آلاچیق ترکمن از نگاهی دیگر

این روزها نیز در خلال برگزاری هفته گرافیک تهران، دو هنرمند فرانسوی و استرالیایی با نمایش آثارشان در موزه هنرهای معاصر همراهی‌کننده هنرمندان گرافیست ایرانی هستند. «رودی باور» گرافیست فرانسوی و «کن کاتو» گرافیست استرالیایی که بهار گرافیک تهران را از نزدیک شاهد هستند، در آثارشان به ایده فرهنگ و تمدن ایرانی پرداخته و کارهایشان را به همان شیوه در موزه هنرهای معاصر به نمایش گذاشته‌اند.

در نمایشگاه این دو هنرمند که تا هشتم خردادماه در موزه هنرهای معاصر دایر است بیش از 100 پروژه از هریک روی دیوار رفته است.

مهدی مهدیان، دبیر سومین هفته گرافیک تهران درباره برگزاری این نمایشگاه می‌گوید: ما هر سال به مناسبت هفتم اردیبهشت روز جهانی گرافیک، هفته گرافیک تهران را در قالب نمایشگاه‌های بزرگ هنرمندان داخلی و خارجی برگزار می‌کنیم که امسال در بخش بین‌المللی از این دو هنرمند برجسته گرافیک دنیا «باور» و «کاتو» برای حضور در این هفته و نیز برگزاری نمایشگاه در ایران دعوت کردیم.

او ادامه می‌دهد: هر کدام از این دو هنرمند هم اکنون آثارشان را که بیش از 100 پروژه است به نمایش گذاشته‌اند به طوری که تمام فضای موزه مملو از آثار این دو هنرمند فرانسوی و استرالیایی شده است.

حضور هر هنرمندی در بزرگترین اتفاق هنری هر کشوری نیازمند انتخاب از سوی برگزارکنندگان است، حال آن‌که این انتخاب باید دربرگیرنده جایگاه هنری آن هنرمند یا نوع نگاه هنری در خلق آثارش باشد. این دو هنرمند که هم اکنون با نمایش آثارشان پا به بزرگ‌ترین اتفاق گرافیکی ایران گذاشته‌اند نیز با ملاک‌هایی از سوی دبیر و برگزار‌کنندگان هفته گرافیک انتخاب شده‌اند.

دبیر سومین هفته گرافیک تهران درباره انتخاب این هنرمندان برای حضور در ایران بیان می‌‌کند: کسوت، اعتبار جهانی و سبک کاری از جمله ملاک‌های ما برای این انتخاب است. از سوی دیگر یکی از وجوه کاری این دو هنرمند توجه به گرافیک محیطی و شهری بوده و از آنجایی که ما امسال بواسطه حامیان مالی توجه مان به این مقوله هم بود، این انتخاب را صورت دادیم.

نگاه ویژه گرافیست فرانسوی به چادر ترکمن

در نمایشگاه دو هنرمند فرانسوی و استرالیایی که در موزه هنرهای معاصر برپاست، آثار طراحی متفاوتی به چشم می‌خورد که در لحظه اول مهم‌ترین اثری که با بقیه متفاوت‌تر است، ماکتی از چادر کوچ‌نشینان است که در میان آثار دو هنرمند غیرایرانی جلوه می‌کند. در وهله اول که مخاطب با این ماکت روبه‌رو می‌شود به نوعی به تضاد میان هنر سنتی و مدرن می‌رسد. غافل از این‌که این هنرمند با تحقیق بر روی چادر ترکمن‌ها دست به خلق آثارش زده است. درواقع سوژه اصلی او در طراحی آثارش کوچ و چادرهای سفری بوده است.

رودی باور خود دراین باره در روند افتتاح نمایشگاهش می‌گوید: از آنجایی که برای ارائه آثارم در این نمایشگاه سوژه چادر و کوچ را در نظر گرفته بودم مدتها بر روی چادرهای کوچ‌نشنیان در ایران تحقیق کردم که بر اساس این تحقیقات به انواع متفاوتی از چادرهای سفر البته به شکل سنتی آن برخورد کردم و در نهایت با دیدن چادر سنتی ترکمن‌ها و با الهام از آن دست به طراحی زدم.

خط نوشته‌های کشورهای مختلف دنیا

در کشور ما نقاشیخط شاخه‌ای از هنر تجسمی است که به نوعی تلفیق این دو هنر با هم است که هر کدام از هنرمندان روی اسلوب خاص خود، دست به خلق اثر خود می‌زنند. این گونه از هنر که خاص کشور ماست در برخی مکان‌های دنیا به گونه‌های دیگری بروز می‌کند، به طوری که در فرانسه برخی هنرمندان همچون رودی باور با سوژه قرار دادن خط‌های زبان‌های مختلف به ارائه طرح‌های متفاوت می‌پردازد.

باور که یکی از بخش‌های کارش را بر روی خطوط قرار داده، می‌گوید: هدف من این است که نوعی رابطه همنشینی میان خطوط زبانی کشورهای مختلف برقرار کنم هر چند که این مساله کار بسیار دشواری است چرا که هر زبان و خط از لحاظ معنایی متفاوت است و با طراحی آنها فقط به مخاطب این امکان داده می‌شود که از طریق فرم بصری به مفهوم آن پی ببرند.

توجه هنرمندان و دانشجویان به هنر دیگر کشورها

بحثی که در برگزاری نمایشگاه‌های هنرمندان خارجی در ایران و در روند یک اتفاق هنری رخ می‌دهد، بازخوردهای هنرمندان داخلی و واکنشی است که مخاطبان این گونه نمایشگاه‌ها خواهند داشت. هم‌اکنون یک هفته از زمان برپایی این نمایشگاه می‌گذرد و قرار است تا هشتم خردادماه نیز ادامه داشته باشد اما باید دید در این مدت کوتاه هنرمندان چه نگرشی در این باره داشته‌اند.

مهدیان در این خصوص می‌گوید: در دوره‌های قبلی ما نمایشگاه‌هایی از هنرمندان داخلی داشتیم و در کنارش سعی می‌کردیم بخش بین‌الملل نیز فعال باشد، در نتیجه یکی از نکات مورد نظر بازدیدکنندگان توجه به هنر بین‌الملل است. خوشبختانه آثار این دو هنرمند در بخش بین‌الملل مورد توجه هنرمندان و دانشجویان قرار گرفته و کتاب این آثار نیز هم‌اکنون در ایران منتشر شده و علاقه‌مندانی که فرصت حضور در نمایشگاه را ندارند می‌توانند با در دست داشتن این کتاب از نزدیک با آثار هنری این دو هنرمند آشنا شوند.

یکی از موارد مهم حضور هنرمندان بین‌المللی در کشور، بهره‌مندی از مدت زمان حضورشان است به طوری که بتوانند در قالب کارگاه‌های آموزشی به علم و شیوه هنرهای دیگر کشورها نیز پی ببرند. خوشبختانه با طرح و برنامه‌ریزی برگزارکنندگان هفته گرافیک تهران این مهم صورت گرفته است و هر دو هنرمند در حاشیه نمایشگاه خود و مدت زمان اقامتشان در ایران کارگاه‌های آموزشی برگزار کرده‌اند که با استقبال نسبتا خوب دانشجویان و علاقه‌مندان به هنر گرافیک مواجه شده است.

سحر طاعتی / جام‌جم