دلالان، بلای جان سیب ارومیه

به گزارش جام‌جم، این خبر جزئیات بیشتری نداشت و فقط اشاره شده بود که این باغداران می‌گویند دلالان میوه و محصولات آنها را به قیمت بسیار پایین می‌خرند سپس به قیمت‌های گزاف در بازار به فروش می‌رسانند. این باغداران ترجیح می‌دهند میوه‌های خود را معدوم کنند، اما به دلالان ندهند.

هر چند مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان و رئیس شرکت تعاونی باغداران ارومیه در گفت‌وگو با جام‌جم این خبر را تکذیب می‌کنند و می گویند از آنجا که فصل برداشت سیب از مهرماه آغاز می‌شود و آبان به نیمه نرسیده، خاتمه می‌یابد نیز بعید به نظر می‌رسد که این اقدام در اندازه‌ای صورت گرفته باشد که بخواهد جریان‌ساز باشد، اما موضوع دلالان بازار میوه معضل امروز و دیروز کشاورزان و باغداران ما نیست؛ دلالانی که به ثَمَن بَخس محصول باغداران را می‌خرند و گاهی تا ده برابر قیمت به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند. ظاهرا شکل جدید این موضوع دامن سیب ارومیه را گرفته است.

باغدارانی که متحد نیستد

سیب میوه‌‌ای است از بهشت؛ برای همین همه طعم و بویش را دوست دارند. می‌گویند نخستین رویشگاه این میوه بهشتی قفقاز یا شمال ایران بوده؛ شاید برای همین اصالتش باشد که شهرت سیب ارومیه مرزهای ایران را درنوردیده و در بازارهای جهان هم برای خود اسم و رسم به‌پا کرده است؛ هرچند این میوه بهشتی و مرغوبیتش برای مردم آذربایجان غربی مواهبی به ارمغان آورده، ولی مشکلاتی نیز به همراه داشته که توجه بیشتر مسئولان و سیاستگذاران استانی و ملی را می‌طلبد.

در واقع، آذربایجان غربی سالانه با تولید بیش از یک میلیون و 300 هزار تن سیب به قطب نخست تولید این میوه در کشور بدل شده است. آن‌طور که اسماعیل کریم‌زاده، رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: این استان مقام اول تولید سیب درختی کشور را دارد و 70 هزار و 744 هکتار از زمین‌های استان سطح زیرکشت باغات سیب استان است.

با این همه، به باور مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، این میوه بهشتی گرچه بخش مهمی از بار اشتغال مردم استان را به دوش می‌کشد، ولی با مشکلات متعددی از جمله بازاریابی، وجود دلالان و واسطه‌ها، صنایع تبدیلی، صادرات و... روبه‌روست که در نهایت به جای سودآوری، حاصلی جز ضرر و زیان برای باغداران نداشته است. به گفته عزیز امانی، یکی از مشکلات اساسی در این بین، هزینه‌های زیاد تولید برای کشاورزان است تا جایی که هزینه نهایی برای کشاورز کیلویی 1300 تا 1600 تومان تمام می‌شود: «اما از آن طرف دلالان، با قیمتی پایین سیب را از باغداران می‌خرند. همچنین کارخانه‌های صنایع تبدیلی فعال در استان نیز تلاش می‌کنند که با قیمت پایینی محصول این باغداران را بخرند.»

به گفته امانی، صاحبان این صنایع با هم متحدند و در زمان برداشت و خرید محصولات کشاورزی بخصوص سیب در بحث تعیین قیمت به صورت مشترک حرکت می‌کنند و باغداران مجبورند به قیمت پایین این محصول را به آنها بدهند.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان این‌که بیش از 70 هزار باغدار در این استان به تولید میوه اشتغال دارند، به جام‌جم می‌گوید: برخلاف دلالان و صاحبان صنایع تبدیلی، این باغداران هیچ اتحادی با هم ندارند و یک اتحادیه یا صنف قوی در این زمینه در استان فعال نیست.

ساماندهی دلالان به جای حذف

مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه، از انجمن‌های فعال در استان آذربایجان غربی، با پذیرش این‌که باغداران اتحادیه منسجم و قوی ندارند، از تشکیل این اتحادیه در سال جدید خبر می‌دهد و به جام‌جم می‌گوید: امیدواریم در خردادماه نخستین جلسه این اتحادیه برگزار شود تا بتوانیم به در قالب گروه به حل مشکلات باغداران بویژه سیبکاران بپردازند.

امید مرادی نبود قیمت خرید مناسب و مشخص، وجود دلالان و واسطه‌ها در کنار وجود کارخانجات صنایع تبدیلی که نهایت تلاش را برای خرید ارزان محصولات کشاورزی از جمله سیب می‌کنند را از مشکلات پیش روی باغداران آذربایجان غربی برمی‌شمرد، اما این اتحادیه چه برنامه‌ای برای مقابله با دلالان و واسطه‌های بخش کشاورزی دارند؟ مرادی برخلاف دیگران که معتقدند واسطه‌ها باید از بازار حذف شوند، بر آن است که دلالان و واسطه‌ها باید در این بخش باشند تا بازارهای خارجی و داخلی محصولات کشاورزی از جمله سیب حفظ شود: به جای حذف دلالان و واسطه‌های بخش کشاورزی باید این افراد و گروه‌ها ساماندهی و کنترل شوند تا بتوان ضمن شناسایی بازارهای جدید بازارهای سنتی خود را حفظ کنیم.

البته وی به مشکلات کارخانه‌های صنایع تبدیلی استان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این کارخانه‌ها با مشکل مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و قادر به خرید محصولات کشاورزی بخصوص سیب با قیمت بالا نیستند. برای همین صاحبان این کارخانه‌ها تلاش کنند سیب را با قیمت بسیار ناچیز خریداری کنند، اما باغداران برای متضرر نشدن سیب‌های با کیفیت پایین و زیردرختی را به امید فروش با قیمت بالا در سردخانه‌ها ذخیره می‌کنند.

او همچنین به تعرفه بالای سردخانه‌های استان اشاره می‌کند و می‌افزاید: تعرفه‌ها هر سال افزایش می یابد، درحالی که سیب درختی بدون افزایش قیمت خریداری و سبب ضرر و زیان کشاورزان می‌شود.

کمیل انتظاری