جهان پیچیده یک شهید گمنام

جذاب اما بدون حرف تازه
آرش فهیم، منتقد سینما با اشاره به مضمون تاثیر گذار فیلم در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: فیلم سرو زیر آب، موضوعی تکان‌دهنده و ملتهب را دستمایه قرار داده است؛ ماجرای تفحص شهدایی که پیکر پاکشان سال‌ها غریب مانده، یک سوژه همیشه جذاب برای ساخت آثار تراژیک و تاثیرگذار در حوزه سینمای دفاع مقدس است. همچنان که محمدعلی باشه‌آهنگر، کارگردان این فیلم قبلاً نیز درباره همین موضوع، فیلمی به یادماندنی و شریف با نام «فرزند خاک» را ساخته بود. اما سرو زیر آب، چند قدم نسبت به فرزند خاک، عقب‌تر است و نسبت به آن فیلم، حرف تازه‌تری ندارد. چون روایت و مضمون فیلم، به بلوغ کافی نرسیده است. او ادامه می‌دهد: سرو زیر آب برپایه الگویی ساخته شده که قبلا امتحان خود را پس داده و نتیجه مثبتی در پی نداشته است. این فیلم هم در رده آثار به اصطلاح بیگ پروداکشن قرار دارد که بدون طراحی و خلق داستانی گیرا و روان، بیشتر متکی به نمایش قاب‌های عظیم و خیره‌کننده است. این نوع فیلم‌ها طی یک دهه اخیر بارها ساخته شده‌اند و نه اهداف فرهنگی و محتوایی را محقق کرده‌اند و نه در جلب مخاطب و کمک به رونق اقتصادی سینما به موفقیتی رسیده‌اند.
فهیم، نمایش تلاش گروه‌های تفحص را از ارزش‌های محتوایی این فیلم می‌داند و تصریح می‌کند: هر چند سرو زیر آب، کارگردانی نسبتا خوبی دارد و در طراحی صحنه، چهره پردازی و خلق میزانسن و دکوپاژ، نمره قابل قبولی می‌گیرد، بازنمایی رنج خانواده‌هایی که چشم انتظار بازگشت پیکر فرزندانشان هستند و نمایش تلاش گروه‌های تفحص نیز از ارزش‌های محتوایی این فیلم است، اما مشکل اساسی، نبود کشش لازم در روایت و قصه است، به‌طوری که مخاطب از اواسط فیلم، دچار خستگی و کسالت می‌شود. هر چه داستان فیلم پیش می‌رود، کندی و سرمای بیشتری بر فضای فیلم غلبه پیدا می‌کند. در نتیجه، این فضای سرد و درام کم رمق، گرمای صحنه‌های باشکوه فیلم را خنثی می‌کند.
قطعا فیلم خوبی است
یاسمن خلیلی فرد منتقد سینما، سرو زیر آب را فیلمی بدون خلاقیت می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: حالا و پس از گذشت 30 سال از پایان جنگ تحمیلی، پرداختن به مقوله جنگ و دفاع مقدس کاری دشوارتر و ریسک پذیرتر است. حالا دیگر تنها قابلیت فیلمساز جنگی به توانایی‌اش در بازسازی صحنه‌های جنگی خلاصه نمی‌شود، بلکه این گونه نیازمند ایده‌هایی خلاقانه تر و بکرتر است تا جنگ را از ابعاد دیگری مورد توجه قرار دهد. سرو زیر آب قطعا فیلم خوبی است. باشه آهنگر به لحاظ اجرا، میزانسن و هدایت بازیگران عملکرد خوبی داشته است؛ حتی فیلمنامه کار نیز به اندازه و بجاست. با این حال به نظر می‌رسد آخرین ساخته محمدعلی باشه آهنگر، چیزی کم دارد و آن عنصر گمشده، همان خلاقیت است؛ همان سوژه و طرح بکر که می‌توانست فیلم را از افتادن به دام کلیشه‌ها دور کند و میان آن با دیگر فیلم‌های رایج هم گونه‌اش تمایزهایی ایجاد می‌کند.
او تصریح می‌کند: با این حال سرو زیر آب، مجموعه‌ای از اتفاقات درست را در خود جای داده است و می‌توان از آن به‌عنوان فیلمی خوب در گونه خودش نام برد.

تماشاگران چه می‌گویند؟

شاید بهترین منتقد یک فیلم، تماشاگران آن باشند. آنچه می‌خوانید گزیده‌ای از نظرات مردم درباره این فیلم است:
آیدا: فیلم خوبی بود مثل فیلم قبل یعنی «ملکه»، ولی نه به اون اندازه، یک مقدار می‌لنگید فیلمنامه و انتهای فیلم.
حسن حق بین: بسیار فیلم خوبی بود. پیشنهاد می‌کنم فیلم رو ببینید. احترام به ادیان مختلف، صحنه‌ها و موسیقی فیلم از نقاط قوتش بود.
امید عباس‌آبادی: فیلم خوب و قابل احترامیه، فقط یک‌سری جزئیات بهش توجه نشده که مهم‌تری که مربوط به سکانس آخره اینه که تو یزد بارون نمیاد، یه سری شعار‌هایی هم داده می‌شه که از ضعف‌های فیلمه.
نصیر سپهری: موسیقی خوب و تاثیرگذار بود. انتخاب بازیگران هم به غیر از یکی دو مورد خوب بود. داستان فیلم هم در کل بد نبود.
علیرضا فیاضی: یک فیلم خیلی خوب دفاع مقدسی، با داستانی نو، موسیقی عالی و بازی‌های عالی.

ساناز قنبری

سینما