اقدامات آمریکا را بی‌هزینه نگذاریم

در همین ارتباط دکتر سیدمحمد مرندی استاد دانشگاه می‌گوید، مسئولان نظام قطعا باید در مقابل هر حرکت آمریکا اقدام متقابلی انجام دهند، باید برای آمریکا هزینه ایجاد کرد و هر باری که این کشور برجام را نقض می‌کند هزینه پرداخت کند، چرا که عدم پرداخت هزینه موجب جسورتر شدن این کشور می‌شود. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

با اقدام اخیر ترامپ در مورد برجام چه سناریوهایی را می‌توان برای این توافق متصور بود؟

اتفاق اخیر و سخنان ترامپ در مورد برجام به ضرر ما تمام نشده بلکه به نفع ما بوده است، چرا که در داخل آمریکا شکاف عمیقی شکل گرفته و مخالفان ترامپ علیه وی موضعگیری کرده و مقاله می‌نویسند. بسیاری از افراد در داخل آمریکا، نه به دلیل موافقت با ایران بلکه به دلیل اقدامات گوناگون ترامپ در سیاست داخلی و خارجی از وی متنفر شده‌اند و چه بسا اگر هیلاری کلینتون، رئیس‌جمهور شده بود و به شکل عاقلانه‌تر همین کارهایی را که ترامپ کرده، انجام می‌داد همگی از آن حمایت می‌کردند، اما ترامپ به دلیل این‌گونه اقدامات خود در عرصه بین‌الملل و برخورد تند با همسایگانش (اتحادیه اروپا، استرالیا و چین)در دنیا منزوی شده است.

سخنان روز جمعه ترامپ در واقع بی‌اعتنایی وی به سایر کشورهای 1+5 و نادیده گرفتن بیش از یک دهه مذاکره آنها بود. اقدام ترامپ به این معنی بود که هیچ کشوری حتی اروپاییان نمی‌توانند نسبت به آینده هرگونه توافقی با آمریکا اطمینان داشته باشند. همچنین سخنان ترامپ موجب شد بسیاری در داخل این کشور و تقریبا همگی در سطح بین‌الملل علیه ترامپ موضع بگیرند که چنین رویکردی موجب ایجاد فرصت‌هایی نیز برای کشورمان می‌شود. برخی می‌گویند به دلیل تهدید ایران به اقدام متقابل، ترامپ نیز جرات نکرد سپاه را گروه تروریستی اعلام کند.

آیا در همین مرحله با توجه به این‌که ترامپ برخلاف گزارش آژانس مدعی نقض برجام از سوی ایران شده و ادامه حضور آمریکا در برجام را منوط به تغییر این توافق دانسته است، می‌توان گفت آمریکا از برجام خارج شده است؟

هر چند ترامپ به دروغ ادعای نقض برجام از سوی ایران را مطرح کرد، اما آمریکا از برجام خارج نشده و برجام از بین نرفته است. البته در نهایت این موضوع به نظر کنگره بستگی دارد، اما می‌توان گفت به هر حال برجام تضعیف شده، زیرا تهدیدات ترامپ علیه برجام باعث ترس سرمایه‌گذاران در مورد کار کردن در ایران می‌شود و این موجب نقض برجام است، چرا که طبق برجام آمریکا موظف به کمک در جهت عادی‌سازی روابط ایران و دیگر کشورهاست.

گفته می‌شود کنگره در حال تهیه طرحی برای ایجاد مکملی برای برجام است؟ آیا تصور می‌کنید کنگره اقدامی را که ترامپ در مورد خروج از برجام انجام نداد ، انجام دهد؟

کنگره نمی‌تواند قانونا چنین اقدامی انجام دهد و مکملی برای برجام ایجاد کند، چرا که برجام توافق بین دو کشور نیست، بلکه میان ایران و کشورهای 1+5 است، بنابراین باید طبق برجام و در آن چارچوب کار کرد و خارج از آن نمی‌توان مکملی ایجاد کرد. نمی‌توان به توافق چیزی اضافه یا کم کرد. تلاش برای چنین اقدامی توهین به کشورهای دیگر 1+5 محسوب می‌شود.

در نهایت در مورد تصمیم کنگره چه پیش‌بینی دارید؟

معلوم نیست. اما آنچه مسلم است کنگره در جایگاهی نیست که عدم پایبندی ایران به برجام را اعلام کند، اما در نهایت روند فعلی ترامپ، به زیان آمریکا خواهد بود. جامعه بین‌المللی هم بشدت با این‌گونه اقدامات ترامپ مخالف است، وی در داخل آمریکا تاکنون موفقیتی نداشته و چیزی برای ارائه ندارد. به گفته تحلیلگران یکی از دلایل این حرکت انحراف افکار عمومی در این کشور است. البته رابطه داماد ترامپ با نتانیاهو، باج سعودی‌ها و مخالفت ترامپ با آنچه اوباما دستاورد خود می‌داند را از دلایل این اقدام نام می‌برند.

به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در حال ایجاد شرایطی هستند که ایران را در بن‌بست قرار داده و در نهایت درباره سایر موضوعات از جمله موشکی و.... سر میز مذاکره بنشانند. فکر می‌کنید قطعات این پازل در ادامه چه خواهد بود؟

نمی‌توان پیش‌بینی خاصی در این باره داشت اما باید بدانیم در آمریکا مخالفان بسیار و شکاف عمیقی وجود دارد که بخشی از آن مربوط به این است که ترامپ در یک سال گذشته جامعه آمریکا را عمیقا دو دسته کرده است. برخی مخالفان سنتی ایران در آمریکا به قدری مخالف ترامپ هستند که حتی از روی خصومت با ترامپ در این چند روز به نوعی از ایران دفاع هم کرده‌اند.

برای این که در بن‌بستی که آمریکا در حال طراحی کردن آن است قرار نگیریم باید چه اقدامی انجام دهیم؟ آیا لازم است از همین حالا اقداماتی قاطع انجام دهیم یا باید منتظر ادامه بازی از سوی آمریکا باشیم؟

در صورتی که به این سمت برویم که روزی برجام به یک کاغذ بی‌ارزش تبدیل شود، ایران باید بسرعت از برجام خارج شده و بودجه برنامه هسته‌ای خود را چند برابر کند. البته در این ارتباط باید شورای عالی امنیت ملی و مسئولان نظام تصمیم بگیرند، اما آنچه مسلم است حداقل در مقطع فعلی شرایط برای آمریکا خوب نیست و شرایط ما بهتر است. در این یک سال، آمریکا منزوی شده اما ایران در سوریه، عراق و... جایگاهی مستحکم یافته و دشمنان ما در یمن با بحران مواجه شده و قطر و ترکیه به ما نزدیک‌تر شده‌اند. همچنین باید به این موضوع هم اشاره کنم که سخنان ترامپ موجب انسجام بیشتری در داخل کشورمان شده است. به دلیل رفتار ترامپ جایگاه ما در منطقه بهترشده است و دستمان خالی نیست. اما مسئولان نظام قطعا باید در مقابل هر اقدام آمریکا اقدامی متقابل انجام دهند، باید برای آمریکا هزینه ایجاد کرد و هر بار که این کشور برجام را نقض می‌کند هزینه پرداخت کند. چرا که در صورت عدم پرداخت هزینه جسورتر می‌شود. آمریکا باید متوجه باشد اگر برجام برای ما بی‌ارزش شود از آن خارج شده و برنامه هسته‌ای را با سرعت پی خواهیم گرفت.

مریم شریف‌زاده