کارشکنی بانک‌هاعلت اصلی سقوط بورس

محمد فطانت در حاشیه نشست خبری دیروز خود در پاسخ به خبرنگار جام‌جم درباره علت افت شاخص بورس پس از اعلام بیانیه مشترک وین اظهار کرد: یکی از آثار مثبت اقتصادی انتشار بیانیه مشترک هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 را می‌توان در پوست‌اندازی اقتصاد ایران در جهت مثبت با توجه به افق‌های تازه‌ای که پدیدار شده، عنوان کرد، اما با وجود آمادگی ذهنی برخی مسئولان و فعالان بازار سرمایه درباره این پوست‌اندازی، کاهش ناگهانی چندهزار واحدی شاخص بورس همه را شوکه کرد.

وی با اشاره به برگزاری 58 درصد از مجامع عمومی شرکت‌ها همزمان با اعلام نتایج مثبت مذاکرات هسته‌ای افزود: اکنون سهامداران و شرکت‌کنندگان در بازار پولی سرمایه ایران به بلوغ رفتاری رسیده‌اند و همه می‌دانیم یک عامل یا دو عامل نمی‌تواند باعث چنین اتفاق‌هایی باشد بنابراین مجموعه‌ای از عوامل توانستند روند شاخص‌ها را نزولی کرده و نتیجه‌ای که همه را شوکه کرد، رقم خورد، در حالی که بانک‌ها و سیاست‌های پولی و مالی آنها تاثیر قابل ملاحظه‌ای در این اتفاق داشته ‌است.

سوداگری بانک‌ها؛ اولین عامل سقوط بورس

این مقام مسئول با اشاره به اهمیت و جایگاه تاثیرگذاری بانک‌ها و تصمیم‌گیری‌های بانک مرکزی در بازار سرمایه گفت: اگر امروز به سودآوری دیگر بازارها نسبت به بازار سرمایه توجه کنیم، درخواهیم یافت، سودآورترین راهکار برای جذب سرمایه، سپرده‌گذاری در بانک‌هاست، اما با این که اکنون و براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، سود سپرده‌های بانکی کاهش یافته است، بسیاری از بانک‌ها نه‌تنها به دستورالعمل‌های بانک مرکزی مبنی بر حداکثر سود 20 درصدی برای سپرده‌های یک ساله عمل نمی‌کنند، بلکه برای جذب منابع مالی اقدام به ارائه شرایط ویژه‌ای نیز کرده، در نتیجه توانسته‌اند با سودهای بالا روند حرکت سرمایه‌ها را از بازار سرمایه به سمت سپرده‌های بانکی سوق دهند. این به عنوان اولین عامل موثر در ریزش شاخص‌های بورس مطرح است.

ناهماهنگی در برخی دستگاه‌ها

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از تداوم برخی ناهماهنگی‌ها از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط تاثیرگذار در شاخص‌های بورس ابراز نگرانی کرد و گفت: همان‌طور که می‌دانید اکثر تصمیم‌های اقتصادی از سوی مقامات و سازمان‌های مربوط، تاثیر مستقیم یا غیرمستقیمی در بازار سرمایه دارند و این تصمیم‌گیری‌ها یا اظهارنظرها می‌تواند به ایجاد بحران منتهی شود که اکنون این اتفاق افتاده است‌.

این مقام مسئول با اشاره به اهمیت صنایع پتروشیمی و تاثیرگذاری آنها در شاخص‌های بورسی افزود: به عنوان مثال مدتی پیش ناهماهنگی ‌در تعیین قیمت ارائه خوراک به پتروشیمی‌ها باعث شد تا پتروشیمی‌ها با چالش‌هایی مواجه شوند. از این‌رو سازمان بورس با توجه به جایگاه قانونی و حمایت از حقوق سهامداران، نماد برخی از شرکت‌های پتروشیمی را خاموش کرد که این موضوع تاثیر نگران‌کننده‌ای در ذهن سهامداران این‌گونه شرکت‌ها داشت.

به گفته فطانت، جالب این است که وقتی واکنش حرفه‌ای سازمان بورس باعث افت قیمت این‌گونه شرکت‌ها شد، همان سازمان و نهاد مربوط که برای تعیین قیمت نهایی خوراک پتروشیمی‌ها دستورالعملی را صادر کرده بود، بسرعت دست به کار شده و با ارائه اطلاعات جدیدی تمام معادلات موجود و به نوعی هزینه‌های پتروشیمی‌ها را دگرگون می‌کرد که واقعا اتفاقات اینچنینی در بازار سرمایه نادر است و نمی‌توان آنها را مفید آینده دانست و همین موضوع به عنوان عامل سوم، باعث شد سهامداران نیز به بازار بی‌اعتماد شده و بازار را ترک کنند و در نهایت افت شدید شاخص‌ها را تجربه کردیم.

خارجی‌ها هنوز وارد بازار نشده‌اند

فطانت درجمع خبرنگاران درباره تغییرات ایجاد شده به واسطه بیانیه مشترک ایران و کشورهای 1+5 برای حضور سرمایه‌های خارجی و همچنین سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور در بورس افزود: بازار ایران به عنوان یکی از 11 کشور جذاب برای سرمایه‌‌گذاری مطرح است که ظرفیت موجود بازار سهام می‌تواند نقطه عطف آن باشد. از این‌رو سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به این مهم سعی در مهیا کردن زیرساخت‌های لازم در این زمینه کرده تا سرمایه‌گذاران خارجی نیز وارد بازار معاملات ایران شوند.

وی با تاکید بر علاقه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار ایران گفت: اکنون بسیاری از کشورهای خارجی و سرمایه‌گذاران خرد و کلان آنها برای ورود به ایران از طریق شرکت‌های بورسی و حتی خود بورس تماس دارند و در حال بررسی بازار هستند، اما حضور آنها منوط به همکاری مشترک با شرکت‌های بورسی به صورت سرمایه‌گذاری مشترک خواهد بود.

به عقیده این مقام مسئول بورسی، سرمایه‌گذاری مشترک خارجی‌ها با شرکت‌های داخلی اکنون گزینه مناسبی برای متقاضیان سرمایه‌گذاری است تا بتوانند به این واسطه ریسک کمتری برای خود ایجاد کرده و در عین حال از زیر و بم بازار ایران مطلع باشند. این در حالی است که هنوز هیچ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بورس ایران صورت نگرفته است.

راه‌اندازی سیستم جدید کدال هفته‌ آینده

فطانت با اعلام این خبر که از اول هفته آینده سیستم جدید کدال در بورس راه‌اندازی می‌شود، گفت: با توجه به اهمیت ارتباط هرچه بیشتر مرورگرها در معاملات بورسی، لازم شد این سیستم جدید تدارک دیده و راه‌اندازی شود که این اتفاق از هفته ‌آینده خواهد افتاد.

وی ادامه داد: امکانات جدید سیستم کدال این خواهد بود که هر فرد بتواند اطلاعات مورد نظر خود را در کدال ثبت کند‌.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: نسخه مربوط به تلفن همراه نیز که بتواند سیستم‌های عامل گوشی‌های هوشمند را پشتیبانی کند، برای استفاده از خدمات بازار سرمایه در دست بررسی و آماده‌سازی است.

عملکرد بانک مرکزی

رئیس سازمان بورس با اشاره به سهم 13درصدی بانک‌های بورسی از کل بازار بورس ایران به جام‌جم گفت: سیاست‌های بانک مرکزی و البته تاثیرگذاری آن بر بانک‌های کشور می‌تواند تاثیر مستقیم و قابل ‌توجهی در شاخص‌های بورس داشته باشد. به عنوان مثال اخیرا و درست زمانی که مجامع عمومی بانک‌های بورسی در حال برگزاری بود، الزام بانک مرکزی برای افزایش ذخیره بانک‌ها نزد بانک مرکزی باعث شد تا سود تقسیمی این بانک‌های بورسی به سهامدارانشان از 8000 میلیارد تومان به 1600 میلیارد تومان کاهش یابد و همین امر هرچند ممکن است در آینده برای اقتصاد ایران مفید باشد، اما در لحظه، باعث دلسردی سهامداران و خروج گروهی از آنها از بازار بورس شد.

عماد عزتی - اقتصاد