رادیو با نمایش، خاطره می‌سازد

این اتفاق خوب که در خردادماه سال 1321 افتاد، طراوت تازه‌ای به برنامه‌های رادیو داد، حتی تا جایی که هر شب خانواده‌ها دور جعبه کوچک رادیو می‌نشستند و با هیجان زیاد نمایش‌ها را گوش می‌دادند.

نمایش‌های رادیویی در آن دوران مثل حالا نبود که هر نمایش قصه و شخصیت‌های متفاوت و مجزا داشته باشد، بلکه بیشتر به تک‌گویی توسط بازیگران تئاتر اختصاص داشت. بازیگر متن نمایش را به دست می‌گرفت و با تیپ گرفتن به جای شخصیت نمایشی به تنهایی اجرا می‌کرد و دیگر از افکت و موسیقی‌های نمایشی خبری نبود.اما آرام آرام نمایش‌های رادیویی، رنگ و لعاب دیگری به خودش گرفت. امروز این فرزند رسانه 75 ساله شده، اما هنوز هم طراوت خودش را حفظ کرده و یکی از قالب‌های خاطره‌انگیز در برنامه‌های رادیویی است و هر لحظه شنوندگان با شنیدن آواهای مختلف برای خودشان یک فضای خیال‌انگیز را ترسیم می‌کنند.

این دنیای خیال‌انگیز هنوز هم با گسترش شبکه‌های تلویزیونی، مجازی و... همچنان در تخیل‌سازی یکه‌تازی می‌کند و دیگر رسانه‌ها نمی‌توانند با او رقابت کنند، زیرا تعدد صداهای مختلف، رنگین‌کمان زیبایی را در نمایش‌های رادیویی شکل می‌دهد. با این‌که بازیگران این قالب برنامه‌سازی در مقایسه با دیگر مدیوم‌ها از ابزار کمتری بهره‌مند هستند، اما هر روز با صدایشان و ساخت تیپ‌های متفاوت، شنوندگان را به دنیای خاص خودشان می‌برند. آنها تنها با صدا دنیای بازیگری‌شان را زنده نگه می‌دارند و ابزار دیگری در اختیار ندارند. این سختی کار را دوچندان می‌کند، اما بازیگران این رسانه با وجود همه دشواری‌های کار، سعی می‌کنند هر روز خالق شخصیت‌هایی با روحیات متنوع برای شنوندگان باشند.

از سوی دیگر، سکوت در دنیای نمایش رادیویی معنا ندارد و تنظیم‌کننده نمایش رادیویی باید سعی کند نمایشنامه‌های رادیویی را طوری بنویسد که سکوت و خیره شدن به نقطه‌ای مشخص را با صدا، افکت و صداسازی به نمایش بگذارد.

در ضمن کارگردانان نمایش رادیویی هم موظف هستند صداها را کارگردانی کنند، صداهایی که بتواند حس بازیگر را به بهترین شکل به مخاطب منتقل کند. آنها باید مثل یک رهبر ارکستر صداها را هدایت کنند تا هر روز شنوندگان راهی یک دنیای خیال‌انگیز شوند؛ دنیایی که با نت‌های شنیدنی آمیخته شده است.

فاطمه عودباشی