افزایش سوال‌برانگیز قیمت دلار

به گزارش خبرنگار جام‌جم، در حالی که در هفته جاری و با وجود تلاطم‌های اقتصاد جهانی، کاهش قیمت نفت و طلا، جنگ ارزی چین و آمریکا، بحران در اقتصادهایی چون روسیه، چین، ترکیه و منطقه یورو، اقتصاد ایران و بازار ارز در آرامش نسبی به سر می‌برد و نوسانات قیمت ارز و دلار در نرم طبیعی‌اش بود، اما به یکباره دیروز قیمت ارز با یک جهش حدود 50 تومانی از حدود 3365 تومان به بالای 3400 تومان و بهای 3415 تومان اوج گرفت.

هرچند دیروز به‌خاطر آشفته بودن بازار، قیمت‌های مختلفی عنوان می‌شد و حتی گفته شد در پایان معاملات دیروز قیمت دلار دوباره به زیر 3400تومان رسیده است. اما هرچه بود، نرخ 3400 تومان برای دلار دست‌کم از اسفند ماه 1393 سابقه نداشته و نوسانات این ارز در زیر این نرخ انجام می‌شد. لذا عبور یکباره قیمت دلار از این مرز مقداری غیرمنتظره به نظر می‌رسید.

بررسی‌های خبرنگار جام جم و گفت‌وگو با برخی فعالان بازار نشان داد که دلایل مختلفی باعث این افزایش شده است. اما در لابه‌لای این دلایل نکاتی گفته شد که اگر صحت داشته باشد، نیاز به بررسی دستگاه‌های نظارتی دارد. در میان دلایل متعارف افزایش دیروز قیمت ارز، آغاز سفر حجاج و خرید ارز توسط آنان عنوان شد.

براساس آمار، امسال حدود 63 هزار نفر راهی سرزمین وحی می‌شوند که اگر هر یک از آنان هزار دلار هم بخرند به یکباره 63 میلیون دلار تقاضا وارد بازار می‌شود؛ بگذریم که به هر یک از آنان 300دلار سهمیه ارز مسافری نیز تعلق می‌گیرد. دلیل متعارف بعدی هم فرارسیدن ماه سپتامبر و رونق سفرهای خارجی بودکه خود باعث رشد افزایش قیمت دلار در هر سال می‌شود.

دلایل نامتعارف

این گزارش می‌افزاید: اما درکنار این، برخی فعالان بازار ارز عنوان کردند که یکی از دلایل رشد دیروز اقدام عمدی برخی صرافان در نفروختن دلار برای مقابله با دستورالعمل نظارتی بانک مرکزی جهت ساماندهی صرافی‌ها بوده است. در این راستا برخی صرافی‌ها به طور همزمان از فروختن ارز خودداری کرده و نوعی شایعه در بازار رواج داده‌اند که موجب سکته خوردن قیمت‌ها شده است.

ایمان صفائیان، یکی از فعالان بازار ارز در تهران در این زمینه به خبرنگار جام‌جم گفت: افزیش قیمت دلار در بازار ایران اکنون به هیچ دلیل علمی یا منطقی وابسته نیست و نمی‌توان برای آن اظهار نظر دقیقی داشت، اما این موضوع که بانک مرکزی به نوعی در این زمینه تاثیرگذار بوده نیز دور از ذهن نیست.

وی درباره تاثیر‌گذاری بانک مرکزی در افزایش نرخ ارز افزود: تاثیرگذاری بانک مرکزی این بار به معنی دخالت این بانک در بازار ارز نیست، بلکه مصوبه اخیر بانک مرکزی در مورد صرافی‌ها مبنی بر افزایش سرمایه اولیه آنها نزد بانک مرکزی باعث افزایش قیمت دلار در بازار شده است.

این فعال صنفی در بازار ارزهای خارجی تهران تصریح کرد: همان‌طور که قبلا شاهد اعتصاب‌های مختلفی در اصناف مختلف به دلیل مخالفت با میزان مالیات دریافتی دولت از صنف مربوطه بوده‌ایم این بار نیز ظاهرا برخی از صرافی‌ها برای رساندن صدای اعتراض خود به مسئولان بانک مرکزی از این سیاست استفاده کرده‌اند که با نفروختن ارزهای در اختیارشان، زمینه افزایش قیمت ارز را فراهم کرده تا بتوانند در تغییر تصمیم فعلی بانک مرکزی تاثیرگذار بوده و به خواسته خود برسند.

وی معتقد است پایان مهلت قانونی بانک مرکزی برای تکمیل مدارک صرافی‌ها و همچنین افزایش سرمایه‌ آنها در این بانک که با فشار قانونی بانک مرکزی در روزهای آینده همراه خواهد بود، شاهد افزایش قیمت‌ها بدون هیچ دلیل علمی و اقتصادی خواهیم بود که اولین نشانه‌های آن دیروز توسط برخی صرافی‌ها باایجاد التهاب در بازار ارز ایجاد شد و در نهایت قیمت‌های قبلی که در محدود 3300 تومان قرار گرفته بود را افزایش داد.

ردپای سازمان امور مالیاتی؟

برخی دیگر از فعالان صنفی نیز رشد دیروز قیمت ارز را به خاطر قانون جدید مالیاتی و اختیار سازمان امور مالیاتی برای سرکشی به حساب‌ها دانسته و ابراز کردند برخی صاحبان درآمدهای بزرگ در روزهای اخیر اقدام به بیرون کشیدن موجودی‌شان و تبدیل آن به دلار کرده‌اند که همین امر باعث رشد قیمت‌ها شده است.

به گفته آنان ممکن است تلاطم افزایشی در قیمت ارز در روزهای آینده هم وجود داشته باشد.

یک فعال صرافی که حاضر به درج نام خود در این گزارش نشد، در این‌باره به جام‌جم گفت: از زمانی که اعلام شده بانک مرکزی اطلاعات شخصی صاحبان حساب را که شامل همه نقل و انتقالات و گردش مالی افراد را در اختیار سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات قرار می‌دهد، برخی افراد پول‌های خود را از حساب‌ها خارج کرده و به بازار ارز انتقال داده یا دلار خریده‌اند.

وی افزود: خرید و فروش دلار برای افراد مالیاتی به دنبال ندارد و این افراد ترجیح می‌دهند، وارد این بازار شده و علاوه بر سرمایه اولیه سود بیشتری عایدشان شود، ضمن این‌که فعالیت در بازار غیررسمی ارز چندان قابل رهگیری نیست.

این فعال صرافی ادامه داد: کاهش قیمت نفت هم از سوی دیگر باعث شده تا در بازار ارز نوسان ایجاد شده و افزایش تقاضا را در بازار شاهد باشیم. به همین دلیل قیمت دلار به بیش از 3400 تومان رسیده است.

پای دولت در میان است

در همین حال، دکتر عباس هشی، کارشناس ارشد اقتصادی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: به نظر می‌رسد یکی از عاملان افزایش قیمت ارز خود دولت باشد. دولت سیاست‌ رشد صادرات غیرنفتی را در برنامه خود دارد و از آنجا که برای صادرکننده قیمت بالای ارز صرفه اقتصادی دارد، قیمت ارز در حد معقول نگاه داشته می‌شود.

وی افزود: بدنه دولت خود جزو فعالان اقتصادی هستند و همین موضوع می‌تواند به افزایش قیمت ارز دامن بزند.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در شرایط فعلی کشور هرچه قیمت دلار پایین‌تر بیاید، ارزش پول ملی بیشتر می‌شود، اما چنین سیاستی در بدنه دولت مشاهده نمی‌شود.

هشی گفت: مدتی پیش قیمت دلار روند کاهشی را پیش گرفت و از 3400 تومان به 2700 تومان رسید، اما طولی نکشید که این قیمت به 3000 تومان افزایش یافت و مهم‌ترین عاملی که می‌تواند روی این موضوع تاثیرگذار باشد، تصمیمات عمده دولت در بخش ارز است که اعتقاد به افزایش آن دارند.

این کارشناس بازار مالی و سرمایه تصریح کرد: کاهش قیمت نفت نیز از دیگر عواملی است که بر قیمت ارز تاثیرگذار است. هرچه نفت بیشتری فروخته شود، میزان موجودی دلار در بازار افزایش می‌یابد و همین موضوع باعث کاهش تقاضا شده و قیمت آن روند نزولی را طی می‌کند، اما اکنون با کاهش قیمت نفت و همچنین تحریم‌ها علیه ایران شاهد کمبود دلار و افزایش تقاضا در بازار هستیم.

افزایش قیمت ارز نگران‌کننده نیست

همچنین دکتر حسین عبده‌تبریزی، کارشناس بازار مالی و سرمایه ضمن اشاره به نامحسوس بودن افزایش نرخ ارز در بازار به جام‌جم گفت: هرچند اکنون قیمت دلار نزدیک به 3400 تومان بوده و در برخی ساعات بیش از این نیز شده است، اما این نوع افزایش‌ها معمولا در بازارهای مختلف ایجاد می‌شود و نمی‌تواند در این زمینه نگران‌کننده باشد، اما آنچه مهم است سیاست بانک مرکزی درباره نرخ ارز در بازار ایران است.

وی درباره سیاست بانک مرکزی برای نرخ ارز در ایران افزود: یکی از اشتباه‌هایی که نباید درباره آن سطحی باشیم، این است که سیاست بانک مرکزی نسبت به ثبات قیمت ارز این نیست که نرخ ارز ثابت باشد و براساس شواهد و البته مستندات موجود سیاست بانک مرکزی این نیست که نرخ ارز ثابت باشد؛ بلکه قیمت انواع ارزها و البته دلار براساس متغیرهای مختلف تعیین خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر قرار است شکاف تورمی نرخ ارز داخل با خارج از کشور افزایش پیدا کند، بهتر است این افزایش به صورتی باشد که شوک به قیمت بازار وارد نشود، بنابراین اگر این سیاست درنظر بوده این افزایش‌ در راستای رسیدن به همان نتیجه است.

اخطار آخر بانک مرکزی و صرافانی که تهدید می‌کنند!

بانک مرکزی در نامه‌ای به صرافان اخطار داد که فقط ده روز دیگر برای انطباق با دستورالعمل جدید فرصت دارند در غیر صورت از فعالیت آنها جلوگیری خواهد شد.

به گزارش ایسنا، بانک مرکزی در روز دوم شهریور ماه طی نامه‌ای به تمامی صرافانی که برای افزایش سرمایه اقدام نکرده‌اند نامه اخطار آخر را ارسال کرد. در این نامه که تیتر اخطار نهایی را بر خود دارد، تصریح شده است اگر صرافی‌ها پس از پایان مهلت ده روزه مجوز خود را تعیین تکلیف نکنند، طبق هماهنگی به‌عمل آمده با نیروی انتظامی پلمب خواهند شد.

در همین حال صرافان دیروز به نوعی بانک مرکزی را در اجرای مقررات نظارتی‌اش تهدید کردند که نوع اظهاراتشان احتمال افزایش عمدی نرخ ارز در روز گذشته که در گزارش جام‌جم نیز به آن اشاره شده را قوت می‌بخشد. عباس مسعودی، رئیس انجمن صنفی کارفرمایان سکه و صرافان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که باید نتیجه رفتارهای امروزه با صرافان را در سطح بازار جستجو کرد، نسبت به عواقب تصمیماتی نظیر تهدید به پلمب آنها هشدار داد!

وی با بیان این‌که بازخورد رفتارهای اینچنینی در بازار به‌خوبی نمود دارد، گفت: از دو روز گذشته که نامه اخطار به پلمب به صرافان ارسال شده، شاهد افزایش نرخ ارز هستیم و این در حالی است ما پیشتر تبعات این چنین اقداماتی را به گوش مسئولان رسانده و مکاتبات گسترده‌ای را با برخی از آنها داشته و هشدارهای لازم را داده بودیم.