یک نشست و چند روایت

نتیجه‌ای که می‌توان از آن به عنوان یک نتیجه حداقلی یاد کرد و مدعی شد اجلاس لوزان بدون نتیجه‌ای ملموس پایان یافته است.

پایان نشست لوزان بدون دستیابی به نتیجه مشخص گویای ادامه شکاف جدی میان منافع، اهداف و دیدگاه‌های بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای بحران سوریه و دشواری توافق بر سر یک راه حل سیاسی جامع در جهت حل این بحران است.

اما یکی از نکات جالب توجه درباره مذاکرات روز شنبه لوزان، تفاوت موضع‌گیری طرف‌های مختلف درباره نتیجه آن بود.

از یک سو، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا پس از پایان نشست لوزان گفت: طرفین ایده‌های متعددی را بررسی کردند، ولی درباره یک اقدام مشخص و ملموس برای توقف درگیری‌ها به توافق نرسیدند. کری گفت‌و‌گو‌های چهار ساعته را سازنده و صریح توصیف کرد و گفت: تماس بین طرفین در روزهای آینده ادامه خواهد یافت.

هیات عربستانی شرکت‌کننده در نشست لوزان اعلام کرد، نتایج قابل ملاحظه‌ای در این نشست حاصل نشده است. وزارت خارجه ترکیه نیز فقط اعلام کرد در این نشست موضوع آتش‌بس و راه‌های امدادرسانی به ساکنان شهر حلب و مناطق محاصره شده مطرح و بررسی شده است.

در مقابل، وزیر خارجه روسیه بعد از این نشست، گفت: شرکت‌کنندگان پیشنهاد‌ها و طرح‌های جالب توجهی ارائه کرده‌اند.

نشست بعدی در اسرع وقت

معاون عربی ـ آفریقای وزارت امور خارجه، محور بعدی گفت‌وگوهای بین‌المللی درباره سوریه را بعد سیاسی بحران سوریه و این‌که آینده این کشور چگونه خواهد بود، اعلام کرده است.

حسین جابری‌انصاری پس از پایان نشست کمک به حل بحران سوریه در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما با بیان این‌که دو سوم زمان نشست لوزان به موضوعات امنیتی و آتش‌بس اختصاص داشت، اظهار کرد: در گفت‌وگوها به طور مشخص درباره آتش‌بس و آتش‌بس اخیر که بین آمریکا و روسیه بر سر آن توافق شده است و برهم خوردن آتش‌بس و عوامل اصلی برهم خوردن آتش‌بس یعنی تفکیک بین گروه‌های تروریستی بویژه النصره و داعش از سایر گروه‌های سوری پرداخته شد.

وی افزود: درباره روش‌های جدا کردن این گروه‌ها و ملاک‌های مورد نظر در این رابطه و زمان‌بندی‌های مرتبط با این بحث به طور مفصل گفت‌وگو شد.

معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه با بیان این‌که بخش دیگری از گفت‌وگوها در نشست لوزان به مساله انسانی و فوریت‌های امداد انسانی در حلب و دیگر مناطق سوریه اختصاص داشت، عنوان کرد: در ارتباط این موضوع با آتش‌بس و سازوکارهای مرتبط که به چه نحوی جدول زمان‌بندی مشخص تا آتش‌بس برقرار شود و تسریع ارسال کمک‌های انسانی هم بحث شد.

جابری‌انصاری محور بعدی گفت‌وگوها را بعد سیاسی بحران سوریه و این‌که آینده این کشور چگونه خواهد بود، اعلام کرد و گفت: در این موضوع بحث‌های کمتری صورت گرفت، اما توافق کلی این بود در اسرع وقت ممکن این گفت‌وگو بین طرف‌های گفت‌وگو ادامه یابد.

آمریکا نگران ضعف گروه‌های تروریستی در سوریه است

در شرایطی که هیچ‌یک از کشورهای اروپایی در نشست لوزان حضور نداشتند، قرار است نشستی چهارجانبه درباره سوریه با حضور وزرای خارجه انگلیس،‌ آلمان، فرانسه و آمریکا در لندن برگزار شود.

به گزارش تسنیم و به نقل از بی‌بی‌سی، به نظر نمی‌رسد کری با جزئیات یک برنامه جدید برای کمک به حل بحران سوریه به لندن سفر کند، اما به گفته وزیر خارجه آمریکا او حامل ایده‌های تازه‌ای خواهد بود.

اما در مجموع با توجه به اظهارنظرهای مختلف به نظر می‌رسد ادامه استانداردهای دوگانه آمریکا در قبال تروریسم و تقسیم‌بندی تروریست‌ها از سوی این کشور به تروریست‌های خوب و بد، مانع اصلی در مذاکرات است و همین عامل هم بود که در گذشته، هرگونه آتش‌بسی را به شکست کشانده است.

علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در همین زمینه گفت: اصلی‌ترین نگرانی آمریکا در سوریه قوت گرفتن جریان مقاومت و ضعف جریان‌های تروریستی است.

به گزارش ایسنا، وی اظهار کرد: آمریکا همیشه در این مناسبات به دنبال پیشبرد اهداف خود بوده و پیش از این‌که دغدغه‌ای برای حل بحران سوریه داشته باشد اهداف و سیاست‌های خود را در منطقه دنبال کرده است.

وی افزود: بدون نتیجه ماندن کنفرانس لوزان به واسطه نگرانی است که آمریکا نسبت به ضعف جریان برانداز حکومت مرکزی سوریه دارد و در ماه‌های اخیر که جریان مقاومت توانسته فتوحات خوبی در سوریه به دست آورد، آمریکا احساس خطر کرده و قطعا با ادامه مسیری که آمریکا طی می‌کند و حمایت برخی کشورها از گروه‌های معاند و تروریستی در سوریه نمی‌توان به برگزاری کنفرانس‌های اینچنین امیدوار بود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی تاکید کرد: تنها راه‌حل بحران سوریه، مسیر سیاسی است و نقض آتش‌بس‌هایی که در سوریه حاکم می‌شود و حمایت مالی و تجهیزاتی از جریان‌های تروریستی مانع از حل بحران سوریه است.

تلاش برخی کشورها برای توجیه سیاست‌های نظامی

دکتر علیرضا میریوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم با اشاره به نشست لوزان گفت: ترکیب این دوره از مذاکرات با ابتکار و پافشاری ایران با دوره‌های قبلی مذاکرات متفاوت بود و حضور اعضای ائتلاف ایران، روسیه، عراق درباره سوریه در این اجلاس نشانه مثبتی بود.

وی ادامه داد: بعلاوه اظهارنظرهای متفاوت و گاهی متعارض اعضای شرکت‌کننده در مورد این کنفرانس، نشان‌دهنده اختلافات موجود در این اجلاس می‌تواند باشد. کشورهایی که به دنبال راه‌حل سیاسی در سوریه بودند، عموما این اجلاس را گامی مثبت، ولی ناکافی در این جهت ارزیابی کردند، ولی کشورهایی که فقط بر راه‌حل‌های نظامی و تغییر حکومت در سوریه از راه زور تاکید دارند، برخوردی منفی با نتایج این کنفرانس داشتند. این کشورها از مذاکرات سیاسی، فقط به‌عنوان دستاویزی برای توجیه سیاست‌های نظامی خودشان استفاده می‌کنند و این اجلاس اهداف آنها را فراهم نکرده است.

رئیس مرکز خاورمیانه دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه افزود: اظهارنظرهای منفی العربیه عربستان بلافاصله پس از اتمام اجلاس، یکی از قرائن بی‌شماری است که این کشور از راه‌حل سیاسی در مورد سوریه حمایت نمی‌کند.

میریوسفی با اشاره به این‌که آمریکا از ابتدای بحران سوریه و بویژه بعد از اعلام ائتلاف آمریکایی ضدداعش در سال 2014، رویکرد دوگانه و متناقضی در قبال سوریه در پیش گرفته است، ادامه داد: این کشور از یک‌طرف تحت فشار متحدانش مانند عربستان و... است و نمی‌خواهد با مبارزه محدود با گروه‌های افراط‌گرا، کوچک‌ترین کمکی به دولت سوریه کند و از طرف دیگر ادعا می‌کند به دنبال تضعیف یا کنترل گروه‌های افراط‌گراست. بعلاوه این کشور در آستانه انتخابات بی‌سابقه‌ای است که باعث سردرگمی بیشتر این کشور در قبال تحولات سوریه شده و بازیگری پیچیده و ناهماهنگ متحدانش نظیر ترکیه و عربستان نیز به آشفتگی سیاست‌های این کشور در خاورمیانه و سوریه دامن زده است.

مساله سوریه به این زودی حل نمی‌شود

دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل هم در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این‌که انتظارات هیچ یک از اعضای شرکت‌کننده در اجلاس لوزان مشترک نبود و هر کدام آرزوهایی از این اجلاس داشتند، گفت:‌ در این میان آنچه مسلم است اختلاف سیاسی بین روسیه و ‌آمریکاست؛ آمریکا مدت‌ها بود که در مسائل بین‌المللی اهمیتی برای روسیه قائل نبود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: اوباما نیز که در ماه‌های آخر ریاست‌جمهوری خود قرار دارد، قصد ندارد خود را درگیر مساله نظامی کند و از خود خاطره بدی به جای گذارد، اما عربستان و قطر آمریکا را تحت فشار قرار داده‌اند که موضوع سوریه را به سامان برساند به دلیل این‌که با روسای‌جمهور بعدی نمی‌توانند به این راحتی صحبت کنند.

بیگدلی گفت: قطعا باید این را در نظر داشته باشیم که مساله سوریه به این زودی حل نخواهد شد.