هزینه کـمتر درآمد بیشـتر

اما مدتی است نسلی جدید از تجهیزات متصل به شبکه نیز وارد میدان شده‌ که می‌تواند بخش دیگری از زندگی انسان‌ها را متحول کند. این تجهیزات متصل به هم در اصطلاح «اینترنت اشیای صنعتی» یا IIoT نامیده می‌شود.

برخلاف اینترنت اشیا که بیشتر آرامش یا سلامت را مد نظر قرار می‌دهد، اینترنت اشیای صنعتی رویکردی اقتصادی‌تر داشته و هدف از آن کاهش قابل توجه هزینه‌ها یا افزایش درآمد است. آخرین موج تحول در صنعت با ورود رایانه از حدود 40 سال پیش شکل گرفت که به کاهش زمان انجام بسیاری از امور و سرعت یافتن ارتباطات انجامید. اینترنت اشیای صنعتی نیز می‌تواند چنین تحولی را در امور شغلی و صنعت به وجود آورد. خلاصه این‌که اینترنت اشیای صنعتی می‌تواند به افزایش قابل توجه سود کسب‌و‌کارها بینجامد.

3 عامل کلیدی

سه پیشرفت اصلی در حوزه فناوری، موتوری شتاب‌دهنده برای اینترنت اشیای صنعتی بوده‌ است؛ عامل اول کاهش قیمت تولید حسگرهای مختلف است. پیشرفت فناوری در این حوزه سبب شده امروزه انواع حسگرهای مختلف نظیر حسگرهای دما، صدا، نور و… به مراتب ارزان‌تر از گذشته به بازار عرضه شود؛ عامل دوم گسترش فناوری ارتباطی و شبکه است. شیوه‌های مختلف ارتباطی نظیر وای‌فای، بلوتوث و شیوه‌های جدیدتری که در این سال‌ها معرفی شده‌اند سبب شده برقراری ارتباط بین دستگاه‌های مختلف ساده‌تر از گذشته باشد و عامل سوم و نهایی نیز گسترش دانش «داده کاوی» (Data Mining) است که امکان یافتن الگوهای مختلف در انبوهی از داده‌ها را فراهم می‌کند.

ارزش اقتصادی اینترنت اشیای صنعتی

گزارش موسسه معتبر بین‌المللی Accenture نشان می‌دهد اینترنت اشیای صنعتی می‌تواند تا سال 2030 به افزایش یک درصدی تولید ناخالص ملی کشورها بینجامد. شاید این رقم در نگاه اول چندان چشمگیر نباشد، ولی همین یک درصد در افزایش تولید ناخالص ملی یک کشور رقم بسیار قابل توجهی است. برای نمونه، تولید ناخالص ملی ایران در سال گذشته میلادی برابر با 465 میلیارد دلار بود و در نتیجه، یک درصد این میزان برابر با 4.65 میلیارد دلار یا 16 هزار میلیارد تومان خواهد شد!

مزایای گوناگون

برخلاف اینترنت اشیا که بیشتر برای خانه یا فرد کاربرد دارد، اینترنت اشیای صنعتی طیف گسترده‌ای از حوزه‌های اقتصادی را در برمی‌گیرد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این مفهوم در خطوط هواپیمایی است. تعمیر و نگهداری موتور هواپیما نه تنها هزینه زیادی دارد، بلکه هر نوع قصور در آن می‌تواند به بهای جان تعداد زیادی انسان و ضررهای فراوان مالی بینجامد. مدتی است برخی شرکت‌های هواپیمایی به گنجاندن حسگرهایی ویژه در بخش‌های موتور هواپیما روی آورده‌اند. این حسگرها می‌تواند هر نوع مشکل را بسرعت شناسایی کنند. به این ترتیب نه‌تنها جلوی بروز انواع حادثه گرفته می‌شود، بلکه دیگر نیازی به پرداخت دستمزدهای بالا به تکنیسین‌های کنترل‌کننده این قطعات نخواهد بود.

خلاصه این‌که اینترنت اشیای صنعتی می‌تواند با از بین بردن نیاز به کنترل مرتب قطعات هواپیما از سوی ناظر انسانی، ضمن کاهش هزینه‌ها، سفرهای هوایی را ایمن‌تر از گذشته کند.

کنترل خطوط لوله

کنترل شبکه‌های انتقال نفت یا گاز برای یافتن نشتی یا خرابکاری احتمالی از جمله اقداماتی است که کشورها باید انجام دهند، اما شاید در آینده دیگر نیازی به انجام کار به شیوه‌های فعلی یعنی بازبینی توسط تکنیسین یا حتی هواپیماهای کوچک نباشد. در واقع با قرار دادن حسگرهایی در این مسیر و حتی استفاده از پهپاد برای بررسی این خطوط، هزینه‌های مربوط بشدت کاهش یافته و جلوگیری از بروز مشکل در انتقال نفت یا گاز نیز بهتر انجام خواهد شد.

کشاورزی

کشاورزی اصلی‌ترین مصرف‌کننده آب شیرین در جهان به شمار می‌رود. در این میان، بهره‌گیری از شبکه‌ای از حسگرها می‌تواند به کاهش قابل توجه میزان مصرف آب و حتی افزایش میزان محصول کشاورزی منتهی شود.

قرارگیری حسگرهای مختلف در زمین کشاورزی می‌تواند میزان دقیق آب مورد نیاز برای گیاهان هر بخش را تعیین کند. کارشناسان بر این باورند که همین تغییر ساده می‌تواند حداقل به کاهش 20 درصدی آب مصرفی برای آبیاری گیاهان منجر شود.

فروشگاه‌ها

یکی از کسب‌و‌کارهایی که بشدت به اینترنت اشیای صنعتی علاقه نشان داده، حوزه خرده‌فروشی است. مدیریت درست موجودی، اصلی‌ترین عاملی است که می‌تواند باعث سود بیشتر فروشگاه‌های خرده‌فروشی شود. نصب برچسب‌های هوشمند روی اجناس برای تعیین آنی میزان موجودی و فروش، نصب دوربین‌های کوچک پشت قفسه کالاها برای تعیین میزان کالاهای موجود روی قفسه و نیز تعبیه حسگرها در بخش‌های مختلف فروشگاه برای شناسایی بخش‌هایی که مشتریان بیشترین تردد را در آن دارند، فقط بخشی از نتایج ارزشمندی است که اینترنت اشیای صنعتی می‌تواند برای خرده‌فروشی‌ها داشته باشد.

اداره‌ها و ساختمان‌های عمومی

سامانه‌های هوشمند نورپردازی یکی دیگر از کاربردهای اینترنت اشیای صنعتی است که بویژه برای ساختمان‌های بزرگ و عمومی می‌تواند بسیار سودمند باشد. وجود حسگرهایی برای تعیین میزان نور محیط و در نتیجه تغییر میزان نور تولیدی توسط لامپ‌ها می‌تواند به کاهش قابل توجه در هزینه برق این مراکز بینجامد. افزون بر این، خاموش شدن خودکار لامپ بخش‌هایی از ساختمان که کسی در آن حضور ندارد از دیگر شیوه‌هایی است که سبب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.

همچنین حسگرهای دما نیز می‌تواند به کاهش هزینه انرژی در این ساختمان‌ها منجر شود. با توجه به این‌که سامانه‌های گرمایش و سرمایش مرکزی معمولا به اتلاف انرژی می‌انجامند، مجهز کردن این سامانه به حسگرهایی برای تعیین دما در بخش‌های مختلف و تغییر دمای آن بخش‌ها بر اساس نیاز افراد حاضر در آن نیز در نهایت به کاهش هزینه انرژی ساختمان منجر می‌شود.

زیرساخت چندان مهم نیست

استفاده گسترده از برخی فناوری‌ها، به زیرساخت‌های ملی و محلی نیاز دارد. با وجود این، اینترنت اشیای صنعتی اندکی متفاوت است. به عبارتی دیگر، حتما لازم نیست دولت‌ها سرمایه‌گذاری کلانی انجام دهند و هر شرکت یا سازمانی می‌تواند به صورت انفرادی اینترنت اشیای صنعتی را در واحدهای خود پیاده‌ کند. البته به نظر می‌رسد آشنایی مدیران و صاحبان کسب‌و‌کارها با منافعی که اینترنت اشیای صنعتی دارد می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای آنها برای روی آوردن به این مفهوم جدید در فناوری ایجاد کند.

بیکاری یا ایجاد اشتغال

تصویری که بسیاری از ما از ورود ماشین‌آلات هوشمند به صنایع داریم این است که این روند باعث از دست رفتن هزاران فرصت شغلی و افزایش آمار بیکاری می‌شود. اما شاید اینترنت اشیای صنعتی موجب ایجاد روندی دیگر شود.

در یک نظرسنجی که توسط موسسه‌ای معتبر در حوزه مشاوره مدیریتی صورت گرفت، بیش از 87 درصد مدیران ارشد صنایع بر این باور بودند که گسترش اینترنت اشیای صنعتی موجب ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتری می‌شود. این مدیران عنوان کردند انواع دستگاه‌های هوشمند فقط جایگزین کارهای تکراری و نه چندان خلاقانه می‌شوند و به‌این‌ترتیب نیروی انسانی فرصت بیشتری برای بروز خلاقیت و نوآوری و نیز کار در کنار تیم‌های انسانی خواهد یافت. این تغییر به خودی خود می‌تواند به افزایش درآمد این افراد و حتی ایجاد فرصت‌های بیشتر شغلی کمک کند.

صالح سپهری‌فر