بازی سیاست و اقتصاد در زمین محیط‌ زیست

روزهای پرالتهاب هفته گذشته برای بسیاری از دولت‌ها فرصتی بود تا توانایی خود در اجرای تعهدات نشست سال گذشته در پاریس را مورد ارزیابی قرار دهند. توافق‌نامه‌ای که تاکنون 110 کشور جهان از جمله ایران، آن را پذیرفته‌اند، ولی دونالد ترامپ وعده پاره کردنش را داده است!

بدون تردید نکته برجسته اجلاس مراکش، حضور کم‌نظیر مقامات اقتصادی دولت‌ها، سرمایه‌داران و کارآفرینان بخش خصوصی از حدود 200 کشور جهان بود تا سهم خود را از وعده سالانه صد میلیارد دلار برگیرند. این در حالی است که سال گذشته سیاستمداران، عابران اصلی فرش قرمزی بودند که فقط چند روز پس از حملات تروریستی پاریس، توسط فرانسوا اولاند برایشان پهن شده بود. با یک مرور کارشناسی در اسناد و نتایج این دو نشست تردیدی نخواهد ماند که سیاست‌ورزان و نیز فعالان اقتصاد جهانی در زمین محیط‌زیست به‌دنبال سهم‌خواهی هستند.

شاید بتوان ادعا کرد که این سه گروه در فضای غبارآلود مشاجرات شرق و غرب در مورد آثار و نتایج پیمان کیوتو، با یکدیگر به نوعی تفاهم دست یافته‌اند؛ تفاهمی تکراری برای مقابله با تغییرات اقلیمی و مخرب حیات بشری، در فضایی که تنها نقطه مشترک امضاکنندگان «بی‌اعتمادی به یکدیگر» است.

گرچه قرار بود کارشناسان و دیپلمات‌های حاضر در اجلاس مراکش بیش از هر چیز دیگری به یک «نقشه راه» برسند تا بتوانند توافق پاریس را طی سال‌های آینده به مرحله اجرا برسانند، ولی در این میان 45 دولت ـ اغلب کشورهای فقیر ـ در یک بلوک مستقل مذاکراتی و در اقدامی بدیع توافق کردند تا در مسیر تامین صددرصد نیازهای انرژی خود از منابع تجدیدپذیر تلاش کنند و انرژ‌ی‌های فسیلی را به فراموشی بسپارند. اجماعی که کشورهای جدیدی نیز برای پیوستن به این ائتلاف ابراز علاقه کرده‌اند و برای کشورهای با اقتصاد وابسته به نفت نظیر ایران پرمخاطره خواهد بود. ولی با کمال تاسف تعداد مطالب‌، گزارش‌ها و تحلیل‌های کارشناسان وطنی در این مورد به تعداد انگشتان یک دست هم نرسید و طبق معمول ما غرق در حاشیه و فارغ از متن، روزگار را به مطایبه‌گویی گذراندیم و بنا را بر آن گذاشتیم که: چو فردا شود فکر فردا کنیم!

دکتر اصغر محمدی فاضل - کارشناس محیط زیست