لبخند پسته کرمان جهانی شد

پسته گرچه در 20 استان کشور کشت و تولید می‌شود، اما حدود 70 درصد این محصول در استان کرمان و 30 درصد باقیمانده در استان‌های دیگر و بویژه یزد، خراسان و سمنان به‌دست می‌آید.

سالانه در جهان حدود 600 هزار تن پسته تولید می‌شود که ایران با تولید حدود 200 هزار تن در سال، تا چند سال پیش نخستین تولیدکننده و صادرکننده این محصول در جهان به شمار می‌رفت و کرمان نیز پایتخت پسته جهان لقب گرفته بود، اما در دو سه سال اخیر به دلیل عواملی همچون خشکسالی و در پیش گرفتن سیاست‌های غلط در حمایت از صنعت کشاورزی از یک سو و فعالیت گسترده آمریکا در زمینه افزایش سطح زیرکشت و افزایش عملکرد پسته در واحد سطح، کشورمان بتدریج جایگاه نخست خود در زمینه تولید را به آمریکا واگذار کرد و عنوان پایتختی پسته جهان نیز از کرمان گرفته و به کالیفرنیا اعطا شد. البته در همین زمان گرچه ایران مقام نخست تولید را از دست داده و صادراتش نیز با کاهش زیاد مواجه شده بود، اما همچنان مقام اول سطح زیرکشت و صادرات را در دنیا داشت.

طی سال‌های اخیر خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی در کرمان از یکسو و برداشت‌های بیش از حد مجاز از سفره‌های آب زیرزمینی در مناطق پسته‌خیز این استان، سبب شد که سالانه چند هزار هکتار از باغات پسته، زندگی بخش عظیمی‌ از مردم این دیار که از تولید، برداشت و فروش پسته امرار معاش می‌کنند، با خطر مواجه شود. ضمن این‌که عوامل دیگری همچون استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی در باغات پسته و مقاوم شدن آفات، مشکلات خرده مالکی باغات پسته، اعمال نشدن مدیریت صحیح بر روند خرید و قیمت‌گذاری پسته، نبود امکان مبادله‌ ارز ناشی از صادرات پسته از طریق سیستم بانکی و ثابت ‌نبودن نرخ ارز نیز مشکلاتی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته ایجاد کرده بود که این عوامل درمجموع موجب کاهش تولید و کاهش صادرات پسته و پیشی گرفتن رقبای ایران در بازار جهانی شد. هر چند مسئولان مربوط اذعان می‌کنند که وضعیت تولید و صادرات پسته امسال روبه بهبود گذارده، به‌طوری‌که ایران توانسته دوباره جایگاه نخست خود در تولید را به‌دست آورد.

در همین زمینه رئیس اتحادیه تعاونی باغ‌های پسته کرمان با اشاره به افزایش نسبی بارش برف و باران در استان کرمان طی سال‌جاری، وضعیت تولید پسته را خوب ارزیابی کرده و به جام‌جم می‌گوید: امسال با افزایش بارش نزولات جوی امیدواریم دوباره رتبه نخست تولید پسته دنیا را از آن خود کنیم.

جلیل مظهری نبود نقدینگی را یکی از مشکلات خرده‌مالکان پسته استان کرمان عنوان می‌کند و با بیان این‌که این افراد برای دریافت تسهیلات بانکی و تامین نقدینگی مشکلات زیادی دارند، وی تصریح می‌کند: بانک‌ها به باغداران بزرگ پسته که متمول و پولدار هستند، تسهیلات بانکی چند میلیاردی می‌پردازند، ولی از پرداخت وام به خرده‌مالکان پسته دریغ می‌کنند.

تلاش ایران به نتیجه نشست

در همین حال دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهادکشاورزی نیز چند روز پیش با اشاره به افزایش تولید پسته در کشور، از بازگشت ایران به جایگاه نخست تولید این محصول در جهان خبر داد و در گفت‌وگو با فارس یادآور شد: بارندگی‌های مناسب دو سال گذشته و همچنین برنامه‌های توسعه‌ای وزارت جهادکشاورزی، سبب بازگشت ایران به این جایگاه و بازپس‌گیری این مقام از آمریکا شد، به‌طوری‌که براساس پیش‌بینی‌ها تولید سال ٩٣ پسته ایران از مرز ٢٣٥ هزار تن گذشته است.

علی محسنی با بیان این‌که به دنبال تثبیت این جایگاه در سال‌های آینده هستیم، می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی افزایش دو برابری تولید پسته طی ده سال آینده را در برنامه دارد که قرار است با توسعه سطح زیر کشت، اصلاح باغات موجود و نیز افزایش عملکرد در واحد سطح و همچنین اجرای سیستم‌های آبیاری به روش نوین به این عملکرد دست یابد.وی با اشاره به برنامه توسعه سطح زیرکشت پسته در سال 92 و با بیان این‌که در همین راستا 13 هزار هکتار به مناطق زیر کشت پسته افزوده شد، می‌افزاید: هم‌اکنون پسته ایران در بیش از 20 استان کشور کشت می‌شود؛ هرچند حدود 60 تا 70 درصد تولید پسته کشور مربوط به استان کرمان است، با این حال درصدد هستیم تا دامنه کشت این محصول را در استان‌هایی با تولید کمتر همچون قم، اصفهان، سمنان، خراسان رضوی و فارس گسترش دهیم و در 14 استان در مناطق غرب، شمال غرب و شمال شرق نیز که کشت پسته صورت نمی‌گیرد، تولید آن را آغاز کنیم.به گفته این مقام مسئول در سال 92، 225 هزار تن پسته تولید شد، اما با توجه به بارندگی‌های مناسب که طی دو سال گذشته در مناطق کشت این محصول همچون کرمان صورت گرفت، پیش‌بینی تولید پسته در سال 93، 235 هزار تن بود که از رشد 17 درصدی برخوردار است.

افزایش صادرات

طی یکی دو سال اخیر نه‌تنها تولید پسته، بلکه صادرات آن نیز با کاهش همراه شده بود، به طوری که سال 92 صادرات این محصول با کاهش 10 درصدی نسبت به سال محصولی پیش از آن همراه شد و به 170 هزار تن تقلیل یافت، اما سال گذشته علاوه بر افزایش تولید، شاهد افزایش صادرات نیز بودیم، به طوری که به گفته معاون دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی در سال 93، 180 هزار و 262 تن صادرات به ارزش یک میلیارد و 622 میلیون و 781 هزار و 60 دلار به کشورهای دیگر صادر شده است که در مقایسه با سال 92 از نظر وزنی 49 درصد و از نظر ارزشی 50 درصد رشد داشته است.رئیس انجمن پسته ایران نیز در گفت‌وگو با جام‌جم به افزایش صادرات پسته اشاره می‌کند و یادآور می‌شود که صادرات حداکثر می‌تواند بین 15 تا 20 درصد افزایش داشته باشد.

محسن جلال‌پور با بیان این‌که در سال گذشته تولید محصول پسته کشور بین 200 تا 220 هزار تن بوده است که 70 درصد از این میزان پسته صادراتی است، می‌افزاید: 30 درصد از محصول پسته تولیدی کشور یا ضایعات است یا در بازار داخل کشور در مصارفی همچون شیرینی‌پزی استفاده می‌شود، بنابراین اگر مبنای محصول پسته تولیدی در سال گذشته را 200 هزار تن محاسبه کنیم، حدود 140 هزار تن کالای صادراتی داشته‌ایم که 95 هزار تن آن تا پایان نیمه دوم سال گذشته صادر شده است و بقیه نیز که حدود 45 هزار تن پسته است، در شش ماهه نخست امسال براحتی صادر خواهد شد.

حکمت قاسم‌خانی / جام‌جم کرمان