سایه سنگین تروریسم و پوپولیسم بر انتخابات امروز فرانسه

حمله مسلحانه در حومه شهر پاریس، تنها ساعاتی قبل از مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه اولویت امنیت را بار دیگر به رای دهندگان فرانسوی یادآور شد.
47 میلیون رای دهنده فرانسوی که از سال 2015 تا کنون ده‌ها عملیات تروریستی را در کشور خود دیده و وضع اضطراری را به ویژه در پاریس بارها تجربه کرده‌اند، امروز در حالی پای صندوق‌های رای می‌روند که باید از میان امانوئل مکرون میانه‌رو و مارین لوپن چپ‌گرا یک نفر را برگزینند.
یکی از نتایج تشدید نگرانی‌های امنیتی، گرایش به سمت افراط و پذیرش شعارهای تندروانه در فضای سیاسی است. موضوعی که در فرانسه کنونی به فرصتی برای مارین لوپن افراط گرا تبدیل شده تا دولت را به سستی در مبارزه با بحران های امنیتی متهم کند، و با برجسته سازی شعار مبارزه با تروریستم، بستن مرزها، برخورد با مهاجران غیرقانونی، خروج از اتحادیه اروپا و بازگشت به اقتدار و استقلال فرانسه آراء مردم نگران و مضطرب فرانسه را هدف قرار دهد. (یعنی تاثیر تروریسم بر انتخابات فرانسه)
نکته دیگر که از بررسی آمار دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه (دوم اردیبهشت ماه)، بر می آید، پیشتازی دو نامزد با تکیه بر ظرفیت های فردی، بدون تکیه گاه حزبی است.
اینکه فرانسوی ها در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، نمایندگان دو حزب برتر سنتی یعنی جمهوری‌خواهان و سوسیالیست‌ها را به کناری نهادند و جذب شعار و وعده‌های احزاب دست دوم و جریان‌های نو ظهور شدند، گویای ناامیدی افکار عمومی فرانسه از عملکرد احزاب سنتی است.
در این انتخابات امانوئل مکرون در حالی 23 درصد آرا را به دست آورد که تنها در تابستان گذشته با استعفا از وزارت اقتصاد، و خروج از حزب سوسیالیست، جنبش " حرکت رو به جلو" را راه اندازی کرد. و سپس مارین لوپن به عنوان نماینده افراط گرایان جبهه ملی با 21 درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفت.
مکرون در رقابت انتخاباتی، خود را منادی تغییر در فضای سیاسی – اقتصادی و امنیتی فرانسه نشان داد و مارین لوپن بنا را بر ناسازگاری با ساختار سیاسی حاکم و تغییر بنیادین در فرانسه نهاد. و قدر مسلم اینکه هر دو نامزد پیشتاز بیش از آنکه مدیون جایگاه حزبی خود باشند، وام دار توانمندی شخصی و منطق پوپولیستی خود هستند که بر موج تغییرخواهی عمومی در فرانسه سوار شده است. (تجربه ای که در انتخابات 2016 آمریکا هم ضامن پیروزی دونالد ترامپ شد.)
به عبارتی سواری بر موج تغییرخواهی و استفاده از شگردهای پوپولیستی، نقطه مشترک فضای انتخاباتی در فرانسه و آمریکاست که اندیشمندان سیاسی آن را تهدید دموکراسی در غرب می دانند؛ و رای برگزیت در انگلیس و اصلاح قانون اساسی در ترکیه را نوع دیگری از پوپولیسم رو به رشد و فاصله گرفتن از عقلانیت در انتخابات قلمداد می کنند.
نتیجه اینکه دموکراسی در جهان امروز در برابر دو تهدید تروریسم و پوپولیسم قرار گرفته، و برای خروج از این ورطه نیازمند بازگشت به آگاهی و صداقت در دو سطح عمومی و نخبگان سیاسی است. آگاهی مردم، برای تشخیص سره از ناسره، و راه از بیراهه، و صداقت احزاب و دولتمردان برای عمل به وعده‌ها و پایبندی به الزامات عمل خویش.
چه آنکه در موضوع تررویسم، اگر جهان غرب از جمله فرانسه در شعار مبارزه و خشکاندن ریشه های ترور صداقت داشتند، امروز بوی باروت و سنگینی حضور تروریست ها را در قلب فرانسه حس نمی کردند، و ناگزیر نبودند روی موج وحشت و هراس عمومی مردم نظاره گر پیشتازی پوپولیسم و نامزدهای افراطی در مهد جمهوری جهان (فرانسه) باشند.

یوسف اسماعیلی/ مفسر جام جم آنلاین