فناوری‌هایی به اسم فضا به کام زمین

یکی از این برنامه‌ها، پژوهش روی سامانه‌های چندمنظوره‌ای است که بتوان به کمک ارگانیسم‌های زیستی، طی سفرهای طولانی‌مدت انسان در مناطق دوردست منظومه شمسی، مواد غذایی، دارو و سوخت تهیه کرد. در حال حاضر تمام مواد مصرفی و موردنیاز فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی با فضاپیماهای تدارکاتی از زمین به آنها می‌رسد، اما در سفر انسان به مریخ یا دورتر از آن (به دلیل بُعد مسافت) امکان پشتیبانی تدارکاتی فضانوردان از زمین تقریبا غیرممکن است.

یکی از اصول مهمی که در این پژوهش‌ها مدنظر قرار گرفته است، کاربردی بودن آن برای مصارف زمینی است. مثلا پژوهشگران باید بررسی کنند چگونه می‌توان از طریق بازیافت ‌دی‌اکسیدکربن در فضاپیماهای نسل آینده، ملزومات موردنیاز فضانوردان را تهیه کرد و هم بتوان از نتایج این پژوهش در رفع مشکلات ناشی از تولید گازهای ‌دی‌اکسیدکربن در زمین بهره گرفت.

پژوهش‌های بنیادین در زمینه ارتقای فناوری مواد و سازه، یکی دیگر از محورهای طرح پژوهشی جدید ناساست. مساله جرم فضاپیماها و استحکام سازه آنها، جزو دغدغه‌های همیشگی طراحان سامانه‌های فضایی است. سازه‌ها وقتی در فضا قرار می‌گیرند با تغییرات دمایی زیادی روبه‌رو می‌شوند. از طرفی بادهای خورشیدی و پرتوهای کیهانی به مرور این سازه‌ها را مستهلک می‌کند. همچنین احتمال برخورد اجرام ریز و درشت فضایی (که با سرعت‌های بالا حرکت می‌کنند) به بدنه فضاپیماها وجود دارد، اما وقتی از ساخت فضاپیماهای بزرگ‌ابعاد برای سفر به اعماق فضا صحبت می‌کنیم، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. ناسا 22 پژوهشگر ارشد از ده دانشگاه و موسسه تحقیقاتی را مامور کرده است تا روی ارتقای فناوری نوع خاصی از نانولوله‌های کربنی کار کنند که بتوان از آن در آینده برای ساخت سازه‌های هوافضایی سبک و در عین حال بسیار مقاوم استفاده کرد.

در حال حاضر سفر انسان به مریخ از برنامه‌های بلندمدت و کلیدی ناساست و برای دستیابی به این هدف باید فناوری‌های زیادی در زمین و فضا توسعه پیدا کنند.

محمدرضا رضائی