پرواز به پاکستان از آسمان هامون

هامون برای ایران و بویژه مردمان صبور سیستان و بلوچستان، نبض زندگی است و تلاش برای ثبت آن به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره» در برنامه انسان و کره مسکون در یونسکو و احیای آن که زندگی را به زابل و دشت سیستان برمی گرداند، یک تحرک هوشمندانه سیاسی، علمی و اجتماعی است.

ذخیره‌گاه‌های زیستکره با هدف جلوگیری از تغییرات برگشت ‌ناپذیر و بهره‌برداری‌های ناپایدار از طبیعت شکل گرفته‌ و به یکی از تقسیم‌بندی‌های مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است و نباید ثبت شدن نام هامون در یونسکو از آن دسته اقدامات نمادین و کم‌فایده و صرفا حضور در یک فهرست تلقی شود. زمانی که یک منطقه به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره معرفی می‌شود، علاوه بر تقویت سازوکارهای حفاظتی، حصول دستاوردهایی نظیر تبادل دانش و تجربه و مهارت در پشتیبانی از توسعه پایدار را تسهیل می‌کند.

درمیان ده کشور عضو سازمان همکاری های اقتصادی (اکو)، ایران و پاکستان تاثیرگذاری جدی دارند و در چارچوب یک برنامه منسجم می توانند به بهبود محیط زیست منطقه کمک شایانی کنند. البته این همکاری باید منافع یک همسایه مشترک دیگر، یعنی افغانستان زخمی از جنگ‌های متوالی را نیز بهره مند کند. دکتر روحانی که از ابتدای ورود به پاستور، توجه به محیط‌زیست را یکی از دغدغه‌های کلیدی خود عنوان کرده بود، در سفر فروردین 1393 به کابل نیز با صراحت بر نقش آب در روابط میان دو کشور تاکید کرده بود و یک سال پس از آن، دیدار محمد اشرف غنی و معصومه ابتکار در تهران، امید حیات مجدد هامون را به هر سه کشور بازگرداند.

در کنار شرایط پرچالش منطقه، توجه به دومینوی آب و ریزگرد در سفر روحانی به اسلام آباد را باید جدی گرفت و در این میان، "هامون" یک نقطه عطف است. تحولات چند ماه اخیر نشان می‌دهد محیط‌زیست نه درحاشیه، بلکه در متن تصمیمات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار دارد و علاقه‌مندان به محیط‌زیست انتظار دارند دکتر روحانی در سفر به پاکستان، نگاهی هم به «هامون» بیندازد.

دکتر اصغر محمدی فاضل - رییس دانشکده محیط زیست