رادیوی سیاه ضدنژادپرست

جنبش آزادیخواهانه

نبود مشروعیت باعث شده بود مردم کشور و رهبران جنبش آزادیخواهانه آفریقای جنوبی، به تحریم نمادهای فرهنگی و هنری رژیم غاصب بپردازند. در این میان، رسانه رادیو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. برنامه‌های رادیوی حکومتی در کنار پخش موسیقی و برنامه‌های سرگرم‌کننده، یک خط فکری خاص را دنبال می‌کرد که شامل تروریست خواندن رهبران زندانی جنبش نژادپرستی می‌شد و از دیدگاه نژادپرستانه دفاع می‌کرد، اما این برنامه‌ها شنونده‌ای میان بیشتر مردم کشور نداشت. برعکس، گوش اهالی آفریقای جنوبی به رادیوی آزاد کشور بود که عمدتا برنامه‌هایش در ساعات پایانی شب پخش می‌شد. مقر این رادیو که وابسته به جنبش آزادیخواهی بود، در یک کشور خارجی قرار داشت. عمده برنامه‌های رادیو هم به اخبار جنبش مقاومت و مبارزات مردم علیه رژیم آپارتاید اختصاص داشت.

سال 1995، اتفاق مهمی در رادیوی آفریقای جنوبی رخ داد. با آزادی کشور از سیستم نژادپرستی و برگزاری همه‌پرسی آزاد، دو رادیوی آزاد و رادیوی رسمی کشور (که تا قبل از این زیر نظارت اقلیت سفیدپوست بود) در یکدیگر ادغام شد و رادیوی ملی آفریقای جنوبی که سخنگوی بیشتر مردم کشور بود، پا به حیات گذاشت. اصل مهم در برنامه‌های رادیوی جدید تبلیغ وحدت ملی و دوری از گرایشات نژادپرستانه بود.

نیاز مردم به اخبار

برعکس ادعای دولتمردان دیکتاتور که می‌گفتند با پیروزی کنگره ملی آفریقا (ANC) به رهبری نلسون ماندلا تبلیغات علیه سفیدپوستان به یک اصل تبدیل می‌شود، رادیوی کشور با نگاهی یکسان به مردم و اقوام، بدون توجه به رنگ و نژاد، آنها را تبلیغ کرد، اما برای مردم آفریقای جنوبی که صنعت گردشگری اهمیت زیادی دارد، این فقط رادیو نبوده و نیست که برد عمومی زیادی دارد. در این کشور آفریقایی، سینما، تلویزیون و جشن‌های مختلف اهمیتی کمتر از رادیو ندارند. در عین حال، آزادی کشور از یوغ استبداد و نژادپرستی تا حدودی نیاز مردم به اخبار رادیویی را کم کرد. در حال حاضر، در کنار حدود ده شبکه رادیویی دولتی، بیش از 50 شبکه رادیویی خصوصی در آفریقای جنوبی مشغول فعالیت هستند. نانهله اف‌ام و کیپ وایب اف‌ام از معروف‌ترین شبکه‌های رادیویی دولتی کشور به حساب می‌آیند. نکته مهمی که تحلیلگران هنری روی آن تاکید دارند، جای ویژه موسیقی (هم مدرن و هم سنتی) در برنامه‌های این شبکه‌های رادیویی دولتی و خصوصی است. موسیقی در روح و جان مردم قاره آفریقا ریشه دارد.

کیکاووس زیاری

جام‌جم