تخفیف‌های غیرواقعی

لذا نباید انتظار داشته باشید حراجی‌ها یا تخفیف‌گذاری‌هایی که در بستر این سیستم انجام می‌شود نیز شفاف و قابل نظارت باشد.

از کوزه همان برون تراود که در اوست. سیستم غیرشفاف همه چیزش غیرشفاف است. این درحالی است که در دنیا و با گسترش بی‌نظیر تنوع کالاها و خدمات، رشد جمعیت و گسترش جغرافیایی سکونت، شفافیت در سیستم توزیع و کنترل قیمت کالا و خدمات را در کوچک کردن سیستم فروش یافته‌اند.

به این ترتیب که از نظام سنتی توزیع مویرگی که همان واحدهای صنفی خرده‌فروشی متعدد باشد، به سوی گسترش هرچه بیشتر فروشگاه‌های عظیم زنجیره‌ای حرکت کرده‌اند.

حسن بزرگ این فروشگاه‌ها، قابل نظارت بودن آن از طریق شفافیت ناشی از خرید انبوه کالا و مکانیزه بودن فرآیند خرید است، وقتی شما به جای صد هزار خرده‌فروش کوچک، یکهزار عمده‌فروش بزرگ داشته باشید، می‌توانید هزار کارمند تمام وقت برای سرکشی روزانه به آنها استخدام کنید، اما استخدام صد هزار کارمند، امکانپذیر است؟ از سوی دیگر فروشگاه‌های زنجیره‌ای چون کالا را عمده و انبوه و ضمنا بی‌واسطه می‌خرند، به نوعی رهبری قیمت در بازار را به دست گرفته و جلوی رشد قیمت‌ها را می‌گیرند.

همچنین اعمال هرگونه سیاست قیمتی از طریق آنان امکان‌پذیر است. در نهایت نیز تخفیف‌گذاری‌ها یا حراج‌های آنان نیز شفاف، واقعی و قابل نظارت است.

چون هم قیمت قبلی آنها به‌طور مکانیزه و براحتی قابل محاسبه است و هم برگزاری حراج با درصدهای بالا برای فروشگاه واقعا صرف می‌کند چون سودش را از طریق فروش بیشتر کالا جبران می‌کند.

پس اگر ایران نیز می‌خواهد منافع واقعی مردم و اصناف را از محل برپایی حراج یا تخفیف‌گذاری‌های شفاف و عادلانه تامین کند، باید سیستم توزیع مویرگی فعلی را به «شاهرگی» تغییر داده و فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ را جایگزین واحدهای صنفی کوچک و متعدد و غیرقابل نظارت کند.

اجرای این امر سخت هم نیست و بخش خصوصی با اندک مشوق‌هایی در بحث مالیات یا تعرفه‌های تجاری و عوارض، بسرعت به فرآیند سرمایه‌گذاری در آن وارد خواهد شد.

دکتر بهمن آرمان - کارشناس اقتصادی