حال و هوای رمضان در شهرهای زیارتی

ماه رمضان، شیرینی و حلاوت خاصی در مذاق ما ایرانیان دارد؛ اما این شیرینی در شهری چون مشهد که بارگاه قدسی امام هشتم به آن حال و هوای ملکوتی بخشیده، گواراتر و دلنشین‌تر است و رنگ و بوی دیگری دارد.

فرقی هم نمی‌کند چه هنگام از شبانه‌روز راهی خیابان‌ها و محلات این شهر شوی؛ صبح، ظهر، غروب، لحظات قبل و بعد افطار یا نیمه‌شب، رمضان هر لحظه در این شهر با روی گشاده‌اش به تو سلام می‌کند و این را براحتی می‌توانی از عطر تلاوت قرآن که در شهر پیچیده، جلسات متعدد قرائت و تفسیر در خانه‌ها و مساجد که اعلان‌هایش تو را به سوی خود می‌خواند، رستوران‌ها و اغذیه‌هایی که در تمام ساعات روز پابه‌پای روزه داران لب فروبسته و از عرضه خوراکی خودداری می‌کنند و مهم‌تر از همه از حال و هوای بارگاه قدس رضوی و تمام محلات و معابر پرشور و سرزنده منتهی به آن دریافت.

ماه مبارک رمضان، بهشت ماه‌هاست، اما در هیچ نقطه‌ای از این گیتی نمی‌توانی به اندازه لحظاتی که در حرم امام خوبی‌ها حضور یافته‌ای، خود را غرق در شادی و سرور فرود آمدن در این بهشت تصور کنی.

از هنگامه سحر و پیچیدن طنین روح‌نواز اذان صبح و تلاوت گروهی قرآن کریم در صحن و سراهای حرم گرفته تا ثانیه‌های پرشور و شیرین افطار که سفره کریمانه امام هشتم، زائر و مجاور را در کنار هم می‌نشاند، همه و همه، باور حضور در بهشت این ماه را در تو به یقین می‌رساند.

سفره‌های افطار حرم مطهر که در قالب طرح اکرام رضوی، هر شب ده‌ها هزار زائر و مجاور روزه‌دار را اطعام می‌کند، حال و هوای دیگری به حرم و شهر مشهد بخشیده است.

آن‌طور که معاون اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی به جام جم می‌گوید: «طرح ضیافت اکرام رضوی» همچون سنوات گذشته در صحن هدایت بارگاه منور رضوی برگزار می‌شود و در ماه مبارک رمضان مجموعا 360هزار نفر روزه‌دار بر سر خوان نعمت علی‌ابن موسی‌الرضا(ع) مهمان خواهند شد. به این ترتیب که هرشب حدود 12 هزار نفر از مجاوران بر سر سفره‌های افطار در صحن هدایت و با غذای گرم اطعام می شوند.

سفره‌ای به‌طول 90 کیلومتر

سیدخلیل منبتی با اشاره به این که طول سفره‌های پهن شده در تمام ماه مبارک رمضان در مجموع به 90 کیلومتر می‌رسد، می‌افزاید: طبخ روزانه 2500 کیلوگرم برنج ، 2500 کیلوگرم گوشت و آماده‌سازی سوپ مورد نیاز برای 20 هزار نفر و 3000 لیتر آب جوش مورد نیاز، گستره و حجم خدمت‌رسانی به زائران روزه‌دار را نشان می‌دهد که این امر توسط بیش از 500 خدمتگزار که مسئولیت آماده‌سازی، طبخ و پذیرایی از مهمانان را به عهده دارند، صورت می گیرد.

وی با بیان این که افطاری طرح اکرام رضوی خاص شهروندان مشهدی است، درخصوص چگونگی دعوت از شهروندان می گوید: کارت‌های دعوت این ضیافت در دو نوبت صبح و عصر به طور تصادفی در محلات مختلف مشهد و در منازل توزیع و به هر خانواده چهار عدد کارت تقدیم می‌شود که در روزهای جمعه، 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان تعداد افراد بیشتری از خوان سفره حضرت رضا(ع) بهره‌مند می‌شوند. همچنین در روز 21 ماه مبارک رمضان حرم رضوی میزبان ایتام است.

به گفته معاون اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی، از زائران نیز هر افطار در مهمانسرای حضرت و با اقلامی همچون پنیر، سبزی، خرما، قند، چای، شله‌زرد، نمک چای و غذای گرم پذیرایی می‌شود. ضمن این که در طول ماه مبارک، حدود دو میلیون بسته افطاری سبک ( روزانه 60 هزار بسته ) نیز در میان زائران و مجاوران در بین صفوف نماز جماعت صحن‌ها و رواق‌های حرم مطهر توزیع می‌شود که این بسته‌ها شامل شیر و عسل، کیک رولت و خرماست.

مسئول روابط عمومی حرم مطهر نیز در این زمینه یادآور می‌شود: در مجموع هنگام افطار صد هزار نفر در حرم حضور دارند و مهمان امام رضا هستند که این جمعیت خود شورو حال دیگری به فضای ملکوتی حرم می‌دهند و بسیاری از آنان تا سحر در حرم بیتوته می‌کنند.

هاشم‌آبادی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: تردد این افراد به حرم رضوی، حال و هوای شهر بویژه محلات مجاور و منتهی به حرم را تغییر داده و شور زندگی توام با عطر و طراوت رمضان را در فضای شهر می‌پراکند که این شور و هیجان در شب‌های قدر چند برابر می‌شود، زیرا در این شب ها ( بنابر آمار سال گذشته) 600 تا 700 هزار نفر فقط در اماکن متبرکه حرم حضور می‌یابند، در حالی که جمع کثیری هم در خیابان‌های اطراف حرم بیتوته می‌کنند.

وی درباره میزان حضور زائران در مشهد در ماه مبارک رمضان هم می‌گوید: شاید بتوان گفت حضور زائران در این ماه در مشهد، به نسبت ماه‌های دیگر کمتر است، زیرا بسیاری از هموطنانی که قصد دارند از فیوضات حرم مطهر بهره‌مند شوند، نمی‌خواهند فرصت روزه‌داری در ماه رمضان را هم از دست بدهند بنابراین فقط در صورتی می‌توانند این دو را با هم داشته باشند که برای سفر به مشهد قصد 10 روزه کنند و این برای بسیاری از هموطنان با توجه به شرایط کسب و کار آنها دشوار است. هرچند هموطنان زیادی هم هستند که با نیت 10 روزه در مشهد حضور یافته و شاهد حضور آنها در جلسات تلاوت گروهی قرآن کریم یا افطار و دیگر برنامه های
حرم مطهر هستیم.

یکی از مواردی که در این ماه حال و هوای شهر مشهد را متاثر کرده، برگزاری محافل قرآنی اعم از ترتیل‌خوانی گروهی در حرم مطهر، مساجد، تکایا و منازل، تلاوت قرآن توسط قاریان برجسته ایرانی و مصری همچون محمود عبدالباسط، برگزاری محافل مذهبی و سخنرانی و برگزاری نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت است.

به گفته هاشم‌آبادی، نمایشگاه قرآن از ششم تیر در محل نمایشگاه بین‌المللی مشهد آغاز شده و به مدت ده روز ادامه دارد و در آن انواع محصولات فرهنگی آموزشی آستان قدس ارائه شده و جلد 28 مجموعه تفسیر قرآنی « المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغته» که منحصربه‌فردترین تفسیر جهان و مجموعه آرا و تفاسیر علمای سنی و شیعه است نیز رونمایی خواهد شد.

وی معتقد است، نمایشگاه قرآن نیز که با استقبال زیادی از سوی شهروندان مشهدی مواجه شده و در نقطه‌ای بسیار دورتر از حرم مطهر قرار گرفته، حال و هوای دیگری به این شهر بخشیده است.

طنین روح‌افزای قرآن در قم و شیراز

قم نیز دومین شهر مذهبی ایران است که بواسطه بارگاه حضرت معصومه (س)، شور و حال دیگری در ماه مبارک رمضان پیدا کرده است. البته گرمای شدید هوا در این شهر از یک سو و هجرت هزاران روحانی و طلاب ساکن در قم به سایر شهرها و روستاهای کشور برای تبلیغ موجب شده، این شهر خلوت‌تر از بقیه ایام سال باشد و با آرامش و سکوت بیشتری این ماه مبارک را سپری کند. گرچه حرم حضرت معصومه طی شبانه روز با ویژه برنامه‌های متعدد میزبان مجاوران و زائران قمی است.

به گفته حجت‌الاسلام مهدی احمدی، معاون فرهنگی آستان مقدس حضرت معصومه(س)، ترتیل‌خوانی، تلاوت و تفسیر قران در ساعات مختلف شبانه‌روز و ویژه‌برنامه‌های شب‌های قدر از جمله برنامه‌هایی است که در صحن و سرای این حرم در ماه مبارک به اجرا در می‌آید.

شیراز نیز به عنوان سومین شهر مذهبی کشور این روزها حال و هوای روحانی خاصی دارد که این حال و هوا در شاهچراغ مشهودتر است. اما یکی از برنامه‌های جالبی که در این ایام در شیراز برگزار می‌شود، طرح «دولت قرآن» است که در مجموعه حافظیه شیراز اجرا می‌شود و نه‌تنها مورد استقبال مردم قرار گرفته، بلکه گردشگران خارجی را نیز مجذوب کرده است.

پیام غُرابی، سرپرست امور فرهنگی و ارتباطات اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، درباره این طرح به تسنیم می‌گوید: طرح «دولت قرآن» که از تابستان سال 1392 مصادف با ماه مبارک رمضان در مجموعه حافظیه شیراز آغاز شده است، همچنان ادامه دارد و در تمام روزهای ماه مبارک رمضان با حضور صدها نفر از مردم و گردشگران برگزار می‌شود و با اقامه نماز مغرب و عشا به جماعت پایان می‌یابد. به گفته وی علاوه بر قرائت یک جزء از قرآن، غزلیاتی از حافظ نیز در فضایی صمیمی و مردمی قرائت می‌شود.

گروه ایران - فاطمه مرادزاده