با علی‌اصغر مطهری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی:

احیای سنت «شهرتکانی» در خراسان شمالی

اسفند که می‌رسد یک حرکت خودجوش باستانی و دیرینه هم در کشور ما آغاز می‌شود؛ جنب و جوشی به نام «خانه‌تکانی» که از سنت‌های دیرین این سرزمین است و هرچه به آخر سال نزدیک‌تر می‌شویم، جدی‌تر و پررنگ‌تر می‌شود. این سنت زیبا که نشانه ارج نهادن ایرانیان به تمیزی و پاکیزگی بخصوص درآستانه سال نوست؛ چندی است در استان خراسان شمالی و به همت مسئولان آن به فرآیند «شهرتکانی» تبدیل شده است. با سیدعلی‌اصغر مطهری، مدیرکل اداره محیط زیست این استان به گفت‌وگو نشسته‌ایم که سازمان متبوعش در همگانی کردن این فرهنگ در خراسان شمالی بسیار تلاش کرده است.

کد خبر: ۸۸۸۹۴۹

منظور از «شهرتکانی» چیست و از چه زمانی در خراسان شمالی به اجرا در آمده است؟

معمولا مردم ما در اسفند ماه به سنت پسندیده خانه تکانی مشغول می‌شوند. از آنجا که خراسان شمالی به باب الرضا مشهور است و معمولا زوار حرم امام رضا (ع) که از سمت شمال عازم مشهد می‌شوند، در مسیر خود از شهرهای خراسان شمالی عبور می‌کنند، لذا ما هم با ایده گرفتن از سنت «خانه تکانی» تصمیم گرفتیم با همکاری تشکل‌ها، ادارات و مردم استان، شهرهایمان را تمیز و پاکیزه و زیبا کرده و برای حضور این زائران آماده کنیم.

این طرح از چه زمانی در خراسان شمالی به اجرا درآمد؟

از دو سال پیش یعنی سال 92 توانستیم این ایده را در شهر بجنورد اجرایی کنیم، ولی عنوان «شهرتکانی» امسال برای اولین بار به این طرح اطلاق شده است. ضمن این که از امسال این طرح نه تنها در بجنورد که در تمام شهرهای استان بویژه شهرهایی که در مسیر تردد زائران است، یعنی شهرهای آشخانه، شیروان، فاروج و خود بجنورد اجرا خواهد شد و قرار است با همفکری شورای شهر یک روز از آخرین روزهای سال را به اجرای آن اختصاص دهیم.

ایده طرح شهرتکانی از چه کسی یا نهادی بود و با همکاری چه کسانی اجرا خواهد شد؟

ایده اولیه این طرح از چند تشکل زیست محیطی و خود اداره محیط زیست استان بود که با کمک نهادهای دیگری همچون شهرداری و ادارات و ارگان‌ها و البته خود شهروندان اجرا خواهد شد. هرچند امسال از ظرفیت شورای شهر هم برای مشارکت دادن بیشتر مردم استفاده کرده‌ایم و قرار شده شورای شهر هم به میدان آمده و در جهت اطلاع‌رسانی، تبلیغات و ... ما را یاری دهد.

در طرح شهرتکانی چه اقداماتی انجام می‌شود و مردم چگونه می‌توانند در این برنامه مشارکت کنند؟

اقداماتی که در این زمینه انجام می‌دهیم شامل پاکسازی کوچه‌ها، خیابان‌ها و تمامی معابر و پارک‌ها از زباله و آلودگی‌هاست. همچنین توسعه فضاهای سبز و زیباسازی شهر که پاکسازی و تمیزکاری آن با یاری شهروندان، تشکل‌های مردمی و شهرداری انجام می‌شود و ایجاد فضای سبز و زیباسازی شهرها نیز با همت شهرداری و سایر ادارات و ارگان‌ها صورت خواهد گرفت.

استقبال مردم از این طرح به چه میزان خواهد بود؟

شهرتکانی سنت جدیدی نیست، بلکه سنت کهنی است که به فراموشی سپرده شده و ما فقط درصدد احیای آن هستیم. مردم ما در گذشته عادت داشتند پس از تمیز کردن خانه خود، محوطه بیرونی منزلشان را هم آب و جارو و تمیز کنند که این اقدام در نهایت به تمیزی کل شهر منجر می‌شد و اکنون نیز قرار است همان کار دوباره توسط خود مردم انجام شود. استقبال هم در دو سال گذشته خوب بوده و با فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسبی که شده، مطمئنیم امسال هم استقبال خوبی از این طرح خواهد شد.

فکر می‌کنید این طرح در نقاط دیگر کشورمان نیز به این سبک و سیاق اجرا می‌شود؟

تا آنجا که می‌دانم چنین طرحی با این عنوان و به شکل جامع و گسترده در استان دیگری اجرا نمی‌شود، اما ما در نمایشگاه بین‌المللی اخیر محیط‌زیست درباره آن با تشکل‌ها و مسئولان دیگر استان‌ها صحبت کردیم تا در صورت امکان شرایط اجرای آن را در استان‌های خود فراهم کنند.