.

به گزارش ایسنا، عبد‌العزیز بن علی شریف، سخنگوی وزارت خارجه الجزایر در کنفرانسی مطبوعاتی عنوان کرد: الجزیره ترور وحشتناک جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را بشدت محکوم می‌کند و از نتایج تحقیقات دادستانی عربستان درباره این جنایت و عاملان آن مطلع است. در همین رابطه خانم حده حزام، مدیر‌مسؤول روزنامه الفجر الجزایر در پی انتشار اخبار غیر‌رسمی مبنی بر دیدار بن‌سلمان از الجزایر تاکید کرد که مردم ما علاقه‌ای به استقبال از او ندارند، زیرا استقبال از بن‌سلمان به معنای تایید کردن کارها و سیاست‌های او و شریک جرم‌هایش شدن است. حزام افزود: دستان بن‌سلمان به خون خاشقجی و خون کودکان یمن آلوده است، این حق الجزایری‌هاست که با دیدار بن‌سلمان از کشورشان با چنین پیشینه‌ای مخالفت کنند.
جای تو در قفس است
روز گذشته بن‌سلمان در ادامه سفر دوره‌ای خود روانه مصر شد تا به امید حمایت ژنرال عبدالفتاح السیسی بتواند برای خود آبرویی کسب کند. اما این سفر نیز با واکنش تند کاربران شبکه‌های اجتماعی و انزجار مردم و بخصوص روزنامه‌نگاران مصری مواجه شد. در همین ارتباط بیش از صد روزنامه‌نگار مصری با امضای طوماری، مخالفت خود را با دیدار ولیعهد سعودی از کشورشان اعلام کردند و گفتند: نظام حاکم بر عربستان برای ارزش‌های انسانی و از جمله حق زندگی برای شهروندان عربستانی و مصری اهمیتی قائل نیست و به آن بی‌توجه است. روزنامه‌نگاران مصری گفتند، به دلایل انسانی،‌ حرفه‌ای، انجمنی و ملی و نیز به دلیل روابط عربستان با اسرائیل، جنگ یمن و قتل خاشقجی مخالف این سفر هستند و جای بن‌سلمان در قفس اتهام در برابر دادگاه بین‌المللی است. همچنین سیاستمداران و مخالفان در مصر مخالفت خود را با سفر بن‌سلمان به دلیل شبهات نقش داشتنش در پرونده قتل خاشقجی اعلام کردند. جنبش مدنی دموکراسی مخالف نیز که شامل ۹ حزب و شخصیت سیاسی است با سفر ولیعهد سعودی به قاهره شدیدا مخالفت کرد.

سفری برای انزوای بیشتر

به عقیده عبدالباری عطوان، ولیعهد سعودی با سفر دوره‌ای به چند کشور منطقه، نه تنها نمی‌تواند چهره خود پس از ترور جمال خاشقجی را بهبود بخشد، بلکه موج بزرگ مخالفت نهادهای مدنی با این سفر می‌تواند او را بیشتر منزوی کند. به گزارش فارس، سردبیر روزنامه الکترونیکی رای الیوم در یادداشتی نوشت: روشن است هدف از این سفر این است که ولیعهد سعودی نشان دهد واکنش‌های عربی و بین‌المللی به متهم شدن وی درباره دست داشتن در ترور خاشقجی آن هم به شیوه وحشیانه‌ای که انجام شده بود، برایش اهمیتی ندارد و عملا او هنوز حاکم عربستان سعودی است و برخلاف آنچه در برخی رسانه‌های عربی یا خارجی شایعه شده او با هیچ خطر یا توطئه‌ای روبه‌رو نیست؛ اما شاید واکنش ناشی از آن کاملا اثر معکوس داشته باشد و نمک بیشتری به زخم ملتهب و در حال خونریزی بحران خاشقجی بپاشد. اصلا بحثی نیست که دو کشور عربی امارات و بحرین و چه بسا مصر برای سفر ولیعهد سعودی ایمن بوده و هیچ مشکلی برای وی ایجاد نکنند، چون آنها در صف متحدان سعودی هستند؛ اما مطمئنا کشورهای دیگری نظیر تونس، الجزایر و موریتانی از احزاب سیاسی، نمایندگان پارلمان و نهادهای قدرتمند جامعه مدنی، اپوزیسیون سیاسی فعال، رسانه‌های با‌نفوذ و افکار عمومی برخوردارند و از ولیعهد سعودی، حکومت کشورش و سیاست‌های عربی و بین‌المللی آن دل خوشی ندارند.

رحیم محمدی
بین‌الملل