بازخوانی قهر طبیعت در سینما

خط اصلی داستان «آتشفشان دانته» که امشب از شبکه نمایش روی ‌آنتن می‌رود هم حول همین محور است. پرسشی که از سوی اکثر منتقدان سینمایی مطرح می‌شود این است که آیا محصولات سینمایی عامه‌پسند می‌توانند استفاده خوب و درستی از این عوامل جذاب کنند یا خیر.

سازندگان آتشفشان دانته عقیده دارند کارشان را خوب و درست انجام داده‌اند و فروش نسبتا خوب آن در جدول گیشه نمایش سینماها را مدعای حرف خود می‌دانند. البته باید این نکته را هم در نظر داشت که برای خلق صحنه‌های هیجان‌انگیز فیلم حدود 116 میلیون دلار هزینه شده است.

راجر دانلدسون، کارگردان این اکشن دلهره‌آور و ماجراجویانه می‌گوید داستان فیلمش نیازمند چنین سرمایه‌گذاری کلانی بوده است. وی قصد داشت یک آتشفشان واقعی و قابل باور را در معرض دید تماشاگران مشتاق قرار دهد.

پیرس برازنان که زمانی مامور 007 سینما بود و در 4 فیلم جیمز باندی نقش این مامور ضدجاسوسی کارکشته را بازی کرد، در آتشفشان دانته دکتر طبیعت‌شناسی است که در منطقه‌ای در کلمبیا با یک آتشفشان فعال روبه‌رو شده و در زمان فوران آتشفشان، درگیر مقابله با آن می‌شود تا بتواند جان اهالی بی‌دفاع شهر را از خطر مرگ نجات دهد.

با آن‌که صحنه‌های فیلم در اوهایو و تپه‌های چشمنواز آن فیلمبرداری شده، ولی جلوه‌های ویژه کامپیوتری به کمک سازندگان آن آمد تا صحنه‌های فوران آتشفشان خلق شود. تعداد زیادی از اهالی محل به‌عنوان هنرور با فیلم همکاری کردند و در کل، استقبال آنها از گروه سازنده خیلی خوب بود. با وجود جلوه‌های ویژه جذاب فیلم، آکادمی اسکار آن را نامزد دریافت جایزه نکرد و ترجیح داد توجه اصلی‌اش را به فیلم‌هایی مثل «تایتانیک» و «دنیای گمشده: پارک ژوراسیک» معطوف کند.

منتقدان سینمایی بازی برازنان را در فیلم، نوعی عقب‌نشینی از نقش‌های جیمز باندی وی ارزیابی کردند و گفتند کاراکترش در نقطه مقابل کاراکتر مامور 007 قرار دارد. زمانی که آتشفشان دانته ساخته شد، موج تولید فیلم‌هایی راه افتاده بود که در ارتباط با قهر طبیعت و بلاهای طبیعی بود. در همین زمان فیلم «آتشفشان» به کارگردانی میک جکسون هم با مضمون مشابهی ساخته شد. این فیلم‌ها در ژانر سینمای فاجعه‌ قرار می‌گیرند که معمولا خط اصلی داستان آنها بسیار شبیه هم است و فقط نوع فاجعه است که فرق می‌کند.

یک‌بار آتشفشان یا زلزله عامل محرک اصلی خط داستان می‌شود و یک‌بار سقوط هواپیما یا آتش گرفتن یک آسمانخراش. نقطه اوج ژانر فاجعه در دهه 70 میلادی بود که موفق به تولید تعدادی از آثار ماندگار و کلاسیک فاجعه‌ای شد. منتقدان سینما بر این باورند که صنعت سینما در سال‌ها و دهه‌های بعد نتوانست موفقیت کلان خود در این زمینه را دوباره تکرار کند.

کیکاووس زیاری

جام جم