دانشگاهی برای پیوند علم و ثروت

این مسئله به دلیل ارائه دروس صرفاً تئوری در نظام دانشگاهی کشور هست که باعث دور شدن دانشگاه از صنعت نیز شده است. در این وضعیت دانشگاه فنی و حرفه ای با هدف پیوند علم و عمل، ارائه آموزش های کاربردی و تولید ثروت برای کشور تأسیس گردید است.

بیش از 70 درصد فارغ التحصیلان این دانشگاه به گفته دکتر احمدرضا حقیقی عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی ارومیه وارد بازار کار می شوند که این خود گویای کاربردی بودن رشته های مهارتی این دانشگاه است.

امروز 27 خرداد سالروز تأسیس دانشگاه فنی و حرفه ای است، به این بهانه مصاحبه ای با دکتر حقیقی رئیس آموزشکده فنی شهید بهشتی ارومیه انجام داده ایم:

دانشگاه فنی و حرفه ای از چه سالی تأسیس شده و چه هدفی را دنبال می کند؟

من در آغاز 27 خرداد ماه سالروز تشکیل دانشگاه فنی و حرفه ای را خدمت جامعه علمی کشور تبریک عرض می گویم. دانشگاه فنی و حرفه ای دو تاریخچه دارد، یک تاریخچه دانشگاه فنی و حرفه ای به برنامه پنجم توسعه برمی گردد که از ابتدای سال 90 شروع شد و تاریخچه دیگر هم به بحث تربیت تکنیسین و آموزشکده های فنی و حرفه ای مربوط است که به چند دهه قبل می رسد.

هدف دانشگاه فنی و حرفه ای به عنوان تنها دانشگاه متولی آموزش های عالی فنی و حرفه ای، ضمن تأکید بر حفظ ارزش های بنیادین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، پیوند واقعی بین علم و عمل و تبدیل به ثروت را در دستور کار خود قرارداده و تلاش می کند از طریق تربیت تکنسین های مؤمن، ماهر و کارآفرین و نیز تعامل با مراکز صنعتی، بخش های دولتی و غیر دولتی؛ ایجاد زمینه لازم برای کسب مهارت ها، ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای جوانان سر افراز میهن اسلامی را سرلوحه برنامه های خود قرار دهد. به عبارت دیگر دانشگاه فنی و حرفه ای تنها دانشگاه تقاضا محور است.

آیا با این نوع نگاه که دانش آموزان هنرستانی و دانشجویان فنی و حرفه ای از سر ناچاری، این مراکز را جهت ادامه تحصیل انتخاب می کنند موافق هستید؟

صددرصد با این نوع نگاه مخالفم و تجربه خدمت در دانشگاه فنی و حرفه ای، خلاف این موضوع را ثابت کرده است. انسان ها دارای هوش های مختلفی هستند که یکی از آنها، هوش تجسمی و عملی است. اتفاقا از نظر ما دانش آموزان هنرستانی، دانشجویان فعال و پرجنب و جوشی هستند که حوصله آرام نشستن در کلاس های درس را ندارند و فضای آموزشی بسیاری از مدرسه های کشور نیز مستعد روحیات و علایق این دانش آموزان نیست، بنابراین آنها ترجیح می دهند به هنرستان ها بیایند و کار عملی انجام دهند.

چه اتفاقی رخ داد که باعث شد آموزشکده های فنی در کشور تجمیع و به دانشگاه فنی و حرفه ای تبدیل شدند؟

در اوایل دولت آقای هاشمی، به دلیل افزایش تعداد کنکوری ها قرار شد بخشی از دانش آموزان متوسطه به سمت آموزش های فنی و حرفه ای در هنرستان ها و کاردانش ها هدایت شوند. سپس با تقویت هنرستان ها و افزایش تعداد آنها کار به جایی رسید که مسئولان وقت آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور به این فکر افتادند حالا با افزایش تعداد دانش آموزان فنی و حرفه ای باید فکری به حال ادامه تحصیل این گروه از دانش آموزان کرد، به همین دلیل در آن سال ها، دفتر مدارس عالی در آموزش و پرورش تشکیل شد تا این که اوایل دولت نهم و دهم، آموزشکده های فنی و حرفه ای با رشد روزافزون روبه رو شدند؛ در حال حاضر 168 دانشکده و آموزشکده فنّی و حرفه‌ای در استان های مختلف کشور اسلامیمان مشغول به فعالیت آموزشی هستند که از این تعداد 112 مرکز متعلق به پسران و 56 مرکز مربوط به دختران است که در دو سطح کاردانی پیوسته با 90 رشته و کارشناسی نا پیوسته با 34 رشته ودر قالب دو نوبت آموزشی خدمات خود را به بیش از 250 هزار دانشجو ارائه می نمایند.

هم اکنون چه تعداد دانشجو در این دانشگاه در حال تحصیل است؟

در حال حاضر در سراسر کشور حدود 250 هزار دانشجو دختر و پسر در این دانشگاه مشغول به کسب مهارت های علمی و عملی هستند.

با توجه به ماهیت فنی بودن دانشگاه نحوه پذیرش دختران در این دانشگاه چگونه است؟

یکسری رشته های کارگاهی، خشن، مثل تعمیر خودرو می طلبد دانشجو پسر باشد و در برخی رشته های ظریف مثل گرافیک، نقاشی، خیاطی، طراحی دوخت و طراحی پوشاک و نساجی دختران موفق تر هستند.

از سوی دیگر، این جداسازی آموزشکده های عالی فنی و حرفه ای مطابق با سند آمایش آموزش عالی است، زیرا در این سند آمده که باید رشته های دانشگاهی متناسب با نیازهای جسمی و روانی دانشجویان انتخاب شود که با تفکیک رشته ها در دانشگاه فنی و حرفه ای این کار انجام می شود.

دانشگاه فنی و حرفه ای در چه مقاطعی دانشجو می پذیرد و نحوه پذیرش آن ها به چه صورت است؟

این دانشگاه در دو مقطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می پذیرد و جالب تر آن که تنها بین 8 تا 10 درصد از فارغ التحصیلان دانشگاه فنی و حرفه ای می خواهند وارد مقطع کارشناسی شوند. دوره های تحصیلی، شامل دوره های روزانه و شبانه است و طول مدت تحصیل برای دوره روزانه 2 تا 3 سال و برای دوره شبانه حد اکثر سه و نیم سال پیش بینی می شود.کلیه مقررات آموزشی مطابق آیین نامه آموزشی سایر دانشگاه ها است. شرایط اختصاصی برای شرکت در آزمون ورودی این دانشگاه دارا بودن گواهینامه پایان دوره تحصیلات متوسطه نظام جدید (دیپلم) در یکی از شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش است و زمان ثبت نام آزمون های کاردانی آموزشکده های فنی و حرفه ای هر ساله تقریبا از دهه دوم اردیبهشت ماه آغاز می گردد و آزمون مربوطه در نیمه دوم مرداد ماه انجام می پذیرد. لازم به ذکر است اسامی پذیرفته شدگان معمولا در نیمه دوم شهریور ماه اعلام گردد.

چه تعداد از رشته های کارشناسی و کاردانی در این دانشگاه وجود دارد؟

در دانشگاه فنی و حرفه ای، حدود 90 رشته در مقطع کاردانی و 34 رشته هم در مقطع کارشناسی وجود دارد. البته مقطع کارشناسی ما ناپیوسته است، یعنی دانشجو باید ابتدا مقطع کاردانی را بگذراند و سپس برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی اقدام کند.

ظرفیت پذیرش دانشجو به چه میزان است؟

این دانشگاه هم اکنون بیش از 250 هزار دانشجو دارد که همه آنها از هنرستان های فنی و حرفه ای و کار دانش جذب شده اند و بیش از 90 درصد این دانشجویان نیز در مقطع کاردانی تحصیل می کنند.

آیا دانشگاه برنامه ای برای ایجاد مقاطع تحصیلات تکمیلی دارد یا خیر؟

با توجه به اینکه هدف این دانشگاه تربیت تکنسین (کاردان) بر سایر امور غلبه دارد و فارغ التحصیلان این دانشگاه با بضاعت مالی کم، خود را جذب بازار کار می کنند و همان طوری که گفته شد بیش از 90% دانشجویان در مقطع کاردانی مشغول تحصیل هستند و فعلاً به مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی بسنده شده است.

با توجه به ارتباط ضعیف صنعت و دانشگاه در کشور آیا دانشگاه فنی و حرفه ای توانسته گامی در جهت بهبود این رابطه بردارد؟

با عنایت به اینکه رسالت دانشگاه فنی و حرفه ای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه، کارآفرینی و پرورش نیروی تکنسین با تحصیلات عالی است این دانشگاه هم و غم خود را با برگزاری همایش های مختلف برای بهبود ارتباط صنعت و دانشگاه و ارتباط با کارگاههای صنعتی بمنظور تربیت فارغ التحصیلان ماهر در زمینه های فنی مصروف کرده است. هجدهمین کنفرانس ارتباط صنعت و دانشگاه و دولت در اسفند ماه 1393 در دانشگاه امیرکبیر توسط دانشگاه فنی و حرفه ای برگزار شده و اولین همایش تخصصی ارتبط صنعت و دانشگاه با عنوان دانشگاه فنی و حرفه ای، ظرفیتها و چالش ها در استان آذربایجان غربی در 20 خرداد 1394 با حضور آقای مهندس سعادت استاندار آذربایجان غربی و دکتر شفیعی رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای برگزار گردید.

چه میزان از فارغ التحصیلان این دانشگاه جذب بازار کار و صنعت می شوند؟

همان طوری که جناب آقای دکتر شفیعی رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای اظهار داشته اند خوشبختانه بیش از 70 درصد فارغ التحصیلان این دانشگاه نیازی به استخدام نداشته و جذب بازار کار می شوند.

بودجه این دانشگاه از چه محلی تأمین می شود؟

بخشی از بودجه این دانشگاه همانند سایر دانشگاهها از محل اختصاص شده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بخش دیگر آن از طریق شهریه دانشجویان نوبت شبانه تأمین می شود.

آیا جهت درآمدزایی اقداماتی صورت گرفته است؟

معمولاً دانشگاههای تراز اول دنیا از طرق مختلفی همچون ارتباط با صنعت و برگزاری دوره های کارآفرینی، درآمد کسب می کنند. دانشگاه فنی و حرفه ای نیز از این قاعده مستثنی نیست. مثلاً آموزشکده فنی شهید بهشتی ارومیه با برگزاری دوره های آبکاری و نرم افزار (hisys) و نیز با عقد قرارداد با دانشگاه صنعتی ارومیه و سایر دانشگاههای استان در زمینه های مختلف درآمدزایی می کند.

آقای دکتر! نظر شما در مورد موج مدرک گرایی که در جامعه وجود دارد چیست و چگونه می توان جلوی این مسئله را گرفت؟

واقعیت موجود در نظام آموزشی عالی اینست که با بحران مدرک گرایی مواجه هستیم. به نظر اینجانب همان طوری که مقامات عالی وزارت علوم بیان نموده اند، بایستی با رویکرد جدید نیروی انسانی کارآفرین تربیت کنیم و فارغ التحصیلان دانشگاه بتوانند بدون مراجعه به نهادهای مختلف دولتی، خود کارآفرین بوده و جذب بازار کار شوند تا معضل بیکاری از بین رود.

در پایان مشکلات عمده ای که پیش روی این دانشگاه و فارغ التحصیلان آن وجود دارد چیست؟

در مورد فارغ التحصیلان این دانشگاه به دلیل اینکه نیروی مهارتی تربیت می کند، مشکل تأمین منابع مالی برای ایجاد کارگاههای صنعتی می باشد که اگر مورد حمایت ارگانهای زیربط واقع شوند بسیاری از مشکلات پیش رو حل می شود.