جای این «سین» در سفره هفت‌سین نیست!

البته در کنار آن تلاش برای حفظ آثار ملی و ترفیع آگاهی عمومی و تکمیل شبکه علمی کشور، نگرانی از افزایش تعداد گونه‌های در حال انقراض هم آزاردهنده بود.

آن روزها مردم وقتی سفره هفت‌سین می‌چیدند، صدها هزار ماهی قرمز را وارد سفره نوروزی می‌کردند که ابتدا در تنگ آب شنا می‌کردند، ولی چند روز بعد اگر جان سالم به در می‌بردند، تازه دردسر محیط طبیعی می‌شدند.

اما در یک پسرفت، حالا نزدیک نوروز لرز به تن علاقه‌مندان محیط‌زیست می‌افتد که سودجویان در کنار پیاده‌روها نه فقط ماهی قرمز که لاک‌پشت و سمندر و مارماهی و سوسمار آبی را هم به حراج می‌گذارند. به‌رغم آن‌که هرساله شاهد برخورد با متخلفان هستیم و آماری از تعداد کشفیات اعلام می‌شود، اما چه کسی خبر ندارد کشفیات گاه حتی کمتر از یک درصد از کل حجم ارتکاب به جرم است؟

در این وانفسای سودجویی، نام سمندر لرستانی که با سین شروع می‌شود، بلای جانش شده و آرام و خزنده خودش را به هفت‌سین سفره نوروزی ایرانیان رسانده است! روشن است که تقاضا، عامل رونق این بازار مکاره است و اگر سمندر خریدار نداشته باشد و خرید و فروش و نگهداری آن ـ که طبق قانون جرم است ـ تبدیل به یک ضدارزش شود، قاچاق آن هم از سکه خواهد افتاد. تقاضا، عرضه را موجب می‌شود و ناآگاهی و لذتجویی لحظه‌ای برخی، هیزم بر آتشی می‌گذارد که در نتیجه آن برای طبیعت خاکستر به جای می‌ماند و چاره‌ای نمی‌ماند جز آن‌که فرزندانمان وقتی به موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی با برچسب منقرض شده روی تصویر سمندر لرستانی روبه‌رو شوند؛ اتفاقی که برای ببر مازندران و شیر ایرانی رخ داده است.

نوروز عید زایش و سرزندگی است. در این فرصت اگر نمی‌توانیم برای حفاظت از طبیعت گامی برداریم، حداقل مرگش را موجب نشویم. ستیزه با طبیعت و محیط‌زیست نه جایی در تعالیم اسلامی دارد و نه در فرهنگ ملی و باستانی ایرانیان.

همه اجزای محیط طبیعی، حلقه‌های زنجیره حیات هستند که تضعیف و نابودی هریک می‌تواند دوام تمام شبکه زندگی را به خطر بیندازند. ما وظیفه داریم با قلم یا قدم و هر آنچه در توش و توان داریم، مانع شکستن این حلقه‌ها شویم.

دکتر اصغر محمدی‌فاضل - کارشناس محیط‌زیست