خیابـانی به قدمت تهران

از شمال خیابان ناصرخسرو که وارد می‌شوید اولین بنایی که به چشم می‌آید، بنای قدیمی آجری خیابان ناصرخسرو است. شاید مدرسه با گذشته بیش از یک قرن و اندی از عمرش و تخریب و دوباره ساختن‌اش به دست اعتمادالدوله صدای گام‌های امیرکبیر بنیانگذارش را به یاد نداشته باشد، اما هنوز این بنا یادآور اولین دانشگاه ایران است که باعث اتفاقات علمی و فرهنگی مهمی در تاریخ کشورمان شده است.

تا همین اواخر این مدرسه مرکز تربیت معلمان بود. در حال حاضر نمی‌توانید از داخل آن بازدید کنید ولی در آینده که قرار است به موزه آموزش و پرورش تبدیل شود شاید امکان بازدید از آن را پیدا کنید. بعد از تاسیس دارالفنون، خیابان ناصریه محل تجمع کتابفروشی‌ها شد و اولین چاپخانه تهران هم در این خیابان شکل گرفت؛ هنوز هم بقایایی از آن کتابفروشی‌ها را در این خیابان می‌توان دید که البته بیشتر‌شان کتاب‌های مذهبی و حقوقی می‌فروشند.

خیابان را که به سمت جنوب بروید پاساژها و کوچه و البته مغازه‌های فروش دوربین و ملزومات آن خودنمایی می‌کنند. از دوربین‌های آنالوگ که کم‌کم به تاریخ می‌پیوندند و تا چند سال آینده سر از موزه‌ها یا کلکسیون‌ها درمی‌آورند تا دوربین‌های پیشرفته و حرفه‌ای دیجیتال که قدرت وضوح‌شان شما را شگفت‌زده می‌کند.

اینجا هر دوربینی اعم از عکاسی و مداربسته و فیلمبرداری را با مارک‌ها و کارایی‌ها و البته قیمت‌های متفاوت پیدا می‌کنید. این مغازه‌ها به سمت خیابان صوراسرافیل ادامه می‌یابند. خیابان صوراسرافیل هم یکی از جاهای دیدنی این محدوده است و جولان لکوموتیوهای قدیمی و کالسکه‌ها که مسافران را جابه‌جا می‌کنند بر جذابیت آن افزودند.

همین‌طور که میان خیابان سنگفرش شده آن قدم می‌زنید صدای رهگذرانی را می‌شنوید که کلمه دارو را در گوشتان مدام زمزمه می‌کنند. انگار می‌خواهند به شما یادآور شوند خیابان ناصرخسرو بجز قدمتش به فروش دارو‌های غیرقانونی و نایاب هم معروف است.

وجود اولین داروخانه تهران در این خیابان و مغازه‌های فروش مواد شیمیایی و آزمایشگاهی در گذشته نه‌چندان دور و چند مغازه‌ای که هنوز مواد شیمیایی می‌فروشند شاید دلایلی برای فروش دارو در این خیابان باشد.

یکی از بناهایی که در ناصرخسرو معماری و تزئینات و مجسمه‌های حک شده بر آن جلب توجه می‌کند بنای سرای روشن است که اگرچه نسبت به بخش‌های قدیمی ناصرخسرو قدمت کمتری دارد، اما یکی از شاخصه‌های این خیابان است.

خیابان ناصرخسرو یکی از اولین خیابان‌های تهران است که به دستور ناصرالدین‌شاه در سال 1281ساخته شد و خیابان ناصریه نامیده شد در حال حاضر بیش از یک قرن از ساخته آن می‌گذرد.

به همین دلیل خیلی از مکان‌های تاریخی و قدیمی هم در آن قرار دارد که مهم‌ترین آنها بنای زیبای شمس‌العماره است. شاید از زمانی که صدای ناقوس زنگ ساعتش تمام تهران را پرمی‌کرد زمان زیادی گذشته باشد، اما هنوز هم بنای شمس‌العماره به عنوان اولین ساختمان بلند تهران یکی از مکان‌های دیدنی تهران است که برای دیدن آن از نزدیک باید به کاخ گلستان در میدان ارگ بروید.

البته سردر عالی هم که بخشی از کاخ گلستان است هم در این خیابان قرار دارد. روبه‌روی این بنا یکی از کوچه‌ها قدیمی تهران به نام مروی قرار دارد گذر باریک و بلندی که تا خیابان پامنار ادامه می‌یابد.

این بازارچه در زمان فتحعلی‌شاه به خواسته محمد حسین خان مروی بعد از مدرسه و مسجد مروی ساخته شد. در حال حاضر داخل آن را مغازه‌های به هم پیوسته شکل داده است که تنگاتنگ کنار هم همه چیز می‌فروشند؛ از لوازم آرایش و بهداشتی گرفته تا چای و قهوه و شکلات و خوراکی‌های تازه‌ای که شاید برای اولین‌بار اینجا می‌توان امتحانشان کرد. به اینها لباس‌های خارجی وسایل آنتیک را هم اضافه کنید که شاید همتای آن را در جای دیگر نتوانید بیابید.

خیلی از مغازه‌داران کوچه مروی از عرب‌های مهاجر عراق هستند و همین باعث شده یکی از غذاهای معروف آنها به نام فلافل اینجا طرفداران زیادی پیدا کند. در خیابان ناصرخسرو مغازه‌های متعددی از هر نوع صنفی هستند.

از لوازم آرایشی و بهداشتی که بارزترین آنها هستند تا موبایل‌فروشی و در ابتدای خیابان بیرق و پرچم و لوازم عزاداری برای محرم و کت و شلوارفروشی و حتی دوچرخه‌فروشی و آجیل‌فروشی و مغازه‌هایی که لوازم الکتریکی می‌فروشند ـ و خیلی موارد دیگر که باعث شده که شما از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را در این خیابان پیدا کنید ـ خیابان ناصرخسرو میان میدان بزرگ و تاریخی میدان امام خمینی یا توپخانه سابق و خیابان پانزده خرداد و بازار قرار دارد با خیابان‌ها و کوچه‌های باریکی که بیشتر آنها یا بن‌بست هستند یا به خیابان پامنار می‌رسند.

مهم‌ترین‌های آنها مروی و خدابنده‌لو و امام جمعه و ناظم الاطبا است. از آنجا که خیابان ناصریه یکی از خیابان‌های مهم دوره قاجار بوده خانه‌های خیلی از درباریان در آن قرار داشته که از آن جمله می‌توان به خانه امام جمعه اشاره کرد که در کوچه‌ای به همین نام قرار دارد.

این خانه در ابتدا متعلق به آقا خان نوری صدراعظم ناصرالدین‌شاه بوده که بعد به امام جمعه تهران می‌رسد. این خانه یکی از آثار دوره قاجاریه است. راه دسترسی به ناصرخسرو بسیار آسان است از آنجا که این خیابان نزدیک میدان توپخانه و بازار است تمام اتوبوس‌ها که به این دو میدان می‌روند به شما در رسیدن به خیابان ناصرخسرو کمک می‌کنند.

متروی میدان امام خمینی و خط یک در ایستگاه پانزده خرداد هم در رسیدن شما به خیابان ناصرخسرو کمک می‌کنند.

اکرم بیگی - چمدان (ضمیمه پنجشنبه - روزنامه جام جم)