دوران تمرد و سرکشی

شب‌ها هم تا دیروقت بیدار است و در این شبکه‌های اجتماعی پرسه می‌زند، نمی‌دانم چه می‌بیند، چه می‌شنود و با چه کسی صحبت می‌کند و... البته چند وقتی است که احساس می‌کنم دهانش بوی بدی می‌دهد، وسایل اتاقش را گشته‌ام، اما چیزی پیدا نکرده‌ام، اما به گمانم هراز چند گاهی سیگار به لب می‌شود و... شاید باور نکنید جرات اعتراض کردن ندارم، تا حرفی می‌زنم با دو دست، گوش‌هایش را به علامت «بس کن، نمی‌خواهم بشنوم» می‌گیرد و حرف مرا نیمه تمام می‌گذارد و به اتاقش می‌رود و در را به رویم می‌بندد. بسیار نگرانم، می‌ترسم به راه خلاف کشیده شود، هم خود را بسوزاند و هم ما را...

نوجوانان 15ـ14 ساله معمولا به دنبال کسب استقلال و آزادی هستند و گاه برای اثبات خودمختاری و توانایی‌های خود، رفتارهایی را انجام می‌دهند که نه‌تنها مورد پسند خانواده نیست، بلکه ممکن است آنها را در معرض آسیب‌های جدی قرار دهد که آینده یک عمر زندگی‌شان، یکشبه و آن هم تنها به خاطر یک سهل‌انگاری کوچک بر باد برود. بسیاری از والدین مستاصل هستند و نمی‌دانند چگونه با خواسته‌ها یا رفتارهای نامعقول فرزندشان کنار بیایند‌ نه تنها نمی‌توانند رفتارشان را بپذیرند، بلکه نمی‌دانند با وجود خطرهای موجود‌ چطور آنها را حل و فصل کنند.

امان از تکنولوژی

استفاده از ابزار و تکنولوژی‌های جدید، از جمله آسیب‌های نوپدیدی است که گاه به‌عنوان اعتیاد جدید قرن نیز از آن یاد می‌شود. امروزه دنیای رایانه و تلفن‌های اندرویدی و فضای مجازی وابسته به آنها، نه‌تنها موجب تحول و دگرگونی‌هایی در نوع ارتباط و سرگرمی‌های جوانان شده، بلکه هویت‌یابی و هویت‌جویی نسل جوان را در ابعاد فکری و اخلاقی به طور شگرفی تحت تاثیر قرار داده است. فناوری اطلاعات، انفجار اطلاعات و جهانی شدن آن رابطه تنگاتنگی با آسیب‌های اجتماعی و افزایش میزان آن دارد. استفاده نادرست و گاه خارج از حد متعارف از اینترنت، باعث وابستگی شدید روانی و فکری کاربر آن می‌شود، به طوری که فرد به یک فضای غیرواقعی پناه برده و بی‌توجه به حقیقت و معنای واقعی زندگی، در اوهامی که شاید فرسنگ‌ها به دور از واقعیت دنیای خارج است، روزگار سپری می‌کند. بسیاری از جوانان به واسطه همین دستاورد به ظاهر متمدنانه از اصل و حقیقت وجودی خویش دور افتاده‌اند و در عمل زندگی را تجربه می‌کنند که از بیخ و بن پوچ و بی‌هدف است و جز ظاهری زیبا اما فریبنده، هیچ در نهاد خود ندارد. گرچه در این میان، بسیاری از افراد سودجو و کلاهبردار هم فرصت را مغتنم شمرده‌اند و به تبلیغ کالاهایی می‌پردازند که مسمومیت این فضا را دو صد چندان می‌کند؛ پیام‌ها و خبرهای دروغینی که هویت فرهنگی و دینی خانواده‌ها را در هم می‌شکند و زمینه آشفتگی هویت و بی‌پروایی را برای نوجوانان فراهم می‌کند.

چه بسا بسیاری از نوجوانان براحتی هتک حرمت و بی‌اخلاقی‌کنند و بی‌توجه به قواعد خانوادگی و عرفی نه‌تنها دست به اعمال ناشایست می‌زنند، بلکه انجام آنها را نیز بسیار پسندیده و بجا می‌دانند! و این درد خاموشی است که شاید امروز‌ به اندازه سر سوزنی‌ از چرکین بودن این دمل آگاه شده ایم، اما امان از آن روزی که این دمل چرکین چندین ساله ‌ یکباره سرباز کند و جراحت پنهان خود را بیرون بریزد، شاید آن روز، همان فردایی باشد که برای همیشه دیر شده است.

برخی‌ والدین که متوجه اثرات خاموش این آسیب شده‌اند، همواره شاکی و معترض به این مطلب هستند و به هر دری می‌زنند تا از حرکت موزیانه و پیش‌رونده آن جلوگیری کنند، این در حالی است که برخی دیگر از والدین، هنوز در خواب خرگوشی‌اند و حتی گاه پا‌به‌پای نوجوانشان در این مسیر گام بر می‌دارند. بی‌گمان، کوچک‌ترین غفلت و ناآگاهی والدین و عدم تلاش برای پیشگیری و ممانعت از پیشرفت آن، راه را برای انواع آسیب‌های اخلاقی و فرهنگی فرزندان باز می‌کند.

اعتماد به نفس نوجوان را تقویت کنید

خودباوری ضعیف نوجوان و عدم توجه به نیازهای عاطفی و اساسی او در سنین بلوغ از جانب خانواده از جمله دلایلی است که زمینه گرایش آنها را به سوی این مدل از اعتیادها فراهم می‌کند. شما به‌عنوان والدین آگاه و فهیم، با شناسایی توانمندی‌های نوجوان یا کمک به او در جهت این شناسایی و حتی با ایجاد زمینه بروز آنها، او را به سطحی از خودباوری برسانید که به یقین این احساس «من می‌توانم خوب باشم»، «من می‌توانم برترین باشم» و... را در خود بیابد. اگر اعتماد به نفس نوجوان، در سطح بسیار خوبی قرار گیرد و نوجوان برای وجود خود و باورهای خویش ارزش خاصی قائل شود بی‌تردید کمتر تحت تاثیر دیگران، عوامل بیرونی و فضای مجازی قرار می‌گیرد.

ناظر خوبی باشید

چه بخواهید و چه نخواهید، نوجوان شما علاقه‌مند به فضای مجازی خواهد بود، پس بهتر است او را محدود نکنید یا مدام از باب نصیحت و سرزنش و احتیاط وارد نشوید، چه بسا این رفتار کاملا در تضاد با ویژگی استقلال‌طلبی نوجوان باشد. به جای نگرانی و دلهره‌های بی‌ثمر، سعی کنید شناخت و آگاهی فرزندتان را بالا ببرید و از آسیب‌ها یا تهدیدهایی که در این فضا ممکن است او را تحت‌الشعاع قرار دهد، در جوی صمیمانه و دوستانه، راجع به آنها در قالب پرسش و پاسخ‌ به گفت‌وگو بنشینید. سخنان و نظرات نوجوانتان را بشنوید و در آن میان، با توسل به مثال‌های عینی و حقیقی که خود‌ با آنها مواجه شده‌ یا از زبان شخص دیگری شنیده‌اید، چارچوب‌ها و قواعد خانوادگی و عرفی را برای نوجوانتان شرح دهید و او را با عواقب بی‌توجهی و اهمال کاری‌ها آشنا سازید. البته توصیه می‌کنیم هرازچند گاهی به طریقی کاملا غیرمستقیم، رایانه فرزندتان را چک کنید تا ببینید به چه سایت‌هایی سر می‌زند یا اگر عضو شبکه‌های اجتماعی است، صفحه مربوط به او را زیر نظر داشته باشید، تصاویر، پیام‌ها و کسانی را که در فهرست دوستانش هستند‌ کنترل کنید تا از امنیت او در ارتباطات شبکه‌ای نیز مطمئن شوید.

بی‌تردید نقش مدیریتی شما به‌عنوان والدین یک نوجوان‌ در نحوه استفاده صحیح از این ابزار را هم نباید نادیده گرفت، شما اولین الگوی تربیتی فرزندتان هستید، اول خود فاعل به گفته‌هایتان باشید تا فرزندانتان نیز به تقلید از شما‌ آموزه‌هایتان را بپذیرد و به مانند شما رفتار کند.

رفقای ناباب و دلهره‌های والدین

نوجوانان بیش از آن که با خانواده در ارتباط باشند و با آنها وقت بگذرانند بیشتر به سمت دوستان و همسالان خود گرایش دارند و متمایلند ساعات متمادی را با آنها صرف کنند. کاملا طبیعی است ‌ فرزندتان با همسالان خود ارتباط عمیق تری داشته باشد چرا که نوع علایق و سرگرمی‌های یکسانی دارند، نگاهشان به زندگی متشابه است، دلهره‌ها و نگرانی‌های یکسانی دارند ‌آرمان‌ها و اهداف مشترکی را در زندگی دنبال می‌کنند و...

انتخاب دوست و ارتباط با دوستان از جمله نگرانی‌های والدین است. آنها همیشه در تشویش و نگرانی هستند که مبادا فرزندشان به خاطر ارتباط با افراد ناموجه و به اصطلاح رفقای ناباب، پا در مسیری بگذارند که آینده‌شان به مخاطره بیفتد. به‌عنوان یک پدر یا مادر هشیار و دانا باید ششدانگ حواستان را جمع کنید تا بتوانید با اعمال نظارت دقیق و سنجیده بر فعالیت‌ها و دوستان فرزندتان، آنها را از انتخاب یا ادامه ارتباط با افراد ناشایست برحذر دارید، چرا که اگر چنین اتفاقی رخ دهد به هم زدن این مدل دوستی‌ها کار بسیار مشکل و گاه حتی محال است. اما اگر متوجه شدید فرزندتان با فردی نامناسب دوست شده است، در اولین گام بر خودتان مسلط باشید و حفظ آرامش کنید سپس طبق توصیه‌های زیر رفتارکنید:

خواستار قطع ارتباط نشوید

با بیان جملاتی چون «با فلان دوستت قطع رابطه کن»، «با فلان کس حرف نزن»، «دیگر حق معاشرت با دوستت را نداری» و... راه به جایی نخواهید برد. مطمئن باشید در این برهه زمانی رابطه فرزندتان با دوستش بسیار قوی‌تر از رابطه شما با اوست. بهتر است هوشمندانه رفتار کنید؛ اگر از نوع رفتار و لباس پوشیدن دوست فرزندتان خوشتان نمی‌آید یا اگر شاهد رفتارهای ناشایستی از او بوده‌اید، کاملا منطقی و درست است که در زمان و موقعیتی مناسب، درباره این موضوع با فرزندتان صحبت کنید، اما یادتان باشد این گفت‌وگو‌ی صمیمانه را هرگز به بحث نکشانید و آن را آغازی برای قطع ارتباط نکنید.

تقاضای کمک کنید

با فردی عاقل و معتمد و دلسوز که می‌تواند روی فرزندتان تاثیرگذار باشد، مساله را درمیان بگذارید. از او بخواهید همراه فرزندتان شود و او را به راه درست هدایت کند و به گونه‌ای شایسته مانع ارتباطش با آن دوست نامناسب شود. بی‌شک نوجوان شما به این فرد اعتماد خواهد کرد و از نوع رابطه و چند و چون آن، مطالبی را مطرح خواهد کرد. شایسته است هرگز به دنبال کشف و دریافت اسرار بازگو شده از فرد مورد اعتماد نباشید، توصیه می‌کنیم دنبال جزئیات نباشید و به دانستن کلیات اکتفا کنید، چه بسا کنجکاوی بیش از حد شما می‌تواند باعث خراب شدن تنها کانال ارتباطی شده و نقش اصلاحی آن را برای همیشه نابود کند.

نگاه کنجکاوانه به نادیدنی‌های دنیای بزرگسالان

یکی از عمده‌‌ترین نگرانی‌های بسیاری از والدین ارتباط نوجوانشان با جنس مخالف یا جلب شدن او به سمت فیلم‌ها و تصاویر غیراخلاقی است. به مدد تکنولوژی و فناوری‌های جدیدی مانند اینترنت، تنها با نوشتن یک کلید واژه و فشردن کلید جست‌وجوگر در صفحه یا ارسال تصاویر و فیلم‌ها بر صفحه تلفن همراه، به‌راحتی می‌توان پا به دنیای نادیدنی‌ها و ناشنیدنی‌ها گذاشت. چشمان معصومی که تا به همین دیروز، بصری روشن و پاکی داشتند امروز به‌واسطه بزرگ شدن و کنجکاوی در دنیای بزرگ‌ترها و کاهش هیجاناتی که بخشی از تحول بهنجار نوجوان است، دیده بر مسائلی باز می‌کنند که غیراخلاقی و هرزه‌نگاری هستند.

تمایل نوجوانان 12 تا 17 ساله به تماشای تصاویر و فیلم‌های غیراخلاقی از جمله مباحث جدی و نگران‌کننده‌ای است که توجه بسیاری از خانواده‌ها و روان‌شناسان را به خود جلب کرده است. برخی نوجوانان به صورت کاملا ناخواسته و اتفاقی، با محصولات هرزه‌نگاری مواجه می‌شوند؛ مثلا نوجوانی در جست‌وجوی اینترنتی خود به صورت تصادفی با سایت غیراخلاقی آشنا می‌شود یا در جست‌وجوگر‌‌های شبکه‌های ماهواره‌ای به ناگاه با تصاویر مبتذل روبه‌رو می‌شود.

برخوردهای تصادفی و غیرقابل پیش بینی اثرات متفاوتی بر کودکان و نوجوانان می‌گذارد، برخی از آنان حالت شوک و ترس پیدا می‌کنند و برخی نیز کنجکاوتر شده و دوباره برای تماشای تصاویر مراجعه می‌کنند. تقلید و فشار همسالان از دیگر دلایل گرایش نوجوان به هرزه‌نگاری است .گاهی دوستان و همسالان، به نوجوان فشار می‌آورند یا او را تحریک به تماشای این محصولات می‌کنند.

محصولات هرزه‌نگاری اولین و ساده‌‌ترین مسیر دریافت اطلاعات و آموزش جنسی برای نوجوانان محسوب می‌شود که عملا این تصاویر و فیلم‌های غیرآموزشی، تنها برای ارضای سطحی نیازهاست و از هرگونه آموزش صحیح و بیان واقعیت‌ها و مسائل بهداشتی خالی است و مشاهده گران ناپخته و نابلد نوجوان و جوان را در معرض خطرهای جسمی و روانی متعددی قرار می‌دهد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

بلوغ زودرس

مواجهه پیش از موعد کودک با تصاویر و محرک‌های مختلف جنسی، باعث بلوغ زودرس می‌شود. بلوغ زودرس برای هر دو جنس مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند که ازجمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

رفتارهای جنسی زودهنگام، طرد توسط همسالان، بروز هیجانات منفی، واکنش‌های افراطی به تغییرات بدنی، انتظارات غیرواقع‌بینانه اطرافیان و والدین و...

ایجاد ترس و سردرگمی

معمولا هرزه‌نگاری باعث می‌شود نوجوانان خیلی زودتر از زمان لازم درباره روابط جنسی کسب اطلاعات کنند، در حالی که ممکن است آمادگی جسمی برای انجام چنین کاری را نداشته باشند؛ این عامل باعث ایجاد سردرگمی و ترس و حتی نفرت نسبت به مسائل جنسی در زمان کنونی و آینده نوجوان می‌شود‌. چه‌‌بسا ممکن است نوجوان پس از مشاهده و رویارویی با این تصاویر، به شدت مضطرب شود و علائمی چون ناخن جویدن، شب اد‌راری و کابوس شبانه را نشان دهد.

برای هدایت نوجوانان، شما چه مسئولیتی دارید؟

با فرزند خود ارتباط برقرار کنید؛ ارتباطی صمیمانه اما توام با احترام و مطابق با نیازهای نوجوان می‌تواند چون سپر محکمی مانع از انواع آسیب‌ها شود. شرم و حیای کاذب را کنار بگذارید و با نوجوانتان درباره مسائل جنسی و تمایل به تماشای هرزه‌نگاری و اثرات منفی آن صحبت کنید. بهتر است آگاهی خود را در این زمینه بالا ببرید تا علاوه بر پیشگیری، بتوانید به فرزندان خود، اطلاعات صحیح و واقعی ارائه بدهید.

با فناوری‌های جدید آشنا شوید

فناوری‌های جدیدی مانند ابزارهای تلفن همراه، اینترنت و... ازجمله روش‌های دسترسی نوجوان به محصولات هرزه‌نگاری است، پس برای پیشگیری لازم است با این موارد آشنا شوید. یادتان باشد استفاده از روش‌های خشنی مثل محروم کردن نوجوان از امکانات تفریحی یا قطع اینترنت و...، هرگز چاره کار نیست، چه بسا نوجوان نه‌تنها احساس حقارت می‌کند بلکه نسبت به این مسائل کنجکاو و مقابله جو نیز می‌شود.

تنها در خانه، معاشرت با دوستان و سردرگمی والدین

بسیاری از والدین از این موضوع شکایت دارند که نوجوانشان نسبت به شرکت در مهمانی‌های خانوادگی یا مسافرت‌های دسته‌جمعی با خانواده بی‌علاقه است و مدام بهانه می‌گیرد که می‌خواهد با دوستانش باشد یا در خانه تنها بماند. این مساله باعث نگرانی والدین می‌شود چرا که در چنین شرایطی آنها نمی‌دانند اگر نوجوان با دوستانش باشد، با چه کسانی در ارتباط خواهد بود؟ علایق و تفریحات آنان چیست؟ آیا این دوستان اهل مصرف مواد یا مشروبات الکلی هستند یا نه؟ همجنس هستند یا از جنس مخالف؟ و... اگر هم تنها در خانه بماند، قرار است با چه نوع فعالیت‌هایی سرگرم شود؟ در فضای مجازی با چه کسانی هم کلام شود یا به چه سایت‌هایی سر بزند یا چه نوع فیلم‌هایی را تماشا کند و...

قطعا تصدیق می‌کنید که نمی‌شود نوجوان را در کل دوران نوجوانی‌اش در خانه نگه داشت یا مدام ذره بین به دست شد و نوع ارتباطات و اعمال او را رصد کرد. به هر حال او گاهی دوست دارد در خانه تنها بماند و گاهی نیز با دوستانش بیرون برود. تنها ماندن‌ها یا بیرون رفتن‌ها هیچ ایرادی ندارد به شرط آن که با رعایت اصول و قواعد همگام باشد.

نوجوان چه می‌کند

در نخستین گام سعی کنید به نظرات نوجوان احترام بگذارید، اما هرگز او را به حال خود رها نکنید. به او تفهیم کنید شرایط روحی این دوران از زندگی‌اش را می‌شناسید و می‌دانید ‌ دوست دارد طعم آزادی و استقلال را بچشد، پس با اعتماد کامل‌ این حق را به او می‌دهید، اما دادن این اختیار عمل و آزادی به معنای رهایی مطلق نیست، او نیز برای جلب اعتماد هر چه بیشتر شما باید تلاش کند و مرتبا شما را در جریان کارهایش قرار دهد؛ مثلا باید به شما بگوید با چه کسانی بیرون و کجا می‌رود.

مقررات و مجازات تعیین کنید

معمولا نوجوانان می‌پندارند که چون بزرگ شده‌اند، می‌توانند هر آنچه را دوست دارند، انجام دهند. این در حالی است که والدین برای اشتباهات و قانون‌شکنی‌های آنان باید ضوابطی تعیین کرده و در صورت لزوم نیز، آنها را تنبیه کنند؛ تنبیهاتی که مساعد احوال این دوران است و آنها را ترغیب به پیروی از قوانین می‌کند؛ مثل ضبط‌کردن تلفن همراه یا لپ‌تاپ شخصی، عدم معاشرت با دوستان و...

شور و نشاط جوانی با موسیقی

دنیای نوجوانی و جوانی، دنیای شور و نشاط و شادی، هیجان و تحرک است. امروزه بسیاری از جوانان ترجیح می‌دهند هیجانات و تحرکات طبیعی خود را با شنیدن موسیقی‌هایی با چاشنی زیرزمینی و آهنگ‌های غربی مثل رپ، متال و... تخلیه کنند، البته موسیقی به خودی خود آسیب‌زا نیست، اما وقتی موسیقی با آهنگ‌های تند و مهیج و با اشعار و مضامینی تحریک‌آمیز همراه شود، آن وقت است که به جرات می‌توان گفت خطری جدی، خانواده‌ها و جوانانشان را تهدید می‌کند، چرا که روان‌شناسان، تمایل و گرایش افراطی نوجوانان به موسیقی‌های مبتذل را بسان بستر زمینه‌سازی می‌دانند که موجبات ورود جوانان به انواع انحرافات شخصی و اجتماعی و گرفتار شدن در دام‌های مصیبت‌بار را میسر می‌سازد.

موسیقی‌های زیرزمینی به شکلی بسیار هنرمندانه طراحی شده‌اند که نه تنها روی ناخودآگاه انسان تاثیر‌گذار هستند و رفتار فرد را تحت اختیار خود در‌می‌آورند، بلکه سلسله اعصاب و هورمون‌های جنسی را نیز سخت تحت تاثیر قرار می‌دهند. گوش انسان با شنیدن صداهای موجود در طبیعت آرامش پیدا می‌کند، صداهایی که از ضربآهنگ متوازن و آرامبخش برخوردارند، درک صوتی طبیعی را برای مغز فراهم می‌کند که مایه آمایش و راحتی خیال است، این در حالی است که موسیقی‌های زیرزمینی، معمولا خارج از حد طبیعی است و درک صوتی فراتر از حد طبیعی و
شدت یافته‌ای را می‌طلبد که معمولا سیستم عصبی را نیز دچار اختلال می‌کند و جالب‌تر آن که برای رفع این اختلال، مغز نیازمند کمک‌های حمایتی از همان جنس می‌شود که گاهی محرک بیشتر یکی از آنهاست که این محرک می‌تواند موسیقی با ضربآهنگ تندتر ازحالت قبل یا استفاده از محرک‌زاهای غیرطبیعی چون مواد مخدر باشد، شاید به همین دلیل است وقتی فرد به موسیقی تند گوش می‌دهد، احساس هیجان و نشاط گزاف و کنترل نشده‌ای می‌کند، هیجان بیش از حدی که فقط برای مدت زمان کوتاهی ادامه دارد و سریعا نیز موجب خستگی در فرد شده و به‌طور ناخودآگاه حالت عصبی و پرخاشگری را در وی ایجاد می‌کند. ضربآهنگ‌ها و دسیبل موسیقی‌های تند چندین برابر شدیدتر از صدای بوق ماشین و سایر آلودگی‌های صوتی موجود در کوچه و خیابان است که این عامل با استفاده بی‌رویه نوجوانان و جوانان از هندزفری برای گوش دادن این‌گونه ار آهنگ‌ها تشدیدتر می‌شود. معمولا چنین جوانانی در اصطلاح فردی جرقه‌ای می‌شوند که سریعا از کوره در می‌روند، مدام ابراز خستگی، کم‌حوصلگی و عدم تمرکز می‌کنند و برای درس خواندن و انجام کارهای روزمره با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوند و دقیقا در این زمان است که جوان برای ادامه فعالیت‌های خود به محرک‌های دیگری روی می‌آورد، تنها به این خیال خام که شاید بتواند به حالت طبیعی گذشته برگردد، اینجاست که نیاز به دوپینگ کردن، الزامی می‌شود و افتادن در این مسیر را نیز امری اجتناب‌ناپذیر می‌کند و این همان پرتگاهی است که ممکن است پای نوجوان را به جاده خطرناک رفتارهای پرخطری چون اعتیاد، بی‌پروایی‌های جنسی و ... باز کند.

به نوجوان آگاهی بدهید

والدین باید از هر حیث مواظب سلامت جسم و روان فرزندان خود باشند تا خدای نکرده در دام تهاجمات فرهنگی و تبعات جبران‌ناپذیر آن گرفتار نشوند. سعی کنید از همان اوان کودکی، روح و روان فرزندتان را با آهنگ‌های آرام بخش و موسیقی‌های اصیل ایرانی عجین سازید و به طریقی صحیح و مورد پسند، آنها را در اختیار نوجوانان و جوانان قرار دهید تا شاید به این طریق بتوانید از ورود موسیقی‌های زیرزمینی به چارچوب خانواده‌تان ممانعت کنید. از سوی دیگر، آشنایی با پیامدهای مخرب این‌گونه از موسیقی‌ها، روش مفیدی است که باعث می‌شود نوجوان با تمایل و انتخاب آگاهانه خویش از گوش دادن به آنها امتناع کند، برای موفقیت بیشتر توصیه می‌کنیم در ذهن نوجوانتان علامت سوال ایجاد کنید و آزادی تصمیم‌گیری به او بدهید. بی‌شک هیچ فردی نمی‌خواهد به خودش آسیب برساند، مگر آن که نسبت به عواقب رفتارش ناآگاه باشد.

همدلی کنید

نوجوانان دنبال نگاه متفاوت به زندگی هستند. بهتر است بی‌چون و چرا، پذیرای نگاه‌های متفاوت آنان باشیم و حتی در صورت توان این نگاه‌های متفاوت را، خود به آنان عرضه کنیم. بسیاری از والدین به اشتباه تصور می‌کنند نوجوانان از اعتقادات دینی و اصول ریشه‌ای خانواده و عرفی دور هستند، در حالی که به واقع این گونه نیست؛ مشکل در نوجوانان و طرز فکر آنها نیست، بلکه مشکل در روش و چگونگی انتقال مفاهیم و ارزش‌هاست. اگر خانواده‌ها و جوانان به سمت پرورش و تقویت «همدلی» پیش بروند، بی‌شک بهداشت روانی، جسمی و اخلاقی همه افراد خانواده اعم از والدین و فرزندان تضمین خواهد شد. همدلی، مولفه‌ای است که جای خالی آن را می‌توان در ابعاد مختلف زندگی برخی از خانواده‌های ایرانی مشاهده کرد، یادگیری مهارت همدلی و درک متقابل از احساس و تفکرات و باورهای یکدیگر، کلید طلایی حل این مشکل است.

شب‌نشینی‌های ممنوعه و اعتیاد جوان

سرآغاز اکثر آسیب‌های دوره نوجوانی و جوانی جمع دوستان و گروه همسالان است. یکی از آسیب‌های جدی که جوانان و نوجوانان را تهدید می‌کند اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی است که معمولا در شب‌نشینی‌های دوستانه اتفاق می‌افتد. والدین نقش به‌سزایی در جلوگیری از ورود بچه‌ها به وادی اعتیاد دارند. بسیاری از خانواده‌ها به‌واسطه مشغله‌های زیاد شغلی، نگرانی‌های معیشتی، عدم آگاهی و شاید به دلیل عدم توانایی در برقراری ارتباط مناسب با فرزندان، وظیفه اصلی خود به‌عنوان یک والد را تا حدودی فراموش کرده‌اند و نتوانسته‌اند به‌خوبی ایفای نقش تربیتی کنند و چه‌بسا عدم مراقب والدین باعث شده است بسیاری از جوانان به‌واسطه معاشرت با دوستان کم‌تجربه و هیجان‌طلب، خیلی راحت و به‌گونه‌ای کاملا خاموش در دام اعتیاد گرفتار شوند.

نسرین صفری/ مشاور خانواده