بودجه رسانه ملی در ترازوی مقایسه

سخنگوی دولت با اشاره به بودجه و اعتبارات مورد نیاز دستگاه‌ها و بویژه سازمان صدا وسیما گفت: همه پرداخت‌ها از 15 تا 44 درصد بوده و اعتبار تخصیصی به صدا وسیما هم 44 درصد بوده است که این رقم بیشتر از رقم تخصیص داده شده به وزارت ارشاد است. وی با اشاره به محدودیت خزانه در پرداخت اعتبارات به دستگاه‌ها گفت: به علت کاهش درآمدهای نفتی پیش‌بینی‌های بودجه محقق نشد و لذا لازم است همه در مصارف صرفه‌جویی کنیم.

این سخنان سخنگوی دولت در حالی مطرح می‌شود که مجادلات و مباحث شکل گرفته در یک ماه اخیر نه بر سر چگونگی تخصیص و پرداخت بودجه که به بهانه میزان بودجه و کمیت آن بوده است.

سقوط بودجه فرهنگی کشور

دولتمردان در تخصیص بودجه سازمان صدا و سیما و در واکنش به اعتراضات نسبت به کمبود آن همیشه به بودجه نهادهای دیگر استناد کرده و معمولا سازمان حفاظت محیط‌زیست را مثال می‌آوردند؛ این‌بار اما سخنگوی دولت پای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را پیش کشیده و گفته که بودجه صدا و سیما از این وزارتخانه هم بیشتر است؛ به تعبیری بهتر، بودجه رسانه ملی حتی از وزارتخانه‌های دولتی هم بالا می‌زند. سخنگوی دولت البته دروغ نمی‌گوید. بودجه سازمان صدا و سیما در سال 1394 حدود یک‌هزار میلیارد تومان است و بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقریبا 770 میلیارد تومان. سوال قابل طرح این است که آیا وظایف، ماموریت‌ها و نقش‌آفرینی‌های سازمان صدا و سیما قابل مقایسه با وزارت ارشاد است؟ آیا تولید محتوا در رسانه ملی را می‌توان با آنچه در وزارت ارشاد می‌گذرد، مقایسه کرد؟ مخاطبان این دو سازمان و نهاد فرهنگی کشور در کمیت و کیفیت با هم برابری می‌کنند؟ وزارت ارشاد یک تشکل اداری و ستادی است با وظایف مشخص و تعریف شده، صدا و سیما اما یک سازمان معظم هم در بخش ستادی وهم در حوزه صف و اجرا عمل می‌کند که البته بار اصلی رسانه‌ای و فرهنگی کشور را تنها به دوش می‌کشد و اتفاقا زیر بار انواع هجمه‌ها و فشارها این وظایف را به پیش می‌برد.

بودجه‌ صدا و سیما کافی نیست

حجت‌‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر، نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی تصریح می‌کند: قطعا بودجه‌ای که برای صدا و سیما در نظر گرفته شده، کافی نیست.

او که در سه سال گذشته عضو کمیسیون تلفیق نیز بوده، درباره تلاش‌های مجلس برای مخالفت با بودجه در نظر گرفته شده با صدا و سیما توضیح داد: همه تلاش‌های ما در کمیسیون تلفیق جهت تخصیص اعتبارات کافی به صدا و سیما با مخالفت‌های جدی و کاملا سیاسی دولت مواجه شد و نتوانستیم برنامه پیش‌بینی شده از ناحیه دولت را تغییر بدهیم. اینها مسائلی است که با گفت‌وگو به نتیجه نمی‌رسد و نیازمند یک جریان فراگیر است. کمیسیون فرهنگی سال‌های گذشته دو عضو در کمیسیون تلفیق داشته و امسال سه نفر عضو داشته است اما در مقابل خیل دیگر نماینده‌ها در حوزه‌های مختلف و فشارهای دولت نتوانست کاری از پیش ببرد.

این نماینده با اشاره به گلایه‌های دکتر سرافراز رئیس سازمان صدا و سیما آن را حق‌طلبی توصیف کرد و نه مظلوم نمایی. وی در این باره گفت: دکتر سرافراز واقعیت‌هایی را مطرح می‌کند که با آن درگیر است و در جهت سامان دادن به اوضاع سیاست چابک‌سازی را نیز پیاده کرده است اما دولت به بهانه‌های واهی از کنار فرصت‌ها عبور می‌کند و اجازه می‌دهد امکان گسترش فعالیت‌ها و نفوذ صدا و سیما محدود شود. وی درباره تاثیرات و تبعات کاهش بودجه نیز توضیح می‌دهد: اولین اتفاق بد آنتن فروشی است و هر قدر هم برنامه‌سازان ممیزی کنند و دقت داشته باشند باز هم نمی‌توانند در مقابل تبعات منفی آنتن فروشی کاری از پیش ببرند و اگر ملاحظات نباشد آسیب‌های فراوان ایجاد خواهد شد. دومین اتفاق این است که نقش آفرینی خود را در منطقه از دست خواهیم داد. این روزها ایران نقش بزرگی در منطقه دارد و رسانه مهم‌ترین ابزار ما برای تبلیغ است اما دولت با کاهش بودجه نقش رسانه ملی در گسترش گفتمان انقلاب را متوقف کرده است.

رسانه‌ای رسالت مند

لاله افتخاری هم به‌عنوان عضو کمیسیون فرهنگی مجلس از سازمان صدا و سیما به‌عنوان رسانه‌ای رسالت‌مند یاد می‌کند که هم فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌دهد، در داخل و خارج از کشور برد دارد و از همین رو نیازمند بودجه مناسب و البته حمایت و همدلی مسئولان است.

وی با تاکید بر ناکافی بودن بودجه تصویب شده برای صدا و سیما تاکید می‌کند: امیدوارم دست کم دولت و تمام نهادها و دستگاه‌ها و حتی صاحب‌نظران و متخصصان به لحاظ فکری، قانونی و نظارتی با صدا و سیما همکاری داشته باشند و از حمایت این سازمان دریغ نکنند. این نماینده مجلس صدا و سیما را ویترین فعالیت‌های نظام می‌داند و می‌گوید: شاید حمایت‌ها و هم‌افزایی‌ها کمکی به صدا و سیما باشد و از تشدید بحران مالی در رسانه ملی پیشگیری کند. افتخاری بر این عقیده است که کمبود بودجه به افت کیفی و کمی برنامه‌های رادیو و تلویزیون و افزایش تبلیغات در رسانه ملی منجر خواهد شد که هر کدام آسیب‌های خودشان را دارند.

صدا و سیما با ماموریتی سه‌گانه

در رسانه ملی 52 شبکه رادیویی (14 شبکه ملی، یک شبکه اینترنتی، 37 شبکه استانی و محلی)، 32 کانال رادیویی برون‌مرزی (که به بیش از 30 زبان زنده دنیا برنامه تولید و پخش می‌کنند)، 62 شبکه تلویزیونی (21 شبکه ملی، هفت شبکه بین‌المللی به هشت زبان زنده دنیا، یک شبکه اینترنتی و 33 شبکه استانی) و جمعا 115 شبکه و 32 کانال رادیویی و تلویزیونی، با سه سطح محلی، ملی و بین‌المللی برنامه تولید می‌کنند. هرچند بارها این مقایسه تکرار شده اما برای درک بهتر مظلومیت بودجه دستگاه‌های فرهنگی بویژه صدا و سیما، بد نیست مجددا یادآور شویم که در جریان سفر استانی دکتر روحانی به گیلان برای تکمیل حدود11 کیلومتر از آزاد راه منجیل نزدیک به 900 میلیارد تومان اختصاص یافت.