در کشور ما در طی قرون متمادی تمام ساختمان ها با توجه به اقلیم و شرایط محیطی ساخته می شده است. آفتاب ، باد، رطوبت ، سرما و گرما و به طور کلی شرایط آب و هوایی و جغرافیایی ، تاثیر مستقیمی در معماری سنتی ایران در مناطق مختلف داشته است.
کد خبر: ۹۲۹۸۰

بارزترین روش تهویه طبیعی ساختمان بادگیر است. بادیگرهایی با اشکال مختلف در بسیاری از شهرهای مرکزی و جنوبی ایران بر حسب سرعت و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده اند.
باد پس از برخورد با سطوح فوقانی به دالان هایی هدایت می شود که با سطح آب داخل حوض خانه برخورد کرده (مثل بادگیر باغ دولت آباد یزد) و فضای داخلی اتاق را خنک می کند و در مناطق مرطوب باد فقط از کانال های خشک عبور می کند (مثل بادگیرهای بنادر جنوبی ) و فضای اتاق را تهویه می کند.

انواع بادگیر
بادگیرها از لحاظ شکل بیرونی چند دسته هستند. ساده ترین نوع بادگیر یک جناحی است و بسیار کوچک و محقر بر فراز محفظه ای ، مانند سوراخ بخاری در پشت بام ساخته می شود در این روش برای پرهیز از گزند گردبادها و طوفان های سنگین ، بادگیر را فقط در جهت بادهای خنک و نسیم های مطبوع می سازند و جبهه های دیگر آن را می بندند.
در برخی موارد بادگیرهای یک طرفه را پشت به بادهای شدید و آزاردهنده می سازند و در واقع این بادگیر عملکرد تهویه و تخلیه هوا را انجام می دهد. ابعاد آن نسبت به سایر انواع کوچک تر و شکل آن اولیه تر است.
این مسیر مورب (که در بالای بام دیده می شود) پس از اتصال به کانال عمودی داخل دیوار و پنجره خروجی داخل ساختمان مانند بخاری در یک ضلع اتاق قرار می گیرد و تهویه را انجام می دهد. این نمونه بیشتر در منطقه سیستان و قسمتی از شهرستان بم دیده می شود.
نوع دوم ، نوع دو طرفه که دارای دو وجه روبه روی یکدیگر و با پنجره های بلند و باریک بدون حفاظ ساخته می شود و در قسمت داخلی ساختمان به شکل یک یا دو حفره در طاقچه دیده می شود. این نمونه در سیرجان و به ندرت در کرمان دیده می شود.
بادگیر نوع سوم سه جناحی است و دو نوع دارد، سه جناحی متصل و سه جناحی منفصل (اشکم دریده).نوع چهارم ، بادگیرهای چهار طرفه است که به شکل کامل و مفصل تر از انواع دیگر ساخته شده اند و معمولا داخل کانال های آن با تیغه هایی از آجر یا چوب یا گچ به چند قسمت تقسیم می شوند.
در بعضی از نمونه ها در زیر کانال بادگیر حوض به نسبت بزرگ و زیبایی می ساخته اند که هوای خشک و دارای گرد و غبار پس از برخورد با آب با جذب رطوبت خنک و گرد و غبار آن جدا و هوای اتاق (حوضخانه) در گرمای تابستان بسیار مطبوع می شده است.
در مناطقی که امکان ایجاد حوضخانه در طبقه همکف وجود نداشته است آب قنات را در زیر زمین جاری و نمایان می کرده اند و امتداد کانال بادگیر نیز تا روی این جریان آب ادامه می یافته است.
این فضاها (سرداب ها) محل تجمع اهالی خانه در بعد از ظهرهای تابستان بوده است. این نمونه در یزد، کرمان و بوشهر و... دیده می شود.در شهرستان یزد و برخی قسمت های مرکزی ایران بادگیرهای چند وجهی (معمولا هشت وجهی و حتی گاهی مدور) معمول است که نوع پنجم بادگیرها را تشکیل می دهد.
علت ساخت این گونه بادگیرها وجود بادهای مطلوبی است که از هر طرف وزش داشته و تیغه های کانال می تواند از هر جهت باد را گرفته و به داخل مسیر هدایت کند.بادگیر چپقی نوع ششم بادگیرهاست که به جای فضای مکعبی شکل خارجی ، سازنده از ایجاد چند لوله خم دار (زانو مانند) برای حجم خارجی بادگیر استفاده کرده است ، اما کانال ها و قسمت های داخلی مانند نمونه های چند طرفه است این نوع بادگیر تنها در سیرجان دیده شده است.
نماسازی بادگیرها خود از ویژگی های خاصی برخوردار است و در نهایت ظرافت به وسیله آجرکاری و یا گچ بری ساخته می شود. در این جا لازم است از بادگیر مضاعف ، بادگیر دواشکوبه و بادگیر حفره ای نیز نام برد.
در شیراز نیز بادگیرهایی کم و بیش دیده می شود که به عنوان نمونه می توان از بادگیر ارگ و آب انبار کریم خان زند یاد کرد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها