گریه‌ فاتح رینگ‌ها

سهراب وکیل منفرد، چهره آشنای بوکس ایران در دهه 50 است که پدرش عزیز وکیل منفرد،‌ بنیانگذار نخستین باشگاه ورزشی در گیلان و بندرانزلی بود. وی که اولین دونده ماراتن و دارنده مدال قهرمانی ایران در دوی 1500 متر، 3000 متر و ۱۰ هزار متر بود، باشگاه ورزشی «گیو» را سال ۱۳۱۹ تاسیس و سال 1332 نشریه ورزشی گیو را منتشر کرد. این نشریه که به صورت گاهنامه به چاپ می‌رسید اولین نشریه ورزشی گیلان به شمار می‌رود.

وکیل منفرد پسر، نخستین مدال‌آور جهانی تاریخ بوکس ایران که خلبان بازنشسته ارتش است،‌ چهار مدال طلای مسابقه‌های قهرمانی ایران، یک طلای آسیایی و یک برنز جهانی دارد. سهراب سال ۱۹۷۱ قهرمان بوکس آسیا شد و در رقابت‌های جهانی ساحل عاج برنز گرفت و جوان‌ترین عضو تیم ملی بزرگسال تاریخ بوکس ایران است.

سهراب وکیل منفرد به یاد می‌آورد برادرش که در آن زمان دانشجو بود به او که فقط 14 سال داشت،‌ اجازه مسافرت به تهران برای حضور در انتخابی تیم ملی را نداده بود، اما وقتی با اصرار و گریه بوکسور جوان روبه‌رو شد، او را همراه خودش برد.

وکیل منفرد روی رینگ تهران، رقبا را یکی بعد از دیگری از پیش رو برداشت و سپس وارد تیم ملی شد. وقتی به عکس‌های آن روزها می‌رسد،‌ می‌گوید: شب اول،‌ تمام بوکسورهای انزلی باختند و باید برمی‌گشتند جز من که حریفم را شکست داده بودم. پیروزی من ادامه داشت تا فینال. در فینال باید مقابل حسین برقشی، قهرمان چند ساله بوکس و دارنده مدال برنز آسیا قرار می‌گرفتم که ۱۲ سال از من بزرگ‌تر بود. برادرم خسرو که از این موضوع نگران بود، گفت نباید با او مبارزه کنم که من باز هم گریه کردم.

در همان حالت پطروس نظربیگیان از مسئولان وقت بوکس مرا دید و پرسید چرا گریه می‌کنی،‌ تو که فینالیست شدی. گفتم برادرم اجازه نمی‌دهد مسابقه بدهم. برادرم را راضی کرد، اما او گفت به شرطی که کنار رینگ بماند و اگر تشخیص داد خاتمه بوکس را اعلام کند.

وکیل منفرد درباره خاطره‌انگیزترین شب دوران نوجوانی‌اش ادامه می‌دهد: در فینال حواسم به حوله سفیدی بود که دست برادرم بود،‌ مبادا پرتابش کند و دست حریف بالا برود. به خاطر همین فقط به برقشی حمله می‌کردم و با این شیوه توانستم سه راند متوالی او را شکست دهم. این اتفاق از سوی روزنامه‌های آن روزها یک شگفتی معرفی شد.

وکیل منفردها در بندرانزلی به خانواده‌ای کاملا ورزشی مشهورند زیرا نصرت وکیل منفرد، برادر دیگر سهراب نیز قهرمان بوکس بود و المپیک مونیخ را تجربه کرد. داریوش و خسرو در تیم ملی بسکتبال بازی کرده بودند و برای مسابقه‌های ارتش‌های جهان به ایتالیا رفتند. خواهرش فاطمه نیز زمانی کاپیتان تیم بسکتبال گیلان بود.

خاطره‌ای که سهراب وکیل منفرد از مبارزه با برادرش نصرت در بوکس قهرمانی ایران تعریف می‌کند، شنیدنی است. او می‌گوید: سال ۱۳۵۰ در اصفهان زندگی می‌کردم و در مسابقه‌های قهرمانی بوکس ایران که در گیلان برگزار می‌شد، باید با برادرم نصرت که عضو تیم گیلان بود روی رینگ می‌رفتم. خیلی‌ها آمده بودند مبارزه دو برادر را از نزدیک تماشا کنند و برخی می‌گفتند این دو برادر مسابقه‌ای نمایشی برگزار می‌کنند، اما پدرم می‌گفت تمام ورزشکاران با هم برادرند و در میدان رقابت باید با رعایت اصول جوانمردی با یکدیگر مبارزه کنند. یادم نمی‌رود مادرم دل دیدن مبارزه‌مان را نداشت و رفته بود داخل ماشین نشسته بود!

3 نسل ورزشی

اگر روزی بخواهند در ورزش ایران،‌ خانواده‌های ورزشکار را معرفی کنند بدون شک نام وکیل منفردها در صدر فهرست خواهد بود زیرا علاوه بر ورزشکارانی که درون خانه پدری پرورش یافتند،‌ شناخت استعداد و پرورش آن در ورزش به نسل‌های بعدی نیز سرایت کرده است.

با آن که مردم ایران با شنیدن نام ورزش بندرانزلی، تیم فوتبال ملوان را بیشتر به خاطر می‌آورند، اما قهرمانی برادران وکیل منفرد در بوکس و همین طور عضویت رودابه وکیل منفرد در تیم‌های پایه تنیس ایران از ظرفیت‌های نهفته ورزش شهر حکایت دارد. رودابه وکیل منفرد دختر سهراب است که به عنوان سومین نسل یک خانواده در تیم‌های ملی، مورد توجه جامعه ورزشی بندرانزلی است.

سهراب وکیل منفرد از زمانی که در آلمان زندگی می‌کرد، تعریف می‌کند: یک روز با خبر شدم آلمانی‌ها برای تجلیل از دو نسل ورزشکاران خود مراسمی برپا کرده‌اند. پدرها و پسرها یا مادرها و دخترهای زیادی از قهرمانان آنجا بودند در شرایطی که ما بدون احتساب برادران و خواهران خودم، به ترتیب از پدر، من و دخترم سه نسل قهرمان هستیم و یک نسل بیشتر از آلمانی‌ها قهرمان داریم.

وکیل منفرد در دوران قهرمانی زیاد اهل کتاب و کتاب خواندن نبود، اما با تشویق همسرش که کتابخانه نفیسی در دهکده ساحلی دارد، بعد از پایان دوران قهرمانی‌اش نخستین کتاب آموزش بوکس ایران را با عنوان «چگونه قهرمان شویم» منتشر کرد و پس از آن نیز کتاب دیگری درباره بوکس نوشت.

قهرمان سابق بوکس ایران این روزها از اخبار و حواشی بوکس بی‌اطلاع نیست و فعالیت تیم ملی را دنبال می‌کند. او درباره موقعیت کنونی این ورزش می‌گوید: تلاش زیادی به‌ویژه از سوی ناطق نوری رئیس فدراسیون بوکس صورت می‌گیرد، اما این ورزش با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد و تاکنون قهرمانان و مدال‌آوران زیادی معرفی کرده است، مورد توجه مسئولان نیست. من سال‌ها در بوکس مربیگری کرده‌ام و شاگردان زیادی در ایران و آلمان داشتم. به خاطر همین می‌گویم بوکس ایران با حمایت‌های مالی می‌تواند قهرمانان ارزنده دیگری را در سطح آسیا و جهان معرفی کند.

وکیل منفرد در پایان و در پاسخ این پرسش که با وجود درخواست از وی برای آموزش نسل جوان چرا از این کار خودداری می‌کند، توضیح می‌دهد: برای من دردناک است به عده‌ای تمرین بدهم، اما به عده دیگری از جوانان علاقه‌مند به بوکس جواب رد بدهم زیرا امکانات بسیار محدود است و پاسخگوی نیاز آموزش جوانان نیست. این تجربه را در سال‌های پیشتر داشتم و واقعا با دیدن جوانانی که به خاطر کمبود امکانات نمی‌توانستند خوب تمرین کنند، اذیت می‌شدم.

محمد رضاپور