پشت ویروس آنفلوآنزا پنهان نشویم

به این ترتیب که بسیاری از خود می‌پرسند با درنظر گرفتن سرمایه‌گذاری 130 هزار میلیارد تومانی انجام شده در این صنعت چطور هنوز ایران توان مدیریت بازار مصرف کالایی همچون تخم مرغ را نداشته و به‌رغم این‌که توان صادراتی بالایی داشته، اکنون به واردکننده‌ای وابسته به رقبای منطقه‌ای خود شده است؟

برای رسیدن به پاسخ این سوال، نیاز نیست در پشت ویروس آنفلوآنزای مرغی پنهان شویم تا به نوعی صورت مساله را پاک کرده باشیم به این دلیل که سوءمدیریت و نبود هرگونه منافع برای تولیدکننده، عاملی است برای کاهش تولید و وابستگی هرچه بیشتر در این زمینه‌ها.

اگر بخواهیم موضوع تولید تخم مرغ را مشتی از خروار تولید در کشور بدانیم، لازم است در راستای کمبودها و عواملی که این صنعت را زمینگیر کرده، سخن بگوییم. تضعیف تولید تخم مرغ از ابتدای امسال با سیاست‌های غیر منطقی وزارت صنعت، معدن و تجارت در روزهای پایانی فعالیت وزیر سابق آغاز شد، چون یک‌باره ارز دولتی برای واردات نهاده‌ها قطع و ارز آزاد برای آن درنظر گرفته شد.

در این میان گروهی از افراد سودجو که عموما در ارتباط با این وزارتخانه بودند با استفاده از قوانین موجود، حجم قابل توجهی از نهاده‌ها را وارد کردند و در نهایت با حذف ارز دولتی آنها را با قیمتی بسیار بالاتر به تولیدکنندگان ارائه کردند، از این رو قیمت تمام شده محصولات بالا رفت و به نوعی برخی تولیدکنندگان از چرخه تولید خارج شدند که آنفلوآنزا هم از راه رسید.

به هرحال این چرخه‌ای نگران کننده است که در بسیاری از صنایع مختلف ادامه دارد و باوجود تمام مصوبه‌های حمایتی مسئولان، هنگام اجرای آنها می‌بینیم هیچ خبری از حمایت نیست و در این میانه رانت‌خواران و انحصارگران هم زمینه سوءاستفاده از شرایط را به‌دست آوردند و دولت هم برای آنها به نوعی زمینه را مساعد کرد، چون ظاهرا واردات شیرین‌تر از تولید است.

بهتر است مسئولان به این نکته دقت داشته باشند که هیچ‌گاه دولت واردکننده خوبی نبوده و در نهایت منابع ملی از بین رفته، چون مدیریت واردات درنهایت در اختیار همان بدنه یا افراد سودجو قرار می‌گیرد و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هیچ نفعی نخواهند برد.

البته برای دستیابی به تولید مناسب نیز سیاست‌ها باید به گونه‌ای باشد که صرفا در دستورالعمل‌ و بخشنامه خلاصه نشود و تا زمان اجرای دقیق و رسیدن منافع به تولیدکننده، بازرسی‌های دقیق صورت پذیرد که این موارد عبارتند از: اجرای دقیق معافیت‌های مالیاتی، تضمین آینده اقتصادی تولیدکنندگان، حذف واسطه‌ها برای دسترسی تولیدکنندگان به نهاده‌های مورد نیاز و در نهایت مدیریت واردات به نفع تولیدکنندگان داخلی، چون اگر به این موارد بی‌توجه باشیم در آینده‌ای نه‌چندان دور نه تنها در زمینه تخم‌مرغ بلکه در بسیاری از موارد دیگر با کمال تاسف از جایگاه صادرکننده باید به واردکننده‌ای بزرگ تبدیل شویم.

محمد منتظمی - کارشناس صنعت