بعد از افطار ...

ماه رمضان یکی از نوستالژی‌های قوی نسل‌های گذشته باز ایرانی است، از چشم‌های پف کرده در تاریک روشنای سحر پای سفره سحر و دعاهای معروف پخش شده از رادیو گرفته تا دویدن با کفش‌های چینی سفید در کوچه‌های آفتاب خورده ظهر رمضان و سوختن در آتش عطش و تشنگی از سوی دیگر همه و همه جزوی از خاطرات خوب رمضان است.

ماه مبارک رمضان اما یکی از آن چیزهایی است که کمتر دستخوش تغییر شده است و ماه مهمانی خدا هنوز هم برای آدم‌های گذشته باز یادآور خاطرات خوب است. شب در این ماه زنده شده و خیلی از آداب نانوشته آن بخوبی اجرا می‌شود.

در همین حال زیبایی‌های شب‌های رمضان از بعد از افطار تازه شروع می‌شود. از بعد از افطار تا سحر و چه خاطراتی که از آن باقی نمانده است.

جام جهانی گل کوچک

این روزها کوچه‌ها کارکرد گذشته را ندارند، در گذشته کوچه شاید بخشی از خانه بود کمی غیر‌رسمی‌تر. غریبه‌ای اگر از کوچه می‌گذشت میزبان چشمان زیادی بود که از پشت پنجره او را دنبال می‌کردند، محلیت داشت و همه با هم آشنا بودند. بساط کوه سبزی جلوی یکی از منازل کوچه، محل تجمع اغلب زن‌های کوچه بود تا با کمک یکدیگر کوه سبزی پاک شود و در کنار آن بچه‌ها در کوچه بازی می‌کردند، حالا اما وجود فوج فوج خودرو در شهرها و خیلی از موارد دیگر باعث شده است تا آن صمیمیت گمشده مهم این روزهای رابطه‌ها باشد. از اینها گذشته کوچه بهترین زمان برای صرف اوقات فراغت بود. اما یکی از بزرگ‌ترین تفریحات دهه شصتی‌ها شاید در ماه رمضان در همین کوچه‌ها شکل می‌گرفت.

آن سال‌ها که هنوز سالن‌های سرپوشیده آنچنان که این روزها وجود دارند در دسترس نبود، اغلب خیابان‌ها و کوچه‌های شهر پر بود از توپ‌های پلاستیکی دو لایه و دو تا تیر دروازه کوچک و البته یکی دو تا تیم پایه بازی، تا یک جام جهانی گل کوچیک را در زمان افطار افتتاح کنند و در زمان سحر فینالش را برگزار کنند! پیوند عجیب و البته دوست داشتنی این ورزش کوچه و خیابانی با ماه مبارک رمضان در آن سال‌ها لذت و دلچسبی ویژه‌ای داشت که البته در روزه فردای آن روز هم تاثیراتش مشهود بود!

بوستان‌گردی‌های شبانه

شب در ماه رمضان مفهوم دیگری داشت. اگر ماه مبارک در روزهای تابستان و بهار می‌افتاد که عید بچه‌ها بود. پارک‌های شهر پر بود از بساط افطار خانواده‌ها و تا پاسی از شب در بوستان‌ها جای سوزن انداختن نبود. همین که زمان بوستان‌گردی تغییر کرده بود برای بچه‌ها عجیب بود و شبگردی در سال‌های ابتدای دهه 70 مثل این روزها آنقدر مرسوم نبود، آن‌قدر عجیب بود که حالا بشود خاطره‌ای که با یادآوری‌اش لبخند کوتاهی روی صورتمان بنشاند.

شبانه‌های زیارت

در ایران اماکن مذهبی فراوانی وجود دارد؛ از امامزاده‌ها تا مساجد و تکیه‌ها گرفته تا حرم‌های مطهر. این مکان‌ها از دیرباز محلی برای پذیرش گردشگران و زائران بوده‌اند. گردشگری مذهبی در ایران یکی از ریشه‌دار‌ترین انواع گردشگری‌ها بوده و با رمضان پیوند دیرینه‌ای دارد.

اگر فقط یک بار در نیمه شب راه شما به حرم امام رضا(ع) در مشهد مقدس یا حرم حضرت معصومه(س) در قم افتاده باشد، می‌توانید خیل عظیم مشتاقان را در این اماکن مذهبی ببینید. زندگی در اطراف حرم‌های قم و مشهد و برخی امامزاده‌ها در سراسر کشور یک زندگی شبانه‌روزی است. همین امر بستر خوبی برای گسترش گردشگری است.

هر چند برای نسل خاطره‌باز دهه 60 دور از ذهن است که فاصله افطار تا سحر را به سینما برود، اما حالا چند سالی است که با طرح اذان تا اذان سینماهای کشور هم میزبان علاقه‌مندانی که ترجیح می‌دهند در این ساعت‌ها به تماشای فیلم‌های مورد علاقه‌شان بنشینند. هر چند تلویزیون همیشه در شب‌های ماه مبارک رمضان سریال‌های مناسبتی را روی آنتن می‌برد که اتفاقا همیشه سریال‌های محبوبی از آب در‌آمده‌اند، اما سینماها هم در این ساعت‌ها جای خوبی برای سپری کردن اوقات فراغت بوده‌اند.

لذت قرآن در شب‌های ماه مبارک

شب‌های رمضان اما در سال‌هایی که نه از طرح اذان تا اذان خبری بود و نه سالن‌های سرپوشیده در جای جای شهر قرار داشت یک لذت بزرگ داشت و آن هم شب‌های قرائت قرآن بود که در تمام مساجد شهر برقرار بود. نه این‌که حالا چنین نباشد، اما در آن سالها محل قرار اغلب بچه‌های دهه 60 مساجدی بود که چند ساعتی را برای خواندن یک جزء قرآن در کنار هم سپری می‌کردند.

میثم اسماعیلی - روزنامه‌نگار

ضمیمه چمدان - جام جم