تمرین روان‌خوانی با کودک

در جریان یادگیری، یکی از بخش‌هایی که می‌تواند برای والدین ‌نگرانی ایجاد کند، مشکلاتی است که کودک هنگام خواندن از خود نشان می‌دهد.

خواندن، مهارت پیچیده‌ای است کـه بـه توانـایی‌هـای شناختی و زبان‌شناختی وابسته است و فرآیندی عالی است که اجزای بسیار متفاوتی را دربر می‌گیرد و از چند رفتار یا مهارت مجزا تشکیل شده است.

اختلال در خواندن در اصل به حالتی گفته می‌شود که در آن پیشرفت خواندن پایین‌تر از حد مورد انتظار براساس سن، آموزش و هوش کودک است و این اختلال تا حدی مانع موفقیت تحصیلی یا فعالیت‌های روزانه مستلزم خواندن می‌شود. برای این که کودک یادبگیرد، باید توانایی خواندن داشته باشد و یادگیری برای خواندن شامل دو فرآیند اساسی است: فرآیند اول رمزگردانی کلمات است (یعنی یادگیری تبدیل توالی حروف به کلمات آشنا و معنادار). فرآیند دوم، درک معانی کلمات است.

هنگامی که کودکان، مهارت‌های خواندن را کسب می‌کنند، در واقع یاد می‌گیرند چگونه از این فرآیندهای خواندن استفاده کنند. یعنی آنها هنگام خواندن، به طور همزمان به رمزگردانی کلمات و معنای متن توجه دارند.

بنابراین می‌توان گفت به طور کلی دو شکل اختلال خواندن وجود دارد:

مشکلات ادراکی و نارساخوانی که دو علت متفاوت دارند و درمان آنها نیز متفاوت است.

نارساخوانی بــا مشکلات در دقت و بازشناسی کلمه، هجی کردن ضعیف شناخته می‌شود و شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری محسوب می‌شود و درک خواندن نیازمند دسترسی بــه معنای کلمات و یکپارچگی جملات، استنباط و ادراک است و این مهارت هنگام رشد کودک رخ می‌دهد و کودک به مرور زمان آنچه را می‌شنود، درک می‌کند و یاد می‌گیرد. برای این که بتوانیم به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری از نوع خواندن کمک کنیم لازم است ابتدا تشخیص درست در مورد کودک صورت گیرد و طی مصاحبه با کودک و با استفاده از پرسشنامه والدین و مراقبان مشخص کنیم کودک دچار اختلال است.

با توجه به این که دانش‌آموز اعتماد به نفس خود را به دلیل این مشکل از دست می‌دهد لازم است ابتدا روی اعتماد به نفس و تقویت سختکوشی کودک کار شود و با استفاده از روش های تقویت رفتار، او را به انجام تمرین سوق داد. همچنین می‌توان از کودک خواست متن کوتاهی بخواند وصدای او را ضبط و بازشنیداری کنید تا بتواند خودش اشتباهاتش را مجدد پیدا کند. همچنین می‌توان از گروه درمانی استفاده کرد و کودکانی را که همگی مبتلا به این اختلال هستند گرد هم آورد و تمرین خواندن انواع متن های فارسی و کتاب داستان و مجله در گروه صورت گیرد.

دکتر مهرنوش دارینی - متخصص روانشناسی و مشاوره