آتش‌سوزی‌های بزرگ تاریخ

آتش‌سوزی بزرگ روم: در قرون پیش از میلاد، امپراتور دیوانه و مهارگسیخته روم باستان موسوم به نرون ، معروف به مادرکش (زیرا او مادر خود المپیا را هم در حالت جنون کشته بود) برای سرکوب مسیحیان که در آن دوران مذهبشان هنوز به رسمیت شناخته نشده بود و جزو مخالفان امپراتوری به شمار می‌رفتند، دستور آتش زدن شهر روم را صادر کرد و گناه آن حریق را به گردن مسیحیان انداخت. این شهر چند شبانه‌روز در آتش سوخت و امپراتور چنگی به دست گرفته و آواز می‌خواند.

آتش‌سوزی تیسفون: رومیان بارها در دوران 800 ساله سلطنت اشکانیان و ساسانیان هر زمان موفق می‌شدند شهر کتیسیون (تیسفون) پایتخت ایران را که در مرز با روم شرقی بود تصرف کنند، آن را به آتش می‌کشیدند.

در عصر ساسانی نیز خسرو انوشیروان شهر آنتیوخ (الظاکیه) را به آتش کشید و سکنه آن را به اطراف تیسفون مهاجرت داد و شهری به نام «بهتر از آنتیوخ» در کنار تیسفون برایشان ساخت که شباهت کاملی به الظاکیه اصلی داشت.

آتش مغولان: مغولان ـ که در آغاز قرن هفتم هجری به ایران یورش آوردند ـ با استفاده از نفت که در چین هم مانند ایران باستان از چاه‌های کم‌عمق یا چشمه‌های جوشان به دست می‌آمد شهرهایی چون بخارا و سمرقند را در آتش سوزاندند.

آتش‌سوزی لندن: در قرن هفدهم میلادی و در دوران سلطنت چارلز دوم استوارت که با سقوط جمهوری 12 ساله انگلستان به رهبری الیور کرامول دوباره زمام سلطنت را به دست گرفت، ناگهان شهر لندن دچار یک حریق چند شبانه‌روزی وحشتناک شد و وزش باد این حریق را گسترده‌تر کرد. شهر لندن دستخوش چنان آتش‌سوزی شد که تقریبا بیشتر محلات آن سوخت، اما پس از فرونشاندن آتش دو نتیجه مهم به دست آمد؛ اول این که لندنی‌ها تصمیم گرفتند یک سازمان آتش‌نشانی منظم تاسیس کنند، دیگر این که شهر لندن را که بناهای آن اغلب چوبی و خطرناک بود بازسازی کردند و شهری با محلات جدید ساختند.

آتش‌سوزی نیویورک: از آتش‌سوزی‌های معروف دیگر تاریخ، به آتش کشیدن نیویورک در جریان واپسین جنگ‌های امپراتوری استعمارگر انگلستان با ایالات متحده آمریکاست که در قرن 18 میلادی رخ داد .پس از این که نیویورک به آتش کشیده شد آمریکایی‌ها واشنگتن را به پایتختی انتخاب کردند و نیویورک مرکز اقتصادی آمریکا شد.

آتش‌سوزی مسکو: سال 1812 میلادی امپراتور ناپلئون اول به روسیه لشکر کشید و ارتش بزرگ 350 هزار نفری او به نام ارتش کبیر (گراند آرمه) شهر مسکو را که پایتخت دوم روسیه بود تصرف کردند. به فرمان امپراتور تزار الکساندر اول پس از شکست نیروهای روسیه ، مردم مسکو شهر را تخلیه کردند.

امپراتور با سپاهیان خود وارد شهر شدند؛شهری بود ساکت و یخ‌زده. در این زمان چریک‌های ضدفرانسوی، کرملین و مسکو را به آتش کشیدند و امپراتور و سپاهیانش که در سرمای شدید و فقدان آذوقه قرار گرفته بودند پس از حدود یک هفته بنای تخلیه و خروج از شهر را گذاشتند. کرملین و مسکو در آتش می‌سوخت و بسیاری از خانه‌های شهر ویران شد، اما ارتش فرانسه ضمن عقب‌نشینی به سوی مرزهای لهستان بر اثر گرسنگی و شدت سرما و حملات نظامیان و غیرنظامیان روسی به تحلیل رفته و خود امپراتور زودتر از دیگران عازم شهر ویلتا در لهستان شد و از 350 هزار سرباز ارتش کبیر فقط 95 هزار نفر زنده به ویلتا رسیدند.

آتش زدن تخت جمشید

در سال 329 قبل از میلاد، اسکندر مقدونی پس از رسیدن به شهر تخت جمشید که یک قرارگاه سلطنتی، تشریفاتی و آیینی ایران باستان در عصر هخامنشیان بود، به زنی رقاصه و بدنام به نام تأمیس که مانند صدها زن ناخوشنام به همراهی سپاه مقدونی به ایران آورده شده بود مشعلی داد تا پرده‌های زربفت ابریشمین کاخ‌های باعظمت تخت جمشید را مشتعل کند و آن مجموعه کاخ‌ها را به آتش بکشد و ویران کند.

این واقعه در پایان یک شب جشن و مستی اسکندر انجام شد و مدتی بعد اسکندر که قصد کرده بود امپراتور اروپا و آسیا شود از آن کار ابراز پشیمانی کرد.

بر اثر حرارت شدید ناشی از حریق، تمام خشت‌های گلین که در زیرزمین‌های کاخ‌ها نگهداری می‌شد و گزارش‌های دولتی، اسناد، مدارک، قباله‌ها و فرامین روی آنها محکوک شده بود تبدیل به آجرهای تمام پخته شد و این خشت‌های گلین همان 30 هزار سند سنگ نبشته است که در سال 1312 هجری شمسی محققان آنها را برای خواندن و ترجمه از ایران به آمریکا انتقال دادند.

در حقیقت آتش‌سوزی از سر حسادت و جنایت اسکندر به تاریخ ایران خدمت کرد و خشت‌هایی که روی آنها با حروف میخی اسناد و مدارک مهمی نوشته شده بود، جاودانه شد.

خسرو معتضد - تاریخ نگار

ضمیمه چمدان