لکه قاچاق بر صنعتی پاک

به گفته تولیدکنندگان، صنایع مواد شوینده، بهداشتی و آرایشی کشورمان در رقابتی نابرابر با واردات و قاچاق، تنها با 50درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند.

این مساله موجب شده هر چند وقت یک بار، خبر تعطیلی یا نیمه‌تعطیلی کارخانجات بزرگ تولید مواد شوینده و بهداشتی شنیده شود.

کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌های ایرانی درحالی اتفاق افتاده است که براساس آمار گمرک در سال 94 این واحدهای تولیدی مجموعا 230 میلیون دلار صادرات محصولات را در کارنامه خود ثبت کرده بودند و در صورت تولید با تمام ظرفیت می‌توانند دو یا سه برابر این رقم، محصولات باکیفیت بهداشتی و شوینده‌ها را روانه بازارهای سنتی ایران مثل افغانستان، عراق، ازبکستان، گرجستان و حتی اروپا کنند.

در این زمینه کارشناسان معتقدند قاچاق و واردات بی‌رویه برخی محصولات بهداشتی و آرایشی عاملی شده برای کاهش سهم تولیدکنندگان ایرانی از بازار داخلی کشورمان.

از سوی دیگر تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی در این زمینه می‌گویند: ناتوانی رقابت قیمتی در بازار و ارائه تخفیف‌های بالا به عوامل توزیع باعث شده عرضه‌کنندگان کالا در سطح جامعه زیاد تمایلی برای فروش محصولات باکیفیت داخلی نداشته باشند.

صنعتی با حداقل وابستگی

بختیار علم‌بیگی، رئیس انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی در زمینه تأثیر واردات و قاچاق محصولات بهداشتی و آرایشی در تولید کارخانجات داخلی کشورمان به جام‌جم گفت: معضل قاچاق در صنایع مختلف اثرات مخرب و نگران‌کننده‌ای دارد که همه از آن مطلع هستیم و مقام معظم رهبری بارها نسبت به برخورد قاطع با آن تاکید کرده‌اند، اما به دلیل برخی مشکلات می‌بینیم همچنان روند واردات بی‌رویه و قاچاق محصولات این بخش باعث شده تا برخی کارخانه‌ها با وجود سوابق بسیار قابل قبول در این صنف با کاهش تولید یا گاهی تعطیلی مواجه شوند.

علم‌بیگی افزود: خوشبختانه در بخش پودرهای شوینده، مایع ظرفشویی و دستشویی، به دلیل تامین صد درصدی کالاهای تولید داخل، قاچاق یا واردات مشکلی ایجاد نکرده، اما در بخش‌های دیگر مثل شامپو، خمیردندان و محصولات آرایشی معضل واردات و واردات غیرقانونی نه تنها توان تولید را هدف گرفته بلکه سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید می‌کند.

وی با اشاره به گردش مالی 7800 میلیارد تومانی لوازم آرایشی و بهداشتی در سال 95 در کشورمان تاکید کرد: از این گردش مالی براساس آمار گمرک تنها 400 میلیارد تومان قانونی وارد شده و تقریبا 5100 میلیارد تومان به صورت قاچاق وارد یا در کارگاه‌های غیرقانونی تولید شده است، بنابراین سهم تولیدکنندگان داخلی 2300 میلیارد تومان بوده است.

این مقام صنفی با تاکید بر این‌که صنعت تولید شوینده و بهداشتی در بسیاری از موارد حداقل وابستگی را به خارج از مرزها دارد، اظهار کرد: متاسفانه خریداران در بازار ایران با این باور که محصولات خارجی بهتر از تولیدات داخلی هستند، هنگام مراجعه به بازار اقدام به خرید از محصولات خارجی می‌کنند. درحالی که براساس آمار بخش قابل توجهی از این اقلام به صورت غیرقانونی وارد ایران شده‌اند یا این‌که اصلا خارجی نیستند و در کارگاه‌های غیراستاندارد به صورت تقلبی بسته‌بندی شده‌اند.

وی تصریح کرد: توانمندی تولیدی ایران در این زمینه به غیر از محصولات آرایشی آنچنان بالاست که حتی سابقه صادرات به آمریکا و اتحادیه اروپا را با بالاترین سطوح استاندارد سلامتی در صنعت به خود اختصاص داده‌ایم. به عنوان مثال، آمارهای رسمی گمرک بیانگر آن است که سال گذشته تولیدکنندگان داخلی تنها در بخش شامپو 3150 تن به 19 کشور جهان صادرات داشتند که برخی از این کشورها عبارتند از آمریکا، هلند، قزاقستان، هندوستان، استرالیا.

علم‌بیگی درباره مشکلات شرکت داروگر تصریح کرد: همان‌طور که اصول اقتصادی بیان می‌کند، هنگامی که تولید در یک واحد صنعتی کاهش داشته باشد، هزینه‌های سربار افزایش یافته و محصول نهایی را گران‌تر خواهد کرد به این ترتیب روز به روز در بازار رقابتی فعلی سهم بازار کمتری برای آن واحد تولیدی ایجاد شده و در نهایت مشکلات اقتصادی، آن را از پای درخواهد آورد. این موضوعی است که در داروگر اتفاق افتاده و امروز بدهی‌های معوق بالای آن به نوعی محصولاتش را گران کرده و سهم بازارش را کاهش داده است.

بخش خصوصی می‌تواند داروگر را احیا کند

از سوی دیگر یک مقام صنفی اسبق در بخش صنایع شوینده که نخواست نامش در این گزارش منتشر شود به خبرنگار ما گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت تولید شوینده‌ها و مواد بهداشتی در ایران، نبود مدیریت بخصوص در بخش تولیدکنندگان دولتی است که آخرین دستاوردش انتشار اخبار مربوط به داروگر بوده است.

به گفته وی، داروگر باید سه سال پیش تعطیل می‌شد و صرفا با حمایت‌های غیرمنطقی یا همان یارانه‌های دولتی سرپا مانده بود، هرچند مدیریت منطقی و علمی بخش خصوصی می‌تواند در همین شرایط نیز برند داروگر را از مرگ همیشگی نجات دهد و دوباره به شهرت برساند.

این کارشناس صنعت شوینده افزود: نبود اطلاعات و آمار دقیق،کارشناسی‌های غیراصولی در سازمان‌ها و نهادهای تصمیم‌گیرنده، حال و روز صنعت شوینده را به‌رغم توانمندی‌های موجود به چنین روزی انداخته است که در صورت بی‌توجهی، نگرانی‌های گسترده‌تری برایمان به ارمغان خواهد آورد.

وی با اشاره به این‌که برخی ورشکستگی‌ها در شرکت‌های دولتی به نوعی هدفمند است تا سهم بازار شرکت‌های دیگر بیشتر شود، خاطرنشان کرد: تنها راه جلوگیری از چنین اتفاق‌هایی این است که مدیریت سالم بخش خصوصی را تقویت کنیم و در نهایت مسئولان نیز برای حمایت از تولیدکنندگان، تصمیم‌گیری دقیق‌تری داشته باشند.

این کارشناس می‌گوید،قوانین موجود برای تولید و صادرات محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی این است که موانع تولید در این صنعت حذف شده و حمایت‌ها از تولیدکنندگان برای حضور در بازارهای بین‌المللی بیشتر شود، چون تصمیم‌گیری‌های یک‌شبه و غیرمنطقی باعث افزایش هزینه‌های تولیدات ایران در بازارهای خارجی شده و در نهایت قدرت رقابت را از آنها خواهد گرفت.

دامپینگ واردکنندگان علیه تولید داخلی

سعید مالکی، از مدیران مالی یک شرکت تولید‌کننده مواد بهداشتی، یکی از تولیدکنندگان بنام صنعت شوینده و بهداشتی درباره تاثیر قاچاق و واردات محصولات آرایشی و بهداشتی در تولید به جام‌جم گفت: دامپینگ‌ واردکنندگان غیرقانونی برای محصولات ارزان قیمت خود در بازار باعث شده تا توان فروش برندهای داخلی در بازار بسیار کمتر از گذشته شود. به عنوان مثال، یکی از شرکت‌های واردکننده شامپو از ترکیه در بازار تهران با ارائه هدایا و تخفیف‌های بالا باعث شده تا بسیاری از سوپرمارکت‌ها و داروخانه‌ها ناخودآگاه حجم قابل توجهی از سفارش را برای خرید کالاهای آن شرکت ارائه کنند به این ترتیب وقتی ویترین از یک کالا پرشده باشد، قطعا تولیدات داخلی محلی برای فروش نخواهند داشت.

وی افزود: این‌که گروهی می‌گویند مردم محصولات خارجی انتخاب می‌کنند 30 درصد موضوع است، چون به‌رغم کیفیت محصولات ایرانی در بسیاری از موارد، همان‌طور که اشاره شد، انگیزه‌های مالی باعث شده تا فروشندگان علاقه‌مند به عرضه محصولات خارجی باشند و مشتریان را متقاعد به خرید آنها کنند، چون با فروش یک شامپوی خارجی مثلا 20 درصد سود دریافت می‌کنند، اما برای فروش شامپوی داخلی تنها 10 درصد سود خواهند داشت مثلا یک شامپوی خارجی با قیمت 18 هزار تومان برای فروشنده، 3600 تومان سودآوری دارد درحالی که شامپوی داخلی 7000 تومانی، فقط 700 تومان به صاحب فروشگاه سود می‌رساند.

عماد عزتی - اقتصاد