سایه جنگ بر سر جهان

به گزارش جام جم، او دانش‌آموخته دانشگاه شیکاگوی آمریکاست و سابقه تدریس در دانشگاه‌های شیکاگو، قطر، دانشگاه آمریکایی قاهره و دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا را دارد. او عضو سازمان‌های مختلف بین‌المللی بوده و هست و در برنامه نفت در برابر غذای سازمان ملل متحد مشارکت داشته است.

کتاب اخیر او «جهانی شدن اسلامی» نام دارد که به بررسی افزایش نقش کشورهای اسلامی در نظام بین‌الملل مبتنی بر چند فرهنگ‌گرایی می‌پردازد. «گروه‌های ذی‌نفوذ و توسعه سیاسی در ترکیه» دیگر کتاب اوست که از سوی انتشارات دانشگاه پرینستون منتشر شده است.

درباره سیاست خارجی دونالد ترامپ باید به برخی موضوعات توجه داشت. در وهله اول این‌که ترامپ با آنچه در کمپین‌های انتخاباتی اعلام کرده تفاوت خواهد داشت. در واقع سیاست خارجی ترامپ که در کمپین‌ها مطرح شده خیلی نمی‌تواند مبنای تحلیل‌های درست باشد.

گرچه آنچه ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی اعلام کرده را نمی‌توان نادیده گرفت ولی آنچه اعلام شده هم تماماً به واقعیت نخواهد پیوست. با این حال نمی‌توان این موضوع را انکار کرد که به نظر می‌رسد در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به احتمال زیاد شاهد سیاست خارجی تهاجمی از سوی ایالات متحده آمریکا خواهیم بود و دولت جدید آمریکا خود را درگیر مناقشات خشونت باری می‌کند. حتی این موضوع می‌تواند درگیری در جنگ‌های عمده و مهم باشد و آمریکا خود را درگیر جنگ‌های مهمی کند.

دلایل چندی برای این موضوع وجود دارد. مثلا باید توجه داشت که ترامپ رئیس جمهور اقلیتی از مردم آمریکاست.

در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که برگزار شد رأی مردمی هیلاری کلینتون بیش از دونالد ترامپ بود، لذا این موضوعی است که ترامپ را وادار به برخی سیاست‌ها خواهد کرد.

بر این اساس رأی وی شکننده و سست است و نمی‌تواند او را برای دور دوم ریاست‌جمهوری صددرصد امیدوار نگه دارد. ترامپ برای این‌که بتواند نظرها را به خود جلب کند و برای دور دوم نیز رئیس‌جمهوری آمریکا شود از یک بحران بین‌المللی بهره‌برداری خواهد کرد.

برای نمونه شاهد چنین سیاستی بعد از حادثه 11سپتامبر بودیم که مطابق آن دولت نومحافظه کار جمهوریخواه آمریکا متعاقب حادثه 11سپتامبر جنگ علیه تروریسم را مطرح کرد تا بتواند از طریق این استراتژی زمینه استحکام دولت بوش را فراهم سازد و او را در قدرت نگه دارد. در واقع این استراتژی از سوی دولت بوش با حمایت افرادی چون «دیک چنی» مورد حمایت قرار می‌گرفت.

شاید به همین خاطر است که بسیاری از رهبران خارجی احتمالاً دونالد ترامپ را محک خواهند زد و وی را آزمایش خواهند کرد.

چرا که او به عنوان فردی نالایق و البته مرموز ظاهر شده است. آنچه از ترامپ تاکنون مشخص شده این است که او مشتاق ورود به مخاطرات است و او به سادگی پیشگام تشدید مناقشات و تقابل‌های نظامی است. دولت جدید آمریکا در سه منطقه به طور همزمان با چالش‌هایی مواجه خواهد بود. این سه منطقه، پتانسیل و استعداد انفجار را دارند.

یک منطقه اروپای شرقی است. منطقه دیگر خاورمیانه است و منطقه سوم نیز منطقه غرب پاسیفیک است. یکی از ویژگی‌هایی که این مناطق دارند این است که احتمال درگیری میان قدرت‌های بین‌المللی از جمله روسیه، آمریکا و چین وجود دارد.

منطقه اروپای شرقی مستعد درگیری میان روسیه و آمریکاست. منطقه خاورمیانه نیز مستعد درگیری میان روسیه و آمریکاست.

در منطقه غرب پاسیفیک نیز این پتانسیل وجود دارد که چین و آمریکا وارد مناقشات جدی‌تری بشوند لذا این مناطق این استعداد را دارند که دولت جدید آمریکا را وارد یک درگیری جدی کنند.

این هم نکته دیگری است که ترامپ بارها در مناظرات انتخاباتی سخن از همکاری با روس‌ها در سوریه رانده است.

وی سیاست آمریکا در حمایت از معارضان و مخالفان دولت سوریه را زیر سوال برده است و عنوان داشته که اساسا معلوم نیست آمریکا در سوریه از چه گروه‌هایی حمایت می‌کند. در واقع براساس سخنان ترامپ اولویت اصلی وی از بین بردن داعش است لذا وی در این خصوص اظهار تمایل کرده که با روس‌ها همکاری خواهد کرد تا گروه داعش را از بین ببرند.

اگر چنین امری محقق شود شاهد همکاری میان دو کشور در برخی حوزه‌ها خواهیم بود. اما باید توجه داشت که آمریکا و روسیه دارای اختلافات مهم و اساسی در برخی حوزه‌ها نیز هستند که امکان همکاری در آن حوزه‌ها سخت و دشوار خواهد بود.

پروفسور رابرت بیانچی - استاد دانشگاه شیکاگو

ضمیمه جام سیاست