اروپــا مستقل از آمریکا عمل می‌کند

اما با شکل گیری فضای سیاسی بین‌المللی پس از برجام، اروپا فرصت این را یافته تا با عبرت از روند ناخوشایند گذشته و با همکاری موثر و سازنده طرف ایرانی، راهبرد دوره جدید روابط را مبتنی بر توازن، تعاون، منافع مشترک و احترام متقابل پایه‌ریزی کند. هادی شوشتری، رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عقیده دارد راهبرد جمهوری اسلامی ایران تعامل با کشورهاست مگر آن‌که آنان بخواهند منافع ایران را نادیده بگیرند. وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده است.

روابط ایران و اروپا را در طول تاریخ، بخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر بخواهیم ارزیابی اجمالی درخصوص روابط جمهوری اسلامی ایران با اروپا داشته باشیم طبیعتا باید بگوییم روابط یکنواختی نداشتیم و این مسیر دچار فراز و فرودهایی بوده ولی به صورت کلی و براساس سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران که در فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب هم به آن اشاره شد، جمهوری اسلامی ایران منهای یک الی دو کشور که اساسا آن کشورها را به رسمیت نمی‌شناسد، به صورت گسترده با دنیا تعامل دارد. از طرف دیگر اتحادیه اروپا بازیگر مهمی در مسائل منطقه‌ای و ساختار جهانی است و یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای با بیست و هشت عضو و چهارصد و پنجاه میلیون نفر جمعیت و توانمندی‌های مختلف در زمینه مسائل بین‌المللی در ساختار بین‌الملل است که در سازمان‌های بین‌المللی از جمله مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین شورای امنیت سازمان ملل حضور دارد. با برخی از کشورهای اروپایی روابط دیرینه‌ای داریم چون این اتحادیه ظرفیت و پتانسیل خوبی دارد که فکر می‌کنم جمهوری اسلامی ایران بایستی از این ظرفیت در راستای منافع ملی خود و در چارچوب سیاست‌های اصولی کشور بهره ببرد.

درخصوص برجام فکر می‌کنید آیا اتحادیه اروپا در این توافق باقی بماند یا تحت فشارآمریکا ناچار به عهد شکنی شود؟

آنچه را که تا الان مخصوصا خانم موگرینی به عنوان هماهنگ‌کننده عالی سیاست خارجی و امنیتی اروپا اعلام کرده، گفته که برجام یک معاهده دوجانبه بین ایران و ایالات متحده آمریکا نیست بلکه توافقنامه‌ای است که هفت عضو دارد و اعضای هفت‌گانه برجام به عنوان ضمیمه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل آن را تصویب کردند که معنا و مفهومش این است که مورد تائید اعضای سازمان ملل هم هست. بنابراین با فرض خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، از منظر منطق بین‌الملل و حقوق معاهدات این توافق برهم نمی‌خورد. البته شاید فشارهایی بر برخی از کشورها وارد شود اما به معنای برهم خوردن معاهده برجام نیست.

بحث این نیست که اروپاییان برجام را به هم می‌زنند یا نه؛ پرسش اینجاست که آیا امکان دارد قاره سبز تحت فشار به مفاد توافق عمل نکند؟

این معاهده توافق از مجموع اعضای طرف مذاکره جمهوری اسلامی ایران منهای ایالات متحده، با چین و روسیه بقیه کشورهای اتحادیه اروپا است و طبیعتا اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر مستقل حتما در موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی خط مشی مستقلی نسبت به آمریکا خواهد داشت و منافع و مسائل خودش را پیگیری خواهد کرد.

یعنی شرکت‌های اروپایی تحت فشار آمریکا ناچار به ترک بازار ایران نخواهند شد؟

هنوز اتفاقی نیفتاده و شما دارید فرض‌ها را بررسی می‌کنید. با فرض این‌که این اتفاق بیفتد قطعا یک سری محدودیت‌ها ایجاد خواهد شد ولی اتحادیه اروپا تا الان در موضع برجام رسمی برخورد کرده و در دیدارها و ملاقات‌هایی که داشتند اعلام کردند که این معاهده یک معاهده دوجانبه بین ایران و ایالات متحده آمریکا نیست بلکه یک معاهده چندجانبه است و ضمنا به تائید اعضای سازمان ملل هم رسیده است.