طرحی که آرامش را از جنگل ابر می‌گیرد

طی چند روز گذشته و براساس اخبار رسیده از جنگل ابر، اجرای طرح «انتقال آب از سرچشمه‌های قطری» در استان گلستان به استان سمنان که از سال 86 آغاز و به‌دلیل تخریب جنگل ابر متوقف شد، از چند روز پیش و با استقرار یک دستگاه بیل مکانیکی در این منطقه دوباره از سرگرفته شده است.

صدمات جبران‌ناپذیر

منابع محلی و فعالان محیط‌زیست در گفت‌وگو با جام‌جم دلیل اجرای دوباره این طرح را اصرار مسئولان اجرایی و نمایندگان استان سمنان در مجلس دانسته و می‌گویند قرار است برای اجرای عملیات لوله‌گذاری پروژه «انتقال آب از چشمه‌های قطری که در جنگل ابر واقع شده، بیش از ٣٢٠ اصله درخت قطع و بخش وسیعی از پوشش گیاهی جنگل تخریب شود که این فقط بخش کوچکی از خسارات کوتاه‌مدت وارده به جنگل خواهد بود و خسارات طولانی‌مدت آن بسیار خطرناک و جبران‌ناپذیر خواهد بود؛ پیامدهایی که اتفاقا مانع از تائید طرح توسط مشاور زیست محیطی آن شده و به گفته مسئولان محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها هیچ مجوزی از این سازمان‌ها برای اجرا شدن ندارد.

قائم مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ضمن مخالفت شدید این سازمان با اجرای این طرح به جام‌جم می‌گوید: این طرح نیز مانند بسیاری از طرح‌های مشابه دیگر ارزیابی زیست‌محیطی ندارد و مسئولان و متولیان اجرای طرح بدون هیچ‌گونه ارزیابی زیست‌محیطی و استعلام از سازمان جنگل‌ها و محیط‌زیست به اجرای آن مبادرت کرده‌اند، به همین دلیل اولا ما با ادامه اجرای آن بشدت مخالف هستیم و ثانیا در صورتی که جزو طرح‌های ملی و لازم‌الاجرا باشد، حتما باید به روشی اجرایی شود که حداقل آسیب را به جنگل برساند که در این راستا استفاده از ماشین‌های سنگین مطلقا ممنوع است و در صورت مشاهده به صورت قانونی با آن برخورد خواهد شد.

ممنوعیت تغییر در عرصه‌های طبیعی

ناصر مقدسی می‌افزاید: جنگل ابر با پیگیری‌های فراوان اواخر سال گذشته به‌عنوان یک منطقه حفاظت شده اعلام شد و یک منطقه وقتی «حفاظت شده» اعلام می‌شود به این معنی است که با دیگر مناطق متفاوت بوده و از حساسیت و شکنندگی خاصی برخوردار است و بنابراین باید اجرای هر طرحی در آن در نهایت احتیاط و درایت انجام شود. از سوی دیگر طبق قانون اساسی هر گونه تغییر در عرصه‌های طبیعی که موجب تغییرهای غیرقابل تجدید شود، ممنوع و غیرقانونی است و از آنجا که تخریب پوشش گیاهی جنگل ابر به‌دلیل خاص و منحصربه‌فرد بودن آن تجدیدپذیر و قابل جبران نیست، لذا این طرح نباید اجرا شود.

وی درخصوص این سخن مسئولان استان سمنان که می‌گویند برای طرح حدود 25 میلیارد تومان هزینه کرده‌اند و حال امکان توقف آن نیست هم می‌گوید: اولا از ابتدا نیز اشتباه کرده‌اند که برای طرحی کارشناسی نشده و بدون مجوز از بیت‌المال هزینه کرده‌اند و ثانیا اگر هیچ راهی جز اجرای طرح نباشد باید انجام آن به‌صورت یدی و بدون استفاده از ماشین‌آلات و قطع هرگونه درخت و پوشش گیاهی و یا ایجاد جاده دسترسی انجام شود. در هر صورت یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها و نیروهای محیط‌زیست بشدت پیگیر ماجرا خواهند بود و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، برای آن پرونده تخلفاتی تشکیل داده و با آن برخورد خواهند کرد.

مخالفت سازمان جنگل‌ها

بهزاد انگورج معاون سازمان جنگل‌ها نیز، از مخالفت صریح این سازمان با این طرح خبر داده و می‌گوید:

استان سمنان باید از روش‌های دیگری برای کمبود آب این استان استفاده کند که یکی از مهم‌ترین آنها اصلاح الگوی مصرف است و سازمان جنگل‌ها اجازه نمی‌دهد که جنگل ارزشمندی مانند جنگل ابر تاوان الگوی نادرست مصرف آب در دیگر استان‌ها را بدهد.

دامن‌گیر، مدیرکل محیط‌زیست استان سمنان نیز با بیان این‌که مجوز اجرای این طرح توسط مسئولان و مدیران دولت قبل صادر شده و اکنون مورد تائید ما نیست، به جام‌جم می‌گوید: مسئولان استان سمنان و بویژه استاندار می‌گویند از آنجا که حدود 90 درصد از طرح اجرا شده، مابقی آن نیز باید اجرا شود، با این حال اداره محیط‌زیست استان و حتی کشور مخالفت جدی خود را با ادامه این طرح و هرگونه طرح عمرانی جدید در جنگل ابر ابراز داشته و از هم‌اکنون بصراحت اعلام می‌کنیم که در صورت ادامه اجرای طرح با آن برخورد خواهیم کرد و نیروهایمان را نیز برای رصد این ماجرا به منطقه اعزام می‌کنیم.

جلوی تخریب بیشتر را بگیرید

در همین حال مدیرعامل یکی از موسسه‌های زیست محیطی در استان سمنان که از ابتدای امر در جریان اجرای این طرح بوده، با بیان این‌که فعلا اداره منابع طبیعی استان سمنان مانع کار و فعالیت ماشین‌های راهداری در منطقه شده است، به جام‌جم می‌گوید: از آغاز اجرای طرح تاکنون حدود 24 میلیارد تومان برای اجرای طرح انتقال آب هزینه شده و حدود 24 میلیارد تومان هم تخریب جنگل صورت گرفته است که این هزینه سنگین قرار است در نهایت آبی به میزان 50 لیتر در ثانیه را از سرچشمه‌های قطری به شهر شاهرود منتقل کند.

سعید آقایان با بیان این‌که اجرای طرح اکنون به نزدیک چشمه‌ها و بخش انبوه جنگل رسیده است، می‌افزاید: تخریبات اساسی از این پس در جنگل ابر رخ خواهد داد، زیرا اولا اجرای آن مستلزم قطع درختان و پوشش گیاهی زیادی در جنگل است و ثانیا از آنجا که لوله‌گذاری در یک منطقه شیب‌دار و توسط ماشین‌های سنگین انجام می‌شود، موجب خالی شدن و فرو ریختن دیواره ارتفاعات و رانش زمین خواهد شد، ضمن این‌که به‌دلیل از بین رفتن سطوح متخلخل زمین و جنگل، از این پس دیگر آب باران جذب زمین نخواهد شد و باید منتظر وقوع سیلاب‌های متعدد و سهمگین در منطقه و وارد آمدن خسارات به مناطق پایین دست جنگل باشیم.

به گفته وی این طرح درحالی با این سطح از تخریبات در حال انجام است که هم‌اکنون در شاهرود شاهد هدررفت بخش عمده‌ای از آب مصرفی به دلیل فرسودگی شبکه آبرسانی هستیم و درصورتی که مسئولان هزینه اجرای طرح را برای به روزرسانی شبکه آبرسانی شاهرود صرف کنند، دیگر نیازی به انتقال آب به این شهر وجود نخواهد داشت.

اعتراض نمایندگان مجلس

طرح «انتقال آب از چشمه‌های قطری» مخالفت نمایندگان مجلس این استان را نیز در پی داشت. این مخالفت به حدی است که نمایندگان این استان در جلسه علنی مجلس، مخالفت خود را با اجرای این طرح اعلام کردند.

نوروزی، نماینده مردم علی‌آباد در مجلس نیز با تاکید بر این‌که مسئولان و نمایندگان گلستان به دو دلیل قطع درختان و تخریب جنگل ابر و همچنین موضوع کمبود شدید آب در گلستان و بویژه علی‌آباد با اجرای این طرح بشدت مخالف بوده و به هیچ وجه اجازه اجرای آن را نخواهند داد، می‌گوید: درصورتی که مسئولان استان سمنان و وزارت نیرو بر اجرای این طرح اصرار داشته باشند، استیضاح وزیر نیرو را در دستور کار مجلس قرار خواهیم داد.

فاطمه مراد‌زاده - ایران