دغدغه‌های بزرگ در خانه‌های کوچک

همین است که یکباره درخواست مسکن در بازار ایران میلیونی شده، اما توان خرید بسیار کم. شکاف طبقاتی روز به روز بیشتر و در این میانه هیچ تعادلی حداقل در وضعیت مسکن دیده نمی‌شود.

با پرسه‌ای میان آگهی‌های فروش مسکن و آپارتمان‌ها، واقعیت این چالش بیشتر به چشم می‌آید. از آگهی‌های لاکچری که این روزها خوب در فضای مجازی ابزاری برای تفاخر است، گرفته تا قفس‌هایی برای زندگی، جایی که تنها برای خواب است و بس.

پرسه در خانه‌های کوچک

برای پیدا کردن خانه‌های متراژ پایین، هم کار سختی دارید و هم آسان. نمونه‌های آن زیاد است. اگر نخواهید چندان در بنگاه‌های املاک بچرخید تنها در آگهی‌های چاپ شده می‌شود به نمونه‌های قابل توجهی رسید.

«آپارتمان جهت فروش در آرارات تهران21 متر»، «آپارتمان فروشی، مسکونی در میدان ولیعصر 17 متر»، «قصرالدشت، 30 متر، طبقه اول، 20 ساله، پونک» و «شهرک نفت، 22 متر همکف». اینها تنها نمونه‌های منتشر شده در روزنامه‌هاست. اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که شما خواستار خانه باشید چون درخواست بالای چنین خانه‌هایی مشتری‌های بیشتری هم دارد.

جالب این که با تماس به این چهار آگهی، دو واحد از این چهارواحد به فروش رفته بود. رقم پایین خانه‌ها و قدرت خرید افراد و البته خلاصی از دست اجاره‌نشینی از دلایل مهم تن دادن به زندگی در خانه 17 متری است.

وقتی شب‌نشینی منسوخ می‌شود

درآمدهای کم و بیکاری و هزینه‌های گزاف اجاره مسکن و البته بسیاری معضلات دیگر در شهرهای بزرگ، یکی از دلایل اقبال به خرید خانه با متراژ کم است.

این خانه‌ها اتفاقا در بازار مسکن رواج بیشتری دارد؛ آن‌قدر که خانه‌های زیر 30 متر در همان مرحله ساخت پیش‌فروش می‌شوند.

شهر تهران به عنوان پایتخت ایران با جمعیت زیادی روبه‌روست که این شاخص در کنار افزایش تورم، این شهر را به گران‌ترین شهر کشور هم تبدیل کرده و وجود تفاضای زیاد مسکن، موجب ایجاد شگردهای زیادی برای ساخت آپارتمان شده است.

یکی از این اقدامات که عمدتا از سوی بساز و بفروش‌ها انجام می‌شود، ساخت خانه‌های بسیار کوچک در پایتخت است.

آن‌قدر کوچک که از آن فقط برای خوابگاه می‌توان استفاده کرد و در واقع یک آشیانه کوچک به شمار می‌رود البته در گذشته، ساخت خانه‌های کوچک از سوی برخی انبوه‌سازان مطرح شده بود، اما همان زمان کارشناسان به مقابله با این دیدگاه پرداختند و اعلام کردند زندگی ایرانی که اساس آن خانواده و شب‌نشینی‌های خانوادگی است، نمی‌تواند در خانه‌های کوچک و کمتر از 40متر باشد و چه‌بسا، افراد را با مشکلات اجتماعی روبه‌رو کند.

شاید بتوان گفت اولین آفت افزایش آمار خانه‌های زیر 40 متر و استقبال از آن، منسوخ شدن همین سنت شب نشینی است، چرا که به عنوان مثال یک واحد 30 متری جایی برای مهمان ندارد که قرار شب‌نشینی گذاشته شود. اتفاقی که باعث انزوای خانواده‌های کم درآمدتر می‌شود و بدون شک آسیب‌هایی در پی خواهد داشت.

چرا اقبال به خانه‌های کوچک زیاد است

فروش خانه‌های کوچک، راحت‌تر از فروش سایر خانه‌هاست. بیشتر بنگاهداران روی این موضوع اتفاق نظر دارند.

یک مشاور املاک در غرب تهران که آگهی فروش خانه‌ای 40 متری در بلوار فردوس شرق ارائه کرده است، می‌گوید: برای نخستین بار آگهی فروش منتشر شده و الان که ساعت 10 صبح است خانه به فروش رفته است.

جلال صباغ، کارشناس بازار مسکن درباره اقبال به خانه‌های کوچک می‌گوید: واحدهای کوچک با توجه به نیاز زوج‌های جوان و افراد مجرد جامعه برای زندگی، همیشه متقاضیان خودش را دارد و با تمرکز در نقاط مختلف تهران بر اساس امکانات و قدمت ساختمان با اختلاف قیمتی خریدوفروش و اجاره می‌شوند.

او خانه اولی‌ها را یکی از دلایل تغییر در الگوی خرید و فروش مسکن می‌داند و می‌گوید: از آنجا که بخش اعظمی از خانه اولی‌ها به‌واسطه وام تسهیلات مسکن یکم وارد بازار خرید و فروش می‌شوند، نگاه ویژه‌ای به این متراژها خواهند داشت.

به گواه آمارهای بانک مرکزی، واحدهای مسکونی با زیربنای کمتر از 80مترمربع، حدود 48 درصد از کل معاملات را تشکیل داده‌اند.

تغییر جهت عرضه و تقاضا به خانه‌های کوچک نشانه‌های زیادی با خود به همراه دارد که یکی از آنها، فعالیت بیشتر طبقه متوسط نسبت به دیگر طبقه‌های اقتصادی در بازار مسکن است.

30 متر تنهایی!

لذت زندگی در خانه‌های حیاط دار شاید تبدیل به نوستالژی بزرگ نسل سومی‌ها باشد. امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس معتقد است: فرزندآوری و مسن شدن جمعیت با چنین خانه‌هایی ارتباط دارد. چون افرادی که در این خانه‌ها زندگی می‌کنند ترجیح می‌دهند دیگر بچه‌دار نشوند و همین موضوع با سیاست‌های نظام در تشویق فرزندآوری
تناقض دارد.

به باور او، این می‌تواند یکی از دلایل مسن شدن جمعیت ایران در دهه‌های آینده باشد. اما مهم‌ترین آفت زندگی در این خانه‌ها به باور او چیز دیگری است.

این جامعه‌شناس می‌گوید:‌ شاید مهم‌ترین آفت زندگی در چنین خانه‌هایی را رفتن به سوی انزوای اجتماعی بدانیم. معاشرت‌ها و دوستی‌ها کم می‌شود و افراد به سوی تنهایی می‌روند. این مورد وقتی خطرناک جلوه می‌کند که بدانیم اولین دلیل جهانی فکر به خودکشی همین انزوای اجتماعی است. بنا به تعریف جهانی، بیشترین افرادی که دست به خودکشی می‌زنند ارتباط خود را با جامعه پیرامونی خود قطع شده می‌بینند.

مصطفی قلی خسروی، کارشناس حوزه مسکن و رئیس سابق اتحادیه املاک هم تحلیل جالبی ارائه می‌کند. او به جام‌جم می‌گوید تعریف ما با استاندارد جهانی خانه‌های کوچک تفاوت آشکاری دارد.

به گفته او، خانه‌های کوچک‌سازی شده محل استراحتگاه است نه زندگی. اما باید بدانیم حداقل اگر دولت‌ ها سیاست‌های تشویقی برای کوچک‌سازی خانه‌ها انجام می‌دهند باید در کنارش تفرجگاه‌ های بسیاری تدارک ببینند تا از آسیب‌های احتمالی اجتماعی کوچک بودن خانه‌ها به دور باشند.

میثم اسماعیلی

جامعه