جی 20؛ رئیس در خطر اخراج؟!

براساس پیش‌بینی‌ اقتصاددانان و برخی از اعضای گروه یاد شده، قرار بود نشست سران گروه جی 20 در آنتالیا حدود 65 میلیون یورو به اقتصاد ترکیه کمک کرده و باعث سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای از سوی کشورهای عضو این گروه بزرگ اقتصادی در ترکیه باشد، اما ظاهرا مشکلات سیاسی و کوچک شدن اقتصاد ترکیه عاملی شده تا صندلی ریاست این کشور در گروه G20 که متشکل از وزرای اقتصاد (دارایی) و مسئولان بانک‌های مرکزی 20 اقتصاد مطرح دنیاست و در مجموع 85 درصد از اقتصاد جهان را در اختیار دارد، به مخاطره افتاده و حتی باعث راه افتادن زمزمه خروج ترکیه از این گروه شود.

این در حالی است که کارشناسان اقتصادی چه داخل ترکیه و چه خارج از مرزهای این کشور با اشاره به افت یک پله‌ای رتبه اقتصادی ترکیه در جهان می‌گویند: بحران‌های سیاسی، کاهش ارزش پول ملی ترکیه و همچنین کوچک شدن اقتصاد ترکیه باعث شده تا رتبه 17 ترکیه (سال 2013) در اقتصاد بین‌المللی امسال به رتبه 18 نزول کرده و همین امر می‌تواند تهدیدی جدی برای عضویت ترکیه در گروه بیست کشور بزرگ اقتصادی جهان باشد. چون سال گذشته میلادی این کشورها وعده داده بودند، اقتصاد جهان را از رکود خارج کنند و در حالی که ترکیه یکی از امیدهای به واقعیت پیوستن این آرزو بوده است، اکنون خود آینده‌ای نامعلوم در پیش رو دارد.

خطر در کمین صادرات ترکیه

مشکلات اقتصادی ترکیه در حالی در رسانه‌ها مخابره می‌شود که براساس آمار موسسه ترک استات 5/56 درصد از کل صادرات ترکیه را شرکت‌هایی مدیریت می‌کنند که بین یک تا 249 نفر پرسنل دارند. در این آمار آمده است 4/17 درصد از این تولید در شرکت‌هایی که کمتر از 9 نفر پرسنل دارند شکل گرفته است.

این در حالی است که صادرات محصولات صنعتی 9/56 درصد از کل صادرات ترکیه را در بر گرفته و در کل مقصد 3/48 درصد از محصولات ترکیه اتحادیه اروپا بوده است و نزدیک 5/19 درصد هم به خاورمیانه و باقی هم در کشورهای همسایه ترکیه وارد شده است، اما نکته مهم در این آمار این است که اقتصاددانان ترکیه معتقدند هر گونه تغییر و تحول در میزان مبادله ارز یا ناتوانی بانک مرکزی ترکیه در کنترل بحران اقتصادی به سرعت بر توان مالی صادراتی شرکت‌های کوچکی که بیش از نیمی از صادرات ترکیه را در اختیار دارند تاثیر گذاشته و می‌تواند مشکلی در ابعاد گسترده برای اقتصاد ترکیه ایجاد کند.

این کارشناسان در ادامه با اشاره به کاهش رشد اقتصادی ترکیه می‌گویند: ترکیه طی یک دهه گذشته همواره از رشد اقتصادی قابل قبولی برخوردار بوده است در حالی که طی سال 2014 میلادی تنها 9/2 درصد رشد را تجربه کرده و طی سه ماهه نخست سال جاری میلادی رشد تولید ناخالص داخلی این کشور تنها 3/2 درصد افزایش نشان داده است. اقتصاد ترکیه در بهترین شرایط تا پایان سال 3 درصد رشد خواهد داشت و همین موضوع می‌تواند مشکلاتی در موقعیت ترکیه در میان کشورهای G20 ایجاد کند.

کاهش معنادار رشد اقتصادی ترکیه

در سال 2013 میلادی تولید ناخالص ترکیه رقمی بالغ بر 57/1 تریلیون لیر معادل 823 میلیارد دلار بوده که در همین زمان ارزش برابری دلار با لیر ترکیه براساس داده‌های بانک مرکزی این کشور 904/1 بوده است.

این در حالی است که تولید ناخالص داخلی ترکیه درسال 2014 با 9/2 درصد رشد به رقمی بالغ بر 75/1 تریلیون لیر در سال 2014 میلادی رسیده است اما معادل دلاری آن تنها 800 میلیارد دلار برآورد شده است چون ارزش برابری لیر ترکیه و دلار در این دوره به 1875/2 سقوط کرده و درواقع ضعیف‌تر از سال قبل شده است.

از سوی دیگر با توجه به داده‌های اقتصادی، در سه ماهه اول سال جاری میلادی رشد تولید ناخالص ترکیه 78/1 تریلیون لیر بوده و با توجه به ارزش برابری لیر در برابر دلار آمریکا در مجموع تولید ناخالص ترکیه 794 میلیارد دلار یعنی حتی کمتر از سال 2014 میلادی شده است. تحلیلگران اقتصادی با اشاره به کاهش معنادار رشد اقتصادی ترکیه طی دوره یاد شده می‌گویند: شکی نیست با توجه به مشکلات اقتصادی که منشأ سیاسی داشته و باعث افت ارزش پول ملی ترکیه شده است اقتصاد ترکیه در پایان سال 2015 با روند فعلی حتی کوچک‌تر از سال 2014 خواهد بود یعنی تولید ناخالص ترکیه حتی از رقم 794 میلیارد دلار نیز کمتر می‌شود.

این تحلیلگران تصریح کردند: نگرانی درباره آینده اقتصادی ترکیه و همچنین جایگاه این کشور در میان صندلی‌های گروه G20 هنگامی افزایش خواهد یافت که تصور کنیم حمله‌های تروریستی در کشورهای همسایه ترکیه و حتی داخل خاک این کشور بیشتر شده و دولت حتی پس از برگزاری انتخابات زودهنگام ده هفته دیگر نتواند بحران اقتصادی ایجاد شده را مدیریت کند هرچند امکان افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو آمریکا که می‌تواند به قدرت گرفتن دلار بینجامد بازهم صدمه‌ای قابل توجه به پول ضعیف شده ترکیه خواهد زد.

این در حالی است که جایگاه 17 اقتصاد ترکیه در میان کشورهای جی 20 اکنون با یک پله نزول به 18 رسیده و هلند با تولید ناخالص ملی کمی بیشتراز 800 میلیارد دلار جایگاه سال 2014 ترکیه را به خود اختصاص داده و پس از ترکیه، عربستان و سوئیس نیز به ترتیب با تولید ناخالص 746 میلیارد و 685 میلیارد دلار قرار گرفته‌اند و در کمین تصاحب جایگاه ترکیه‌اند.

سقوط غیرمنتظره؟

براساس گزارش‌ بانک جهانی، پول ملی ترکیه طی 12 ماه گذشته روند نزولی به خود گرفته و تاکنون 30 درصد از ارزش خود در مقابل دلار آمریکا را از دست داده به صورتی که روز پنجشنبه گذشته در پایین‌ترین سطح برابری تاریخ ترکیه یعنی 0035/3 مبادله شده است.

کارشناسان اقتصادی با اشاره به این افت غیرقابل تصور لیر درمقابل دلار آمریکا می‌گویند: اگر ترکیه بتواند براساس انتظارات، همان رشد سه درصدی پیش‌بینی شده در سال جاری را در کارنامه خود ثبت کند درآمد ناخالص ترکیه از 75/1 به 8/1 تریلیون لیر خواهد رسید این در حالی است که با توجه به ارزش برابری لیر ترکیه در برابر دلار (اگر فرض کنیم همواره این برابری تا پایان سال 3 باشد) یعنی تولید ناخالص ترکیه در پایان سال جاری میلادی کمتر از 600 میلیارد دلار خواهد بود.

از سوی دیگر کارشناسان بانک فرانسوی سوسایته براساس تحلیل‌های اقتصادی و با توجه به آمار ارایه شده از اقتصاد ترکیه در آخرین گزارش خود می‌گویند: با توجه به دادهای اقتصادی و همچنین شرایط پیش رو دور از ذهن نیست که تا ماه آینده ارزش برابری لیر ترکیه دربرابر دلار به نزدیک 3/3 برسد که این ‌ یعنی کوچک‌تر شدن مضاعف اقتصاد ترکیه و قوت گرفتن احتمال اخراج این کشور از گروه جی 20.

منبع: Todayzman 21/ اوت 2015