همانگونه که میدانیم صنایع فرهنگی شامل مجموعه فعالیتهایی میشود که تولید، توزیع و ترویج محصولات فرهنگی مثل هنر، موسیقی، کتاب، فیلم و رسانه را به عهده دارد و نقش مهمی در شکلدهی به فرهنگ و هویت جامعه ایفا میکنند. در این میان لزوم پیوست فرهنگی بهشدت احساس میشود؛ به این معنی که هر پروژه یا برنامهای باید از ابتدا با توجه به تاثیرات فرهنگیاش برنامهریزی شده تا ارزشها، باورهاونیازهای فرهنگی جامعه حفظ و تقویت شود و از تضعیف یا تغییر ناخواسته فرهنگ جلوگیری گردد. پیوست فرهنگی کمک میکند تا توسعه اقتصادی و فنی با هویت فرهنگی هماهنگ شده و جلوی بحرانهای فرهنگی گرفته شود.
کمک صنایع فرهنگی به هویتیابی کودکان
یکی از ابزارهای پیوست فرهنگی استفاده از شخصیتهای انیمیشنهای ایرانی روی نوشتافزار است و امسال نیز استفاده از چنین شخصیتهایی در نمایشگاه نوشتافزار ایرانی رواج یافته ودیده میشود.در میان ازدحام و هیاهوی نمایشگاه نوشتافزار امسال در مصلی تهران، یک عروسک بزرگ زرد و شاداب با گوشهای گرد و دم کوتاه، میان بازدیدکنندگان قدم میزند. کودکان بهسمتش میدوند ودستشان را در دستش میگذارند و با او عکس میگیرند. یوز، شخصیت انیمیشنی محبوب ایرانی، نهتنها سرگرمی است، بلکه تبدیل به ابزاری آموزشی و فرهنگی شده است؛ پلی برای آشنایی کودکان با محصولات ایرانی و هویت ملی. غرفههای رنگارنگ نمایشگاه، چشمنواز و جذاباند اما این جذابیت تنها قند در دل بچهها آب نمیکند؛ پدر و مادرهای نسل دهه ۶۰ و ۷۰ که بادفترهای کاهی وخودکارهای بیک بزرگ شدهاند، ذوق بیشتری دارند. حالا نوشتافزارهای دوران پدر و مادرهای دهه ۶۰ و ۷۰ جای خود را به دفترهای باکیفیت و رنگارنگ و مدادهای خوشدست با شخصیتهای انیمیشنهای ایرانی دادهاند.
وقتی «یوز ایرانی» جای «لبوبو» را میگیرد
کمی آنطرفتر در غرفهای تنوع دفترها بهقدری زیاد بود که انتخاب را سخت میکرد. رنگهای شاد و پاستیلی و تنوع جنس کاغذها، خانوادهها را مجبور میکرد خرید را به وقتی موکول کنند که گشتی در همه نمایشگاه زده باشند. خیلیها که تا همین دیروز بهدنبال لبوبو بودند، حالا در میان انبوهی از دفترها انگشت اشاره را بهسمت تصویر یوز ایرانی میبرند تا دفتری با تصویر یوز را در کیف مدرسه خود داشته باشند. نکته قابل توجه اینکه یوز اکران نشده و قرار است دو تا سه هفته آینده روی پرده سینما بیاید اما بچهها آن را میشناسند و این نشان میدهد تبلیغات میتواند روند تولید و حتی سلیقه مخاطبان را تغییر دهد. برای بسیاری از خانوادهها، خرید این محصولات نهفقط تجربهای هیجانانگیز است، بلکه فرصتی برای همراهشدن کودکان با شخصیتهای ایرانی و حمایت از تولید ملی است. یکی از مادران با شوق میگوید: «وقتی پسرم دفتری را با شخصیت یوز انتخاب میکند، خوشحالم که خودش با ساختههای فرهنگی ایرانی آشنا میشود و همزمان با محصولات داخلی تعامل دارد. قبلا چنین تنوعی وجود نداشت و ما با همان دفترهای ساده و محدود بزرگ شدیم.»
۳ شخصیت انیمیشنهای ایرانی روی نوشتافزار
در ادامه صابر نوریمحب، مدیر مرکز صنایع فرهنگی خانواده امید در رابطه با این نمایشگاه و حضور انیمیشنهای ایرانی روی نوشتافزار میگوید: «نمایشگاه و چنین غرفههایی، پل ارتباطی بین فرهنگ و بازار است؛ وقتی کودک با نوشتافزار داخلی و شخصیتهای ایرانی تعامل دارد، در واقع هویت فرهنگیاش شکل میگیرد و حمایت از تولید ملی را هم تجربه میکند. او در ادامه میگوید: امسال برای اولینبار غرفه کارستان بهارستان را در نمایشگاه نوشتافزار راهاندازی کردیم و با بیش از ۱۵۰ محصول حضور داریم که عرضهکننده محصولات مختلف خانواده فرهنگی امید است و بیش از ۱۶ برند همکار در این غرفه محصولات خود را عرضه میکنند. این همکاریها شکلهای مختلفی دارد. حاصل این همکاریها ارائه بیش از ۱۵۰ محصول متنوع به بازدیدکنندگان است. بخشی از غرفه به نوشتافزار اختصاص دارد و تمرکز ویژهای روی سه کاراکتر پرطرفدار صورت گرفته است.نوری ادامه میدهد:شخصیت سینمایی یوز که مهرماه اکران میشود، سریال محبوب «با بابام» که دو سال است از شبکه پویا پخش میشود و شخصیت «ببعی قهرمان»، محور اصلی طراحیهای ما هستند. دفاتر با طرحهای اختصاصی این شخصیتها، خطکش، پیکسل، استیکر، لباس و حتی بازیهای کارتی آنها در غرفه عرضه شده تا کودکان و نوجوانان با دنیای این شخصیتها ارتباط نزدیکتری بگیرند. مدیر مرکز صنایع فرهنگی خانواده امید با اشاره به اینکه غرفه کارستان بهارستان فقط به فروش محصولات محدود نمیشود؛ بلکه فضایی تعاملی برای تجربهای متفاوت فراهم کرده، ادامه میدهد: بازدیدکنندگان میتوانند با شخصیتهای محبوب عکس یادگاری بگیرند. این فضا باعث شده تا غرفه به محلی شاد و پرجنبوجوش برای خانوادهها تبدیل شود. او بر این باور است که هدف فقط فروش نیست و در ادامه خاطرنشان میکند: میخواهیم بستری را برای دیدهشدن محصولات گروهها و ورود آنها به بازار فراهم کنیم. غرفه کارستان بهارستان یک ویترین برای معرفی ظرفیتهای صنایع فرهنگی است وفرصتی ایجادمیکند تاخانوادهها با محصولات اصیل ایرانی آشنا شده و از آنها حمایت کنند.
۱۵۰ محصول متنوع مرتبط با صنایع فرهنگی
سجاد عباسی، مدیر کارستان بهارستان در توصیف حالوهوای این روزهای نمایشگاه میگوید: نمایشگاه امسال پرشور بود. جمعیت زیادی به مصلی آمدهاند. استقبال مردم از غرفه کارستان بهارستان برای ما انگیزهبخش بود. حضور شخصیتهای کارتونی مثل یوز و ببعی باعث شد بچهها ارتباط بیشتری بگیرند و همین موضوع فروش محصولات ما را افزایش داد. او درباره محصولات عرضهشده توضیح میدهد: ما حدود ۱۵۰محصول متنوع را در این غرفه عرضه کردیم؛ از نوشتافزار با طرح شخصیتهای ایرانی تا بازیهای فکری و محصولات مرتبط با کودک و نوجوان مثل سجاده و جانماز. همچنین بخشی از محصولات مثل انیمیشن «ببعی قهرمان» مربوط به بازارپردازی انیمیشنهای حوزه هنری است. تلاش کردیم یک بسته کامل از نوشتافزارها و محصولات آموزشی ارائه دهیم تا خانوادهها بتوانند تمام نیازهای فرزندانشان را یکجا تهیه کنند.
گامی برای حرکت بهسوی فرهنگسازی
او با تاکید بر اینکه هدف اصلی این حضور فقط فروش نیست، میگوید: میخواهیم فرهنگسازی کنیم. با معرفی شخصیتهای ایرانی و محصولات مرتبط، به خانوادهها کمک میکنیم فرزندانشان با شخصیتهایی آشنا شوند که ارزشهای بومی و ملی را منتقل میکنند. استقبال خوبی که از محصولات یوز و ببعی شد، نشان میدهد این کار درست بوده و مخاطب خودش را پیدا کرده است. عباسی در پایان افزود: با همین بضاعت هم استقبال بسیار خوبی داشتیم. امیدوارم در آینده بتوانیم محصولات متنوعتر و کاملتری ارائه دهیم تا تجربه خرید خانوادهها لذتبخشتر شده و تاثیر فرهنگی این کار پررنگتر شود. هر قدم در این غرفهها، داستانی از نوستالژی و آینده با خود دارد؛ گذشتهای محدود با دفترهای کاهی و خودکارهای بیک و حال که با تنوع، رنگ و شخصیتهای کارتونی ایرانی پر شده است. هر مداد یا دفتر یادآور چیزی است که پدرومادرهای دهه ۶۰ و ۷۰ خودشان نداشتهاند و حالا میتوانند برای فرزندانشان فراهم کنند. پدران نیز با دقت محصولات را بررسی کرده، قیمتها را مقایسه میکنند و به کیفیت توجه دارند. یکی از پدران میگوید: اینکه بچهها بتوانند دفتر و خودکاری با کاراکتر ایرانی داشته باشند، فوقالعاده است. قیمتها در مقایسه با بازار بیرون، منطقیتر است. انگار همزمان خرید و آموزش فرهنگی را تجربه میکنیم. انتخاب محصولات مناسب، تجربه یادگیری و خلاقیت کودکان را ارتقا میدهد و آنها را با ارزشهای بومی و ملی آشنا میکند. شور والدین برای خرید، ترکیبی از هیجان و حس مسئولیت است. آنها میدانند امروز انتخاب صحیح یک دفتر یا مداد، تجربهای شیرین برای فرزندشان و سرمایهای فرهنگی برای آینده اوست.
هم خرید و هم آموزش!
این تجربه، علاوه بر جنبه سرگرمی و خرید، نقش آموزشی و فرهنگی هم دارد. کارشناسان فرهنگی و روانشناسان کودک تاکید میکنند حضور شخصیتهای انیمیشنهای ایرانی در زندگی روزمره کودکان میتواند هویت ملی و شناخت فرهنگی آنها را تقویت کند و یوز ایرانی و دیگر شخصیتهای انیمیشنهای ایرانی مثل «پسر دلفینی» و ... با برنامهریزی درست و تبلیغات مناسب، میتوانند جای شخصیتهای ترند خارجی مانند لبوبو را در بازار ایران بگیرند. دیگر والدین بازدیدکننده نیز تجربه خرید مقرونبهصرفه در نمایشگاه را تایید میکنند. یکی از مادران میگوید: «بسیاری از اقلام را قبلا در بازار دیدم، ولی اینجا علاوه بر تنوع، قیمتها خیلی مناسبتر است. فکر میکنم این باعث میشود خانوادهها بیشتر بهسمت محصولات ایرانی بیایند و حمایت کنند.»
انیمیشن یوز ایرانی هفته آینده در سینماهای کشور اکران میشود و این درحالی است که بچهها قبل از دیدن این انیمیشن با تصویر او روی نوشتافزار ایرانی آشنا شدهاند و انجام چنین کاری میتواند بهطور متقابل در افزایش فروش و دیدهشدن بیشتر این انیمیشن روی پرده سینما تاثیر بگذارد.